Danıştay'dan iki kritik karar!

Rize'deki İkizdere Vadisi'nde yapımı planlanan Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES projesi için Danıştay'dan yöre halkını sevindirecek iki karar çıktı. Çevre ve Orman Bakanlığı'nın, SİT alanı ilan edilen vadide HES'lerin yapımı için verdiği olumlu ÇED raporları, Danıştay tarafından iptal edildi.

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın, 2010 yılında doğal SİT alanı ilan edilen İkizdere Vadisi'nde, korumanın kapsamı ve dereceleri henüz belirlenmeden, regülatör ve HES projelerine verdiği olumlu "Çevre Etki Değerlendirmesi" raporu yargıya taşınmıştı. Bakanlığın onay verdiği projeler, BESS Elektrik A.Ş. tarafından yapımı planlanan 110 megavat kurulu gücündeki Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES projesiydi. Yöre halkının açtığı dava üzerine Rize İdare Mahkemesi, 2010 Ağustos'unda Bakanlığın olumlu ÇED raporunu iptal etmişti. İdare Mahkemesi'nin iptal kararını dayandırdığı bilirkişi raporunda, ÇED raporunun yasa ve yönetmeliğe aykırı olduğu belirtilmişti.

Daha sonra yapılan düzenlemeler ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na dönüşen bakanlık, Rize İdare Mahkemesi'nin iptal kararına Danıştay'da itiraz etti. İtirazı görüşen Danıştay 14. Dava Dairesi, Bakanlığın başvurusunu reddederek, yerel mahkeme kararını onadı. Danıştay, kararında, Rize İdare Mahkemesi'nin kararının dayandığı gerekçenin hukuk ve usule uygun olduğunu bildirdi.

Bakanlığın, yürütmeyi durdurma istemine ret

Danıştay'dan başka bir karar da, İkizdere Vadisi'ndeki Cimil Deresi üzerinde, Direnç Enerji tarafından yapımı planlanan 18.10 megavatlık Selin-2 Hidroelektrik Santrali projesi için geldi. Dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı'nın, "ÇED gerekli değildir" kararı sonrasında santral yapımının önünün açılması üzerine İkizdere Derneği ile köylüler adına Dereköy Muhtarlığı, Rize İdare Mahkemesi'ne dava açmıştı.

Mahkeme önce yürütmeyi durdurma kararı verdi, ardından da "ÇED gerekli değildir" kararını iptal etti. Mahkeme iptal kararında, Anayasa'nın 17. ve 56. maddelerine göndermelerde bulunarak, Bakanlığın görev ve sorumluluklarını hatırlattı. Kararda ayrıca, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun, Çevre Kanunu'nun ilgili maddeleri, yönetmelikler, Kyoto Protokolü ve uluslararası anlaşmalar ile bilirkişi raporlarına da atıfta bulunularak, santralin yapılması halinde doğaya telafisi güç ve imkansız zararlar verileceğine vurgu yapıldı. Bunun üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kararın yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay'a başvurdu. Ancak itirazı görüşen Danıştay 14. Dava Dairesi, yürütmeyi durdurma talebini de reddetti.

Doğa ve çevre bilinciyle hareket edilmeli

İkizdere Derneği eski başkanı Kadem Ekşi, Danıştay'ın verdiği kararın kamu yararına olduğunu belirterek, bölgenin kalkınması ve turizm aksında büyümesine yardımcı olacağını söyledi. Ekşi, "İkizdere Vadisi'nde mahkeme kararlarını yok sayarak hiçbir şey yapılamayacağı gerçeği Danıştay'ın kararı ile bir kez daha ortaya konuldu. Bu kararı bölge halkı saygıyla karşılıyor. Burada gerçekten ortak akılla ve sivil toplum örgütlerinin düşüncelerine saygı gösterilerek, doğa ve çevre bilinci ile hareket edilmelidir. Yargı kararlarında, havza planlaması yapılmadan 26 HES projesinin vadide uygulanamayacağı açıkça görülmüştür" diye konuştu.

İkizdere Vadisi

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından koruma öncelikli bölgeler arasında yer alan 74 kilometre uzunluğundaki İkizdere Vadisi boyunca 26 HES projesinin yapımı planlanıyor. Vadide yapımı tamamlanan bir santral, elektrik üretimine geçerken, 2 HES'in ise yapımı sürüyor. Diğer HES projelerinde ise ÇED süreