hamburger-icon

desktop-gifmobile-gifCanlı Yayın
hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow

    Afganistan'da seçim günü

    Afganistanda seçim günü
    expand

    Afganistan'da halk, devlet başkanını belirlemek üzere sandık başına gidiyor. Taliban tehdidinin gölgesinde yapılan seçimde, Devlet Başkanı Hamid Karzai dahil 36 aday yarışıyor. Yapılan son kamuoyu yoklamalarında Karzai önde gösteriliyor.

    Afganistan'da devlet başkanlığı seçimi için oy kullanma süreci TSİ 05.30'da başladı. Başkent Kabil'de oy verme süreci başlarında helikopterler güvenlik uçuşları yaparken, polis kentteki kontrol noktalarını artırdı.

    Kentin bazı kesimlerinde ise araçlarla seçmenlere oy kullanmaları yönünde çağrılar yapılıyor. Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin de aralarında olduğu 36 adayın katıldığı seçimde 5 yıl süreyle görev yapacak olan yeni devlet başkanı belirlenecek.

    Seçimlerde özellikle Karzai'ye şans tanınırken, ona en yakın rakip olarak da eski Dışişleri Bakanı Abdullah Abdullah gösteriliyor.

    Katılım düşük

    Seçimlerde, başkent Kabil'de ve militanların etkili olduğu ülkenin güney kesimlerinde seçime katılım oranlarının düşük seyrettiği bildirildi.

    AP haber ajansı muhabiri, Kabil'de gittiği altı oy verme merkezinde hiç sıra görmediğini belirtirken, Taliban'ın çıkış yeri olan güney kenti Kandahar'daki bir başka muhabir ise "ortalıkta az sayıda seçmen gördüğünü" bildirdi.

    Katılımın az olmasında, Taliban militanlarının seçimleri boykot etme çağrıları ve oy verenlerin cezalandırılacağı tehditlerinin etkili olmuş olabileceği belirtiliyor.

    Seçime şiddet gölgesi

    Bu arada oy verme işlemi sürerken, 15 eyalette 73 saldırı düzenlendi. Saldırılarda 26 kişi yaşamını yitirdi.

    Afganistan'ın kuzeyinde bir kasabada çıkan çatışmada 22 isyancıyla 1 emniyet görevlisi öldü.

    Emniyet kuvvetlerinin açıklamasına göre, başkanlık seçiminde oy verme işleminin askıya alınmasına neden olan çatışmalarda, en az 20 radikal dinci militan da yaralandı.

    Çatışmaların, silahlı militanların Bağlan Merkzay kasabası emniyet müdürüne otomobiliyle giderken saldırmaları üzerine başladığı kaydedildi. Oy sandıklarının kapanmasına 2 saat kalmasına rağmen çatışmaların devam ettiği bildirildi.

    Bağlan Merkzay kasabası, vilayet başkenti Pul-i Humri'yi Kunduz bölgesine bağlayan yol üzerinde bulunuyor.

    Görgü tanıkları ve yetkililer Taliban militanlarının, ülkenin güneyi ve kuzeyindeki bazı kasaba ve şehirler ile Gazne vilayetine de roket saldırıları düzenlediklerini bildirdi.

    Yetkililer, Gazne vilayetinde, biri bir seçim bürosu yakınında olmak üzere düzenlenen 2 ayrı saldırıda ilk belirlemelere göre 4 çocuğun yaralandığını söyledi.

    Logar vilayeti konseyi başkanı Abdül Hakim Süleymangil, vilayetinin Baraki Barak semtindeki 6 seçim bürosuna saldırılar düzenlendiğini söyledi.

    Süleymangil saldırılar sonucu bazı kişilerin seçim bürolarından kaçtığını, ancak daha sonra oy vermek için geri döndüklerini belirtti.

    Tahar vilayeti polis şefi, vilayetin güneyindeki en büyük polis karakolunun içinde bir patlama meydana geldiğini, olayda ölen veya yaralanan olmadığını belirtti.

    Öte yandan en son gelen haberlerde başkent Kabil'de silahlı çatışmalar çıktığı bildirildi. Konu hakkında açıklamada bulunan bir polis yetkilisi, Kabil'in doğusundaki bir binayı işgal eden, Taliban militanı olduğu sanılan 3 intihar eylemcisi ile Afgan polisi arasında silahlı çatışmalar çıktığını kaydetti. Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid de konu hakkında yaptığı açıklamada, binayı işgal edenlerin Taliban militanları olduğunu söyledi.

    SEÇMEN VE OY KULLANMA İŞLEMLERİ

    Yaklaşık 30 milyon kişinin yaşadığı ülkede, 18 yaş üzeri 17 milyon kadar kayıtlı seçmen bulunuyor. Pakistan ile İran'daki Afgan mülteciler oy kullanamıyor. Ülke genelindeki ortalama 7000 seçim merkezinde, kadın ve erkekler için ayrı sandıklar oluşturulacak. Pusulalar, her seçim merkezinde, oy kullanma işlemlerinin bitmesinin ardından elle sayılacak.

    Oy sayımının 2 veya 3 hafta sürmesi bekleniyor. Bu süreçte, seçime ilişkin olası itirazlar ele alınacak. Nihai sonuçlar, 17 Ağustos'ta açıklanacak. Ülkenin ücra kesimlerindeki sandıkların toplanmasında, yaklaşık 3000 kadar eşekten faydalanılacak. AB, Afganistan'daki seçimlerle ilgili çalışmalarını Temmuz alında resmi olarak başlattı. Seçim öncesinde 25 ülkeden 67 kişi gözlem yapacak ve seçim günü buna 50 kişi daha eklenecek.

    HALKIN ÇOĞU SANDIĞA GİTMEYEBİLİR

    Afganistan'da devlet başkanı seçimi yaklaştıkça uzmanlar, seçimin özgür bir ortamda yapılıp yapılmayacağı ve sonuçlarının halkın iradesini yansıtıp yansıtmayacağı konularını daha fazla sorgulamaya başladı. Taliban'ın boykot ya da şiddet tehdidi, baskılar, kulisler ve yolsuzlukların gölgesindeki seçimler öncesinde, Afganistan'daki şiddet olayları Taliban'ın 2001'de devrilmesinden bu yana artmış durumda.

    Şiddetin çok sayıda seçmenin oy kullanmasını engelleyebileceğini belirten uzmanlar, cumartesi günü 7 sivilin başkentin göbeğindeki NATO karargahının önünde öldüğü intihar saldırısının, halkın bu endişesini pekiştirdiğini söylüyor.

    Bu saldırı, seçim kampanyası ve oy verme döneminin güvenli bir ortamda geçmesi için elinden geleni yapacağını söyleyen Devlet Başkanı Hamid Karzai ile Batılı müttefiklerini de zor durumda bıraktı.

    Herat Üniversitesi Siyaset Bilimi profesörü Muhammed Feridun Soruş, 17 milyon kayıtlı seçmenin çok büyük bir bölümünün saldırı korkusuyla evinde kalacağı görüşünü savunurken, Seçim Komisyonu da güvensizlik ortamı nedeniyle 7 bin oy verme merkezinin yüzde 10'dan fazlasının kapalı kalacağını öngörüyor.

    Seçimleri İzleme Komitesi Fefa'nın Başkanı Nadir Nadiri, katılım oranının düşük olmasının, sonuçların güvenilirliğini riske atacağını belirtirken, çok sayıda uzman, seçimlere büyük oranda hile karıştırılmasından endişe ediyor. Çok sayıda adayın kampanya sırasında para dağıttığı da kaydediliyor.

    Uzmanlar, yüzde 75 katılım oranının yakalandığı 2004'teki devlet başkanı seçiminin ardından oluşan demokratikleşme hayallerinin, son 5 yılda önemli ölçüde yok olduğu görüşünü savunuyor.

    Bu arada Afganistan'daki seçimlere hazırlık çerçevesinde okuma yazması olmayanlar, oy kullanma işlemlerine dair bilgilerin verildiği özel eğitime tabi tutuluyor.

    Afganistan Bağımsız Seçim Komisyonu çalışanları, köy köy dolaşarak piknikler düzenliyor, müzik gösterileri, sportif müsabakalar organize ediyor ve bu sırada vatandaşa seçimle ilgili bilgiler veriyor. Ancak bu çabaların nasıl karşılık bulacağı bilinmiyor. Eğitim için Herat'taki göz hastanesine getirilen 70 yaşındaki bir çobanla röportaj yapan AFP, nüfusun yüzde 70'i gibi okuma yazma bilmeyen Hak Muhammed adındaki bu çobanın seçim günü nerede olacağının ve ne yapacağının bilinemeyeceğini savundu.

    FAVORİ YİNE KARZAİ

    Afganistan'da bir zamanların sevilen ismi Devlet Başkanı Hamid Karzai, eleştirilere rağmen bu seçimde de favori aday.

    Uzmanlar, Taliban militanlarının saldırı tehdidi nedeniyle artan gerilim ortamında yapılacak seçimde, 2001'de uluslararası toplum tarafından iktidara getirilen ve 2004'te Devlet Başkanı seçilen Karzai'yi favori gösterirken, yine de eski Dışişleri Bakanı Abdullah Abdullah'ın dinamik geçen bir seçim kampanyasıyla Karzai'yi ikinci tura zorlayabileceği görüşünü savunuyor.

    Bir zamanlar Karzai'nin bakanı olan Abdullah, düzenlediği mitingde halka seslenirken, "Katilleri, afyon kaçakçılarını hapisten çıkaran bir başkana mı oy vermek istiyorsunuz? Ben halk için çok çalışacağım. Karzai, elindeki altın fırsatı bir felakete döndürdü. Ona bir 5 yıl daha vermek için hiçbir neden yok" diyor.

