hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow
    Ahu Özyurt Ahu Özyurt

    Beyaz Saray'a yeni Suriye raporu

    17.11.2014 Pazartesi | 08:29Son Güncelleme:

    - Esad gidecek ama yıllar alabilir

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    - Gevşek bir federasyon kurulmalı

    - Türkiye’nin Güvenlikli Bölge talebi makul ve yapılmalı

    - Ilımlı muhalifler İslamcı gruplarla bütün bağlarını kesmeli

    - Körfez Ülkeleri ve Mısır liderliğinde bir “Suriye İstikrar Gücü” kurulmalı

    Obama'nın Suriye planı ve ISID'a karsı atacağı adımlarda değişiklik olacağının işaretlerini önce bir yetkili CNN'e söylemişti. Ama plan sadece ISID'ı kapsamıyor. Üstelik Esad'ın gidişi için öngörülen de uzunca bir süre var.

    Pentagon'a yakınlığı ile bilinen Center for New American Security isimli düşünce kuruluşunun geçen hafta başında yayınladığı ve yönetimle paylaştığı "Oyunun Sonu: Suriye'de Tırmanışın Durması" isimli planda ağırlık "ılımlı muhalif" güçlerin üzerine kurulmuş. Dafna H. Rand ve Nicholas A. Heras isimli iki uzmanın yazdığı raporda Türkiye'nin plana başta KARŞI ÇIKACAĞI ama bir şekilde dahil edilmesi gerektiği yazıyor.   

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Raporda Esad'ın nihayetinde resim dışında kalması gerektiğine dikkat çekilirken bunun en az birkaç yıl alabileceği, dahası Esad'ın müzakereli bir çekilmeye mecbur edilmesinin daha doğru olacağı kaydediliyor. "Esad önce masaya getirilmeli sonra da kademeli olarak yeni bir yönetime geçiş yapılmalı" deniyor.

    "Zamanlama çok önemli. ABD ve müttefikleri şu anda Özgür Suriye Ordusu ve ılımlı muhalifleri bir ara anlaşmaya ikna edebilmek için en kritik noktadalar, iki yıl önce reddettikleri Haziran 2012'de ortaya konan Cenevre 1 Planı yeniden devreye sokulabilir" ifadeleri raporda yer alıyor.

    İşte rapordan bazı diğer önemli bölümler:

    1) ABD, Arap müttefikleri ve Türkiye ile birlikte ılımlı muhaliflerin hukuki gücünü, çoğulculuğunu ve idare yeteneğini arttıracak adımlar atmalı. Esad sonrası çok kültürlü çok dinli ve azınlık haklarına saygılı bir düzenin temelleri atılmalı. Farklı grupları da içinde barındıran Güney Cephesi (Southern Front) bunun için iyi bir örnek. Özgür Suriye Ordusu'ndaki grupların Harekat Ahrar El Şam, Ceyş-ul Islam ve El Nusra gibi aşırı dinci örgütlerle bağı kesilmeli.
    2) Türkiye'nin tampon bölge isteği onun güvenlik kaygıları kadar, özgür muhalifleri yetiştirmek adına da uygulanması gerekli ve makul bir adım olabilir. Muhalif silahlı güçler bu bölgelerde toplanıp eğitilebilir. Halep Bölgesinin çatışmalardan ve IŞID'dan temizlenmesi bu anlamda önemli. Bu bölge farklı gruplardan muhaliflerin idari gücünü de görmek adına değerlendirilmelidir.
    3) Bir 'Özgür Suriye' alanı yaratmak gerekli. Bu ya Kuzey'de Türkiye'ye yakın ve Kürtlerin de güvencede olacağı bölge olmalı ya da Ürdün sınırında. Bu alanın varlığı Kürtlerin otonomi taleplerini de karşılayacağı için önemlidir.
    4) Esad'ın çekilmesi kademeli olacaktır ve yıllar alacaktır. Türkiye gibi Esad karşıtı müttefiklerin buna ikna edilmesi dahası güçlerini İran ve Rusya üzerinde de kullanmaları gerekli. Esad ailesinin yakın çevresinde çözülme beklemek, suikast ya da bir saray darbesi ile devrilmesi senaryoları çok olası görünmüyor. Muhaliflerin önce Esad gitsin talepleri de artık ISID tehdidi nedeniyle dayanaktan uzak.
    5) Suriye'nin Federalist bir yapıya geçmesi için Körfez ülkeleri ve Mısır'ın öncülüğünde bir İstikrar ve Savunma Gücü kurulmalı. Bu askeri varlık, BM'nin Lübnan'daki misyonu gibi görev yapmalı. Buradaki kritik nokta İran'ın ikna edilmesi için kurulacak hassas denge. Suriye Savunma Gücü sınırlarda ve ateşkesin sağlandığı yerel noktalarda aşiretler arasında dengeyi koruyacak şekilde konumlanmalı.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Washington tarafından hazırlanan en detaylı siyasi "geçiş dönemi" raporu olan belgede IŞID'a çok az yer verilmesi dikkat çekici. ABD şu noktada Esad'ı tıpkı Saddam gibi kolay gitmeyeceğini hesaplıyor ve onu devirmek için dış müdahale yapılmasını uygun bulmuyor. Yerel yapıyı ağırlıklı olarak Müslüman olmayan azınlıklar, ılımlılar ve Kürtler ile güçlendirmeyi ve Esad'ı çekilmeye mecbur bırakmayı tercih ediyor. Bu açıdan bakılınca plan Clinton döneminde Saddam'a uygulanan "yalnızlaştırma" politikasına çok benziyor. Obama'nın dönemi bitinceye kadar Suriye için daha radikal bir adım atmayacağı, önceliğini Irak'ın güvenliğine ve İran ile nükleer anlaşmaya vereceği de gelen bilgiler arasında.