hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow

    Nobel Ekonomi Ödülü'nü 2 isim paylaştı

    Nobel Ekonomi Ödülünü 2 isim paylaştı
    expand

    İsveç Bilimler Akademisi bu yıl Nobel Ekonomi Ödülü'nü ABD'li ekonomistler Thomas Sargent ve Christopher Sims'e verdi.

    Akademi, Nobel Ekonomi Ödülü'ne bu yıl Thomas Sargent ve Christopher Sims'i, "makroekonomide sebep ve sonuç üzerindeki deneysel araştırmalarından" ve onların çalışmalarının "modern makroekonomik analizlerin temelini oluşturmasından" ötürü layık gördüğünü açıkladı.

    Sargent ve Sims'in çalışmaları, politika değişiklikleri ya da artan petrol fiyatlarının üretim, enflasyon veya istihdam üzerindeki etkilerini anlamanın yollarını gösteriyor.

    Sargent'in çalışmaları sistemik politika değişiklikleri üzerine, Sims'in ise artan petrol fiyatları ya da hanehalkı tüketiminde hızlı düşüş gibi ekonomideki şoklara odaklanıyor.

    Princeton Universitesi'nde görev yapan profesör Sims, Stockholm'de düzenlenen basın toplantısında telefonla yaptığı açıklamada, "kendisi ve Sargent'in kullandığı yöntemlerin küresel ekonominin şu anda içinde olduğu düzensizlikten çıkmanın yollarını bulmada temel olduğunu" söyledi.

    Ödül komitesi telefon ettiğinde uykuda olduğunu ve ödülü kazanmayı beklemediğini ifade eden Sims, "Aslında iki kez arandık ve eşim telefonun konuşma butonunu bulamadığı için tekrar uyumaya gittik" dedi.

    Çalışmasında mevcut finansal karmaşanın çözümüne yardımcı olabilecek kolay bir yol bulunmadığını belirten Sims, "Basit bir cevabım yok, ancak benim kullandığım ve Tom'un geliştirdiği yöntemler bu karmaşadan çıkmanın yollarını bulmanın temelini oluşturuyor" diye konuştu.

    Kendisi ve Sargent'in, politika değişikliklerinin ve ekonomik sistemdeki şokların etkisini değerlendirmek için 1970'li yıllarda bağımsız olarak yaptıkları çalışmadaki yöntemlerinin küresel krize hızlı ya da basit çözümler sunmadığı uyarısında bulunan Sims, "Basit bir cevabım olsaydı bunu bütün dünyaya yayardım" dedi.

    Sims, şu anda finansal piyasalardaki karışıklık gözönüne alındığında Sargent ile paylaşacağı 1,5 milyon dolarlık ödülünün yarısını nasıl değerlendireceği sorusuna, "İlk olarak bir süre nakit olarak tutacağım sanırım" yanıtını verdi.

    Sargent ve Sims'in çalışmasının anlamı


    İsveç Bilimler Akademisinin açıklamasına göre, Sargent ve Sims, "faiz oranlarındaki geçici yükselişin ya da vergi kesintilerinin gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) ve enflasyon gibi makroekonomik değişkenleri nasıl etkilediğini, bir merkez bankasının enflasyon hedefinde daimi değişikliğe gitmesi ya da bir hükümetin bütçe dengesi için amacını değiştirmesi halinde ne olacağını" araştırdı.

    Sargent ve Sims, bu sorulara ve GSYH, enflasyon, istihdam ve yatırımlar gibi farklı makroekonomik değişkenler ve ekonomi politikası arasındaki rastlantısal ilişki konusunda diğer sorulara yanıt bulmak için yöntemler geliştirdi.

    İkilinin araştırmasına göre, bu vakalar genellikle iki yönlü ilişki biçiminde gelişiyor, yani politika ekonomiyi, aynı zamanda ekonomi de politikayı etkiliyor. Özel sektörün gelecekte ekonomik faaliyete ilişkin beklentisi ve politika, ücretler, tasarruf ve yatırımlar konusundaki kararları etkiliyor. Eş zamanlı olarak, ekonomik-politika kararları özel sektörde gelişmeler konusundaki beklentiler tarafından etkileniyor.

    Sargent ve Sims'in yöntemleri, bu rastlantısal ilişkinin saptanmasında uygulanabilir ve beklentilerin rolünü açıklayabilir. Bu, ayrıca beklenmedik politika önlemlerinin yanı sıra sistematik politika değişikliklerinin etkilerini tespit etmeyi mümkün kılabilir.

    Thomas Sargent


    Pasedana'da Temmuz 1943'de dünyaya gelen Sargent, 1964 yılında Berkeley'deki California Üniversitesi'nden mezun oldu ve 1968 yılında Harvard Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı.

    Makroekonomi, para ekonomisi ve zaman serileri ekonometri alanlarında uzmanlaşan Sargent, "rasyonel beklentiler devriminin liderlerinden biri" ve
    sayısız çığır açan makalenin yazarı olarak biliniyor.

    1970'li yıllarda yazdığı bir dizi makalede, yapısal makroekonomik modellerin nasıl oluşturulabileceğini, çözülebileceğini ve hesaplanabileceğini gösteren Sargent'in yaklaşımı özellikle ekonomi politikasının analizinde, aynı zamanda makroekonometrinin diğer alanlarında ve ekonomik araştırmada kullanıldı.

    Sargent, yapısal makroekonometrinin ekonomi politikasında daimi değişiklikleri analiz etmede nasıl kullanılabileceğini gösterirken, bu yöntemin, hanehalkları ve şirketler beklentilerini ekonomik gelişmelere uygun olarak ayarladıklarında makroekonomik ilişkinin çalışmasında uygulanabileceği
    belirtildi.

    Şu anda New York Üniversitesi'nde profesör olarak çalışan Sargent, birçok ülkenin ilk başta yüksek enflasyon politikası uygulama eğiliminde olduğu, ancak eninde sonunda ekonomi politikalarında sistematik değişikliğe gittiği ve düşük enflasyon politikasına döndüğü 2. Dünya Savaşı sonrası dönemi inceledi.

    Christopher Sims


    Sims ise Ekim 1942'de doğdu ve doktorasını 1968 yılında Harvard Üniversitesi'nde yaptı.

    Harvard Üniversitesi, Minnesota Üniversitesi, Yale Üniversitesi ve 1999 yılından bu yana da Princeton Üniversitesi'nde çalışan Sims, 1989 yılından bu yana Ulusal Bilimler Akademisi ve 1988 yılından bu yana da Amerika Bilim ve Sanat Akademisi üyeliğini yapıyor.

    Sims, 1980 yılında yazdığı "Makroekonomiler ve Gerçek" adlı makalesinde makroekonomik verilerin analizinde yeni bir yöntemi tanıttı.

    Beklentilerin önemini vurgulamada Sargent ile aynı fikirde olan Sims, ekonominin, ekonomi politikasındaki geçici değişiklikler ve diğer unsurlar tarafından nasıl etkilendiğini analiz etmede "vektör özbağlanımı" temel alınan bir yöntem geliştirdi.

    Sims ve diğer araştırmacılar bu yöntemi, bir merkez bankasının belirlediği faiz oranındaki yükselişin etkilerini incelemede kullandı.

    İsveç Bilimler Akademisi, Sargent ve Sims'in geliştirdiği yöntemlerin bugün makroekonomik analizlerin temel araç gereçleri olduğunu ifade etti.

    Nobel Ekonomi Ödülü ile ilgili bazı gerçekler

    İsveç Merkez Bankası (Riksbank), Nobel Ödülü'nün kurucusu Alfred Nobel adına Nobel Ekonomi Ödülü'nün verilmesini 1968 yılında kararlaştırdı.

    Nobel Ekonomi Ödülü'nü ilk olarak 1969 yılında Norveçli ekonomist Ragnar Frisch ve Hollandalı Jan Tinbergen aldı.

    İsveç Bilimler Akademisi, bu yıl Nobel Ekonomi Ödülü'nü ABD'li ekonomistler Thomas Sargent ve Christopher Sims arasında paylaştırdı. Akademi, Thomas Sargent ve Christopher Sims'i, "makroekonomide sebep ve sonuç üzerindeki deneysel araştırmalarından" ötürü ödüle layık gördü.

    Geçen yıl Nobel Ekonomi Ödülü'nü, ABD'li Peter Diamond, Dale Mortensen ile İngiliz ve Güney Kıbrıs vatandaşı Christopher Pissarides almıştı.

    Akademi, Diamond, Mortensen ve Pissarides'i "araştırma uyuşmazlığıyla piyasa analizleri yönteminden" ötürü bu ödüle layık görmüş, "Ödülü kazananların teorisinin işsizlik, iş açığı ve ücretlerin ekonomi politikası ve düzenleme tarafından etkilenme yollarının anlaşılmasına yardımcı olduğunu" açıklamıştı.

    Önceki yıl Nobel Ekonomi Ödülü'nü ABD'li Elinor Ostrom ve Oliver Williamson paylaşmıştı.

    Nobel Ekonomi Ödülü'nü alan Ostrom, bu ödülü kazanan ilk kadın olmuştu.

    Los Angeles'da 7 Ağustos 1933 tarihinde dünyaya gelen Ostrom, California Üniversitesi'nden 1965 yılında Siyaset Bilimi doktorası aldı.

    İsveç Bilimler Akademisi Ostrom'u, "ekonomi yönetimi analizlerinden" ötürü ödüle layık görerek, Ostrom'un çalışmasının, "ortak mülkiyeti, mülkiyeti kullanan gruplar tarafından nasıl başarılı biçimde idare edilebileceğini gösterdiğini" belirtmiş, Williamson'ın da, "şirketlerin nerede, çatışma çözümlerinde temel olarak hizmet verdiğine ilişkin teori geliştirdiğini" kaydetmişti.

    İlk kez 1969 yılında verilen Nobel Ekonomi Ödülü, 2010 yılına kadar 42 kez verilirken, 67 kişi bu ödüle layık görüldü. Geçen yıla kadar Nobel Ekonomi Ödülü'nde 22 ödül tek bir kişiye giderken, 15 ödül ikişer kişi, 5 ödül ise üçer kişi tarafından paylaşıldı.

    Nobel Ekonomi Ödülü'nü 1972 yılında 51 yaşındayken kazanan Kenneth J. Arrow, şimdiye kadar bu ödülü kazanan en genç kişi olarak kayıtlara geçti. Aynı ödülü 2007 yılında 90 yaşındayken alan Leonid Hurwicz ise bu ödüle layık görülen en yaşlı kişi oldu. Hurwicz, aynı zamanda Nobel ödüllerinin dağıtıldığı bütün alanlarda bu ödüle hak kazanan en yaşlı kişi unvanına da sahip bulunuyor.

    Jan Tinbergen 1969 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü alırken, kardeşi Nikolaas Tinbergen 1973 yılında Nobel Tıp Ödülü'nü aldı.

    Gunnar Myrdal 1974 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülürken, eşi Alva Myrdal 1982 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazandı.

    2011 yılından ödülün ilk olarak verildiği 1969 yılına doğru Nobel Ekonomi Ödülü'nün kazananların listesi şöyle:

    2011- Thomas Sargent ve Christopher Sims
    2010- Peter Diamond, Dale Mortensen ve Christopher Pissarides
    2009- Elinor Ostrom ve Oliver Williamson
    2008 - Paul Krugman
    2007 - Leonid Hurwicz, Eric S. Maskin, Roger B. Myerson
    2006 - Edmund S. Phelps
    2005 - Robert J. Aumann, Thomas C. Schelling
    2004 - Finn E. Kydland, Edward C. Prescott
    2003 - Robert F. Engle III,Clive W.J. Granger
    2002 - Daniel Kahneman, Vernon L. Smith
    2001 - George A. Akerlof, A. Michael Spence, Joseph E. Stiglitz
    2000 - James J. Heckman, Daniel L. McFadden
    1999 - Robert A. Mundell
    1998 - Amartya Sen
    1997 - Robert C. Merton, Myron S. Scholes
    1996 - James A. Mirrlees, William Vickrey
    1995 - Robert E. Lucas Jr.
    1994 - John C. Harsanyi, John F. Nash Jr., Reinhard Selten
    1993 - Robert W. Fogel, Douglass C. North
    1992 - Gary S. Becker
    1991 - Ronald H. Coase
    1990 - Harry M. Markowitz, Merton H. Miller, William F. Sharpe
    1989 - Trygve Haavelmo
    1988 - Maurice Allais
    1987 - Robert M. Solow
    1986 - James M. Buchanan Jr.
    1985 - Franco Modigliani
    1984 - Richard Stone
    1983 - Gerard Debreu
    1982 - George J. Stigler
    1981 - James Tobin
    1980 - Lawrence R. Klein
    1979 - Theodore W. Schultz, Sir Arthur Lewis
    1978 - Herbert A. Simon
    1977 - Bertil Ohlin, James E. Meade
    1976 - Milton Friedman
    1975 - Leonid Vitaliyevich Kantorovich, Tjalling C. Koopmans
    1974 - Gunnar Myrdal, Friedrich August von Hayek
    1973 - Wassily Leontief
    1972 - John R. Hicks, Kenneth J. Arrow
    1971 - Simon Kuznets
    1970 - Paul A. Samuelson
    1969 - Ragnar Frisch, Jan Tinbergen
    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow