Cumhurbaşkanı Gül'den onay

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu'nu onayladı. Kanun, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri, bankaların faktoring işlemleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının finansal kiralama işlemlerini düzenliyor.

Faaliyetleri kısmen veya tamamen hava taşıma araçlarının kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan şirketlere hava taşıma araçlarının, motorların ve bunların aksam, parçalarının 2 yıldan az olmayan süreyle yurt içinde veya yurt dışında kurulu finansal kiralama şirketleri tarafından kiralanması işlemleri, finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla finansal kiralama kapsamında değerlendirilecek.

Türkiye'de bir şirketin kurulmasına, kanunda öngörülen şartların yerine getirilmesi kaydıyla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) en az 5 üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla izin verilebilecek. İzin için yapılacak başvurulara ve iznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Türkiye'de kurulacak bir şirketin, anonim şirket şeklinde kurulması ve kurucu ortak sayısının beşten az olmaması, pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması, ticaret unvanında, "Finansal Kiralama Şirketi", "Faktoring Şirketi" veya "Finansman Şirketi" ibarelerinden birinin bulunması, yönetim kurulu üyelerinin kanunun kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen nitelikleri ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek mesleki tecrübeye haiz olunması gerekecek.

Şirketten ayrıca öngörülen faaliyet konularına ait iş planlarını, kuruluşun mali yapısı ile ilgili projeksiyonlarını, ilk 3 yıl için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir faaliyet programını ibraz etmesi istenecek.

Şirketin nakden ve her türlü muvazaadan arınmış olarak ödenmiş sermayesi en az 20 milyon lira olacak.

BDDK'dan izin şartı

Şirket, kuruluş izninin yanı sıra BDDK'dan da faaliyet izni alacak. Kurul tarafından verilen faaliyet izinleri, Resmi Gazete'de yayımlanacak.

Kuruluş izninin gerçeğe aykırı beyanlarla alınmış olması, kuruluş iznini takip eden 6 ay içinde faaliyet izni için başvuruda bulunulmaması, kuruluş izninden vazgeçildiğinin beyan edilmesi, iznin verilmesinde aranan şartların faaliyete geçilinceye kadar kaybedilmesi, faaliyet izni alınmamış olması hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda şirketin kuruluş izni BDDK tarafından iptal edilecek.

Bütün ortakları Türkiye'de kurulu finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet izni almaksızın sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi kurulabilecek. Bu nitelikte kurulacak şirketler, bu kanunun sözleşmelere ilişkin hükümleri dışındaki maddelerine tabi olmayacak. Şirketin, yurt içinde veya yurt dışında şube açması izne tabi olacak. Şirket, her ne ad altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek, acentelik veremeyecek.

BDDK, şirketlerin denetimini yapacak. Kurum bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye yetkili olacak.

Faaliyet kiralaması

Şirketler, ana faaliyet konuları dışında faaliyetlerde bulunamayacak ve müşterileriyle yapacağı sözleşmeler çerçevesinde, yaptığı işlemin bir parçası olarak ek finansman sağlamak amacıyla toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde 1'ini geçmeyecek şekilde kullandırılan nakdi krediler hariç nakdi kredi kullandıramayacak.

Şirket, toplam ödenmiş sermayesinin yüzde 20'sini geçmeyecek şekilde verilen garanti ve kefaletler hariç olmak üzere, garanti, kefalet ve teminat mektubu veremeyecek. Bu oranı yüzde 5'e kadar azaltmaya veya yüzde 25'e kadar çıkarmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya BDDK yetkili olacak.

Şirketin birleşme, devir ve bölünmesi BDDK'dan izin alınmak kaydıyla yapılabilecek. İznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar kurul tarafından belirlenecek.

Kurumsal yönetime ilişkin yapılar, süreçler ve bunlara ilişkin ilkeler, şirketler birliğinin görüşü alınarak, kurul tarafından belirlenecek.

Finansal kiralama sözleşmesi

Finansal kiralama sözleşmesi: "kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği veya daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın kullanım hakkını, her türlü faydayı sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören sözleşme" olarak tanımlanacak.

Bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış kopyaları hariç olmak üzere patent gibi fikri ve endüstriyel haklar bu sözleşmeye konu olamayacak. Bütünleyici parça veya eklenti niteliklerine bakılmaksızın asli niteliğini koruyan her mal, tek başına finansal kiralama sözleşmesinin konusu olabilecek.

Yurt dışından yapılacak sözleşmeler

Yurt dışından yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri, birlik tarafından tescil edilecek. Özel bir sicile kayıtlı olmayan taşınır mallara ilişkin sözleşmeler, birlik tarafından tutulacak özel sicile tescil edilecek.

Finansal kiralama konusu, malın mülkiyeti kiralayana ait olacak. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın olma hakkına haiz olacağını kararlaştırabilecek. Sözleşmede aksine hüküm yoksa kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olacak, bakım ve onarım masraflarını karşılayacak.

Kiralanan malın sigorta ettirilmesi zorunlu olacak. Söz konusu malın kimin tarafından sigorta ettirileceği sözleşmede gösterilecek. Sigorta primleri ise kiracı tarafından ödenecek. Malın sözleşme süresi içinde hasardan, ödenen sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlı olmak üzere, kiracı sorumlu olacak.

Sözleşmenin sona ermesi

Sözleşme, süresinin dolması, kiracının iflası, ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi hallerinde kendiliğinden sona erecek.

Sözleşmenin taraflarından her biri, sürenin bitiminden en az 3 ay önce bildirmek kaydıyla mevcut veya yeni şartlar ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilecek.

Birlik kurulacak

Faktoring ve finansman sözleşmelerinin yazılı şekilde düzenlenmesi zorunlu olacak. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan "Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği" kurulacak.

Faktoring şirketleri ile bankalar, fatura bilgileri de dahil olmak üzere devraldıkları alacaklarla ilgili bilgileri, "Risk Merkezi" nezdinde veya birliğin uygun göreceği bir şekilde toplulaştıracak.

Kanuna aykırı finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketi açanlara veya kredi verenlere, 3 bin liradan 10 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.