"İki diktatörlük altında"

Gün Zileli'nin çevirisiyle İmge Yayınları'ndan çıkan "İki Diktatörlük Altında - Stalin ve Hitler’in Mahkûmu" adlı kitapta, bir Alman Komünistinin yaşadıkları üzerinden 1940'lar Avrupası anlatılıyor. Hem Sovyet'lerde Stalin'in gulaglarını, hem de Hitler'in Nazi kamplarını yaşayan Margarete Buber Neumann'ın yaşadıkları bir romanı aratmıyor.

Margarete Buber Neumann, İki Diktatörlük Altında (Stalin ve Hitler’in Mahkûmu) – Çeviren: Gün Zileli, İmge 2012

"Biz biner binmez cezaevi arabası hareket etmişti ve bir kere daha Moskova trafiğinin seslerini duyuyorduk şimdi. Bir süre sonra araba durdu, önce benle Betty Olberg indik aşağı, yiyeceklerin konduğu bir avluya götürüldük, orada bizi Stolipin tipi, eski ve sıradan mahkûm vagonu beklemekteydi. Uzaktaki Beyaz Rusya İstasyonunu fark ettim. Buradan trenler Polonya’ya ve Batıya giderdi. Betty zor ayakta duruyordu. 'Bizi Almanya’ya gönderiyorlar' diye fısıldadım. 'Bu istasyondan başka hiçbir yere gidemezsin.”

Margarete Buber-Neumann, Alman Komünist Partisi’nin ünlü yöneticilerinden Heinz Neumann’ın karısıdır. Hitler’den kaçıp sığındıkları Sovyetler Birliği’nde GPU tarafından tutuklanırlar. Heinz Neumann GPU bodrumlarında öldürülür. Margarete, Sibirya’daki Karaganda kamplarında çok ağır koşullarda zorunlu çalışmaya tabi tutulur. 1940 yılında, diğer Alman komünistleriyle ve farklı ülkelerden anti-faşistlerle birlikte, GPU tarafından Gestapo’ya teslim edilir. Beş yıl kaldığı Ravensbrück kampına ilişkin anlattıkları Auschwitz kampında yaşananların bir benzeridir. Kitapta, günde ortalama seksen kişinin öldürüldüğü Ravensbrück toplama kampındaki yaşamı, direnişi, Yahova Şahitlerini, kobay olarak kullanılan Polonyalı kadınları, Margarete’in yakın arkadaşı, Kafka’nın sevgilisi Milena’nın olağanüstü kişiliğini vb. vb. bulacaksınız.

Hem Sovyet, hem Nazi kamplarını aralıksız bir şekilde yaşamış bir kadının olağanüstü anıları…