    Abdullah Abdullah, Karzai'nin aşiret liderleriyle ittifak yapmasını da eleştiren siyasi rakiplerin başında yer alıyor. Karzai'nin bu stratejisini eleştirenler arasında eski Maliye Bakanı Eşref Gani ile eski Planlama Bakanı Ramazan Başardost da bulunuyor. Bir Amerikan Enstitüsü tarafından yapılan kamuoyu araştırması ise, ülke tarihinin ikinci seçiminde Karzai'nin ilk turda oyların yüzde 44'üyle başkan olacağını, Abdullah'ın yüzde 26, Başardost'un yüzde 10, Gani'nin ise yüzde 6'da kalacağı belirtiliyor.

    HAMİD KARZAİ

    Popalzai aşiretinden bir Peştu olan geçici Afgan yönetiminin Başbakanı Hamid Karzai, 24 Aralık 1957'de Kandahar'da doğdu. 1982'de Sovyet askerleriyle mücadele saflarına katılan Karzai, Ulusal Afgan Kurtuluş Cephesi'nin harekat sorumlusu oldu. 1992'ye kadar Peşaver'de sürgün hayatı yaşayan Karzai, Necibullah yönetiminin devrilmesinden sonra Kabil'e döndü ve Dışişleri Bakan Yardımcısı oldu.

    Karzai, Taliban 1996'da iktidarı aldığında, çoğu Peştu aşiretinden gelme Taliban milisleriyle işbirliğine hazır gözüktü. Ancak babası Abdulehad Karzai'nin 1999'da öldürülmesinden sonra, bu cinayetten Taliban'ı sorumlu tutan Karzai'nin Taliban'a yaklaşımı değişti. Krala yakınlığıyla bilinen Karzai, Bonn'da belirlenen geçici Afganistan yönetiminin başbakanı oldu ve 2004'teki seçimde galibiyet kazanarak Devlet Başkanı seçildi.

    ABDULLAH ABDULLAH

    Geçici Afgan hükümetinde Dışişleri Bakanı olan Abdullah Abdullah, 1960 yılında Penşir Vadisi'nde doğdu. Devrik Rabbani hükümetinin de Dışişleri Bakanı ve sözcüsü olan Abdullah, Kuzey İttifakı'nın en çok tanınan yüzleri arasında yer alıyor.

    Tacik ve Peştu ana babanın çocuğu olarak dünyaya gelen Abdullah, 1983 yılında Kabil Üniversitesinden göz doktoru olarak mezun oldu ve Pakistan'ın sınır kenti Peşaver'deki Afgan mültecilerin bulunduğu kamptaki hastanede çalışmaya başladı. Daha sonra Kabil'in kuzeyindeki Penşir Vadisi'ne dönerek Şah Mesud kuvvetlerine katılan Abdullah, bu kuvvetlerin sağlık bölümünün başına getirildi, ayrıca siyasi başdanışman oldu.

    Abdullah, BM tarafından resmen tanınan Rabbani hükümetinin 3 yıl BM temsilciliğini de üstlendi. Abdullah Abdullah, Karzai hükümetinde de dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

    EŞREF GANİ

    Eski Maliye Bakanı Eşref Gani, seçimin favorileri arasında yer almıyor. Ama uluslararası camiada saygı gören bir ekonomist olan Gani, ülkesini yoksulluğun ve aşiret liderlerinin pençesinden çekip almayı taahhüt ediyor.

    Amerikan vatandaşı olan 60 yaşındaki bu akademisyen, yeni bir başlangıç vaat ettiği Afganlara ülkeyi 20 yılda ekonomik anlamda düze çıkarmayı da taahhüt ediyor. Ne eski bir savaşçı, ne de siyasetçi olan Gani, Dünya Bankasında çalışmış ve Columbia Üniversitesinden doktora almış.

    2002-2004 arasında Karzai'nin Maliye Bakanlığını yapmıştı. Ülkesine yağan milyarlarca dolarlık yardımın yüzde 70'inin yeteneksizlik ve yolsuzluk yüzünden gasp edildiğini söyleyen Gani, Karzai'yi "ülkenin sorunlarını çok az anlamakla" suçluyor. Gani, Karzai gibi bir Peştun.

    RAMAZAN BAŞARDOST

    48 yaşındaki Başardost da Gani gibi Karzai'nin eski bakanlarından. Kampanyasında yolsuzluk ve aşiret liderlerine yönelik ateşli konuşmalarıyla dikkatleri çeken Başardost, memur aileden geliyor.

    Hukuk doktorasını Fransa'da yapan Başardost, bu üldeke 19 yıl geçirmiş. Bir Hazara olan Başardost, 2004'te Planlama Bakanlığını yaptığı Karzai ile yollarını ayırdı. Daha sonra milletvekili seçildi. Benzin masraflarını azaltmak için parlamento binasının yakınlarına çadır kuran Başardost, parlamentodaki ateşli söylevleriyle de tanınıyor. Uzmanlar, "İnsanlar onu seviyor, ancak pek ciddiye almıyor" görüşünde. Tek başına yaşayan Başardost, bekarlığını, "Bir Başardost evlenmez, çünkü kadınlar lokantaya gitmek, kıyafet almak ister. Ama vatandaşlarım açlıktan ölürken, tepelerinde bir dam yokken, ben bunları yapamam" diyerek özetliyor.
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow
    o-clock

    SON DAKİKA

      EN ÇOK OKUNANLAR