Kortizol ve nasıl başa çıkabileceğiniz hakkında bilmeniz gerekenler. Hazırlayan: Özlem Çitçiİş yerinde bir toplantıya girdiniz. Masanın üzerinde bisküviler, kurabiyeler, kekler uzaktan size bakıyor. Başlangıçta hiç oralı olmuyorsunuz. Ama toplantı ilerledikçe stres seviyesi artıyor. Hararetli bir tartışma sonrasında keklere, kurabiyelere saldırıp, arka arkaya yemeye başlıyorsunuz.Bunu size yaptıran stres hormonu kortisol. Amerikada halk sağlığının en büyük düşmanı ilan edilen kortizol, kalp, diabet, yüksek tansiyon, hafıza kaybı gibi pek çok hastalıkla ilişkilendiriliyor. Kortizol vücudun stres veya korku karşısında kaç veya savaş mekanizması ile korunma amaçlı salgıladığı bir stres hormonu. Diyelim ki kapınızı açıp evinize girdiniz ve mutfaktan alevler çıktığını gördünüz. Beyniniz hemen böbreküstü bezlerinize kortizol ve adrenalin salgılaması için mesaj yolluyor. Hemen akabinde karaciğeriniz kana şeker pompalıyor ve kalp atışlarınızı hızlandırıyor. Vücudunuzun şeker pompalamasının sebebi, yangından koşarak kurtulmak için enerjiye ihtiyaç duyacağınızı bilmesi. Kanadalı biyokimyacı Hans Selyenin, inNature isimli makalesinde açıkladığı kaç-savaş mekanizması kaynaklı kortizol salgısı hayati durumlarda büyük önem taşıyor. Ancak kortizolün vücuttan atılabilmesi için fiziksel bir aksiyon gerekiyor. Günlük stresler, aynı hayati durumlar gibi kaç veya savaş hissi yaratıp vücutta kortizol salgılanmasına sebep oluyor. Ancak günlük stres ve endişelerin yangından kaçmak gibi fiziksel bir kurtuluşu olmadığı için kortizol vücutta birikmeye başlıyor ve hastalıklara davetiye çıkartıyor. Vücutta artan kortizol seviyesi göbek bölgesinde yağlanmaya da sebep oluyor. Göbek bölgesi yağları daha da fazla kortizol salgılanmasına sebep olan bir yağ türü. Bu da kısır bir döngüye sebep oluyor. Kilo almanın kolay, vermenin zor olmasının sebebi de bu.Yüksek kortizol seviyesinin stres kaynaklı abur cubur tüketimi ile olan ilişkisini gösteren araştırmalar da var. Peki kortizol seviyenizi nasıl düşürebilirsiniz? Psychology Today dergisinde çıkan bir habere göre yakınlık hissi – ailenizle, arkadaşlarınızla veya bir romantik partnerle – fiziksel ve zihinsel sağlığınız için kritik önem taşıyor. Yakınlaşmak ve dostça davranmak, kaçmak veya savaşmanın tam tersi bir etkiye sahip. Bu vücudun sevgi hormonu olarak da bilinen oksitosin salgılayıp kortizol seviyesini düşürmesine yol açıyor. Bu yüzden sevdiklerinizle vakit geçirmeniz önemli. Yüz yüze görüşemek mümkün değilse, telefonda konuşup dertleşmek bile kortizol seviyenizi düşürmekte etkili. Amerikalı psikiyatr Dr. Fry gülmekle stres hormonları arasında ters bir denklem olduğunu söylüyor. Her fırsatta gülmek ve hayatın komik taraflarını görebilmek kortizol seviyenizi aşağı çeker.Daha çok gülün! Dövüş sanatları kızgınlığınızdan kurtulmak ve sonucunda kortizol seviyenizi düşürmek için idealdir. Benzer şekilde, koşmak, bisiklet, yüzmek, tempolu yürüyüş gibi kardiyo bazlı sporlar sadece kalori değil kortizol yakmanıza da yardım eder. Yoga gibi bedensel faaliyetlerin de stres ve kortizol seviyenizin düşmesine katkısı büyüktür.Hareket etmek için günde sadece 10-20 dakika bile ayırsanız, uzun dönemde büyük faydasını görmeniz mümkün. Sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeye, baklagiller, fındık fıstık, tam tahıllar gibi fiber açısından zengin, tok tutan yiyecekler seçmeye, omega 3 için haftada 2-3 kere balık yemeye, bol su içmeye özen gösterin. Alkali yiyeceklerin bir listesini burada bulabilirsiniz.http://www.cnnturk.com/iyilik-saglik/beslenme/alkali-ve-asidik-besinler-listesiNe yediğiniz kadar, neden uzak durduğunuz da önemli. Vücudunuzda enflamasyon yaratan işlenmiş şeker, un, trans yağ asidi içeren yiyecekleri ve alkolü mümkünse kesin veya azaltın. Günde sadece 10-15 dakika ayırıp nefes ve meditasyon egzersizi yapmanızın stres, endişe ve kortizol seviyesine büyük faydası dokunur. Basit bir nefes meditasyonunu nasıl yapacağınızı buradan öğrenebilirsiniz.http://www.cnnturk.com/iyilik-saglik/nefes/10-dakikada-yapabileceginiz-nefes-meditasyonu