Çocukları ekranlardan uzak tutmalı mıyız? Her tarafımızın ekranlarla çevrili olduğu günümüzde ebeveynlerin aklını kurcalayan bir soru bu. Biz de bu sorunun cevabını uzmanların görüşleriyle vermeye çalıştık.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Yaşı 30 ve üzerinde olanların yaşadığı çocukluk ile şimdiki çocukların yaşadığı dönem arasında büyük fark var. Eskiden evdeki tek ekran televizyondu ve o da şimdiki kadar yaygın ve çok çeşitli içeriklere sahip değildi. Bu sebeple eskiden çocuklar vakitlerini daha çok ya oyuncaklarıyla ya da dışarıda arkadaşlarıyla geçirirlerdi. Şimdilerde ise sokakta oynayan çocuk görmek neredeyse imkansız hale geldi. Çocukların oyun ve eğlence anlayışları teknolojiye odaklı bir şekil aldı. Peki çocukları ekranlardan uzak tutmalı mıyız?

Bu durumun gelişimi ne kadar etkilediği konusu ise uzun süredir devam eden bir tartışma konusu. Bazı uzmanlar sürekli ekranlara bakan çocukların gelişiminin olumsuz yönde etkilendiğini belirtirken, bunun olumsuz bir etkisi olmadığını düşünenler de var.

Çocukların ekran karşısında geçirdiği sürenin gelişime etkisi çok uzun süredir araştırılan bir konu. Amerikan Pediatri Akademisi (American Academy of Pediatrics - AAP) tarafından yapılan uzun soluklu çalışma, bu alanda yapılan en ciddi araştırmalar arasında yer alıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

 

AAP ekranlar karşısında geçirilen sürenin etkilerini çocukların yaşlarına göre iki ayrı kategoriye ayırıyor. TV, tablet ve telefon gibi ekranların 2 yaşından küçük çocuklara olan etkisiyle, 2 yaşın üzerindekilere olan etkisinin farklı olduğu belirtiliyor. Ayrıca eğitici olduğu iddia edilen program veya uygulamaların da reklamı yapıldığı kadar "eğitici" olmadığı sonucuna da ulaşılmış.

Araştırmada 2 yaşının altındaki çocuklarla, daha büyüklerinin ayrılmasının ardında ise 2 yaşından önceki beyin yapısının daha büyük çocuklara göre daha farklı olması. Yani 2 yaşından önceki çocukların çevrelerini algılama şekli diğerlerinden önemli farklılıklar içeriyor. Bu da ekranların etkisinin daha büyük olmasına neden oluyor.

Sadece AAP'nin değil birçok başka kurumun yaptığı araştırmalarda 2 yaşın altındaki çocukların ekran karşısında hiç vakit geçirmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmış. Tüm vücutla beraber beyin gelişiminin de en hızlı olduğu dönem olan 0-2 yaş arasında çocukların ekran karşısında vakit geçirmesinin gelişimi olumsuz yönde etkileyebileceği söyleniyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bunun sebeplerinden biri bu yaştaki çocukların beyinlerinin henüz ekrandaki iki boyutlu görüntüleri tam olarak canlandırıp yorumlayabilecek bir üç boyutlu nörolojik ağa sahip olmaması olduğu belirtiliyor. Bunun yanı sıra ekranlarda hızla değişen görüntülerin çocukların odaklanma ve bir şeye konsantre olma yetenekleri geliştirmesine engel olduğu söyleniyor.

İşin aslı şu ki bu yaştaki çocuklar çevrelerindeki dünyayı dolaşarak, dokunarak, tadarak, koklayarak keşfediyorlar ve bu şekilde öğreniyorlar. Bunları yapmak yerine parlak bir dikdörtgene uzun süreler boyunca bakmanın doğal gelişimi yavaşlattığı iddia ediliyor.

Teknolojinin her yanımızı sardığı, herkesin her an akıllı telefon, bilgisayar ve tablet kullandığı, oyun konsollarında oyun oynadığı bir dünyada çocukları bunlardan tamamen uzak tutmanın da çocukların sosyolojik gelişimine olumsuz etki edeceğini tahmin etmek için uzman olmaya gerek yok. Her ne kadar olumsuz etkileri olsa da bu ekranlar hayatımızın bir gerçeği ve bundan sonra da hayatımızın her anında olmaya devam edecek.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İşte bu nedenle çocuk gelişimi uzmanları da teknolojiyle bağın tamamen koparılması yönünde tavsiyelerde bulunmuyor. Önemli olan konu ekran karşısında ne kadar vakit geçirildiği. 2 yaşın üzerindeki çocukların beyni artık iki boyutlu ekranlardaki görüntüleri yorumlayabilecek seviyeye geldiği için teknolojiyle tanışmak için uygun zaman gelmiş demek oluyor.

Yapılan bazı araştırmalar eğitim için hazırlanmış kaliteli programların veya uygulamaların 2 yaş üzerindeki çocukların yeni şeyler öğrenmesi için iyi bir destek olduğunu ortaya koyuyor. Ancak dediğimiz gibi burada bunlarla geçirilen süre ve içeriklerin kalitesi büyük önem taşıyor. Kaliteli içerikler olumlu etki yapabilirken, faydasız içeriklerle uzun süreler geçirmenin dikkat eksikliği başta olmak üzere bazı davranış bozukluklarına yol açabileceği konusunda da uyarılar yapılıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

AAP tarafından yapılan araştırmada ekran başında geçirilecek süre konusunda 2 yaş altı ve 2 yaş üstü için farklı sonuçlara ulaşılmış. Araştırmada 2 yaş altındakilerin özellikle TV karşısında hiç vakit geçirmemesi gerektiği söyleniyor. Ancak burada küçük bir istisna var. Uzmanlar Skype, FaceTime gibi görüntülü görüşme uygulamalarının bu yaşlarda da kullanılabileceğini belirtiyor. Ekran karşısında geçirilen sürenin en olumsuz etkisi olarak insan etkileşimini azaltması ve sosyal iletişim yeteneklerini kısıtlaması olarak gösterildiği için insanlar arasında etkileşim sunan bu tip uygulamaların zararlı olmadığı görüşünde birleşilmiş.

2 yaşından büyük çocuklar için ise AAP'nin önerisi belli sınırlar koymak yönünde. Örneğin her gün çocuklara 1 ya da 2 saatlik TV, tablet, telefon ya da bilgisayar kullanımı izni verilmesinin, içerikler kontrol altında tutulduğunda faydalı olabileceği belirtiliyor. Çocukların yemek ve yatma saatlerinde medya cihazlarının kullanılması ise tavsiye edilmiyor. Anlayacağınız üzere çocukları ekranlardan uzak tutmalı mıyız sorusunun cevabı kesin evet ya da hayır değil. Önemli olan dozu ayarlamak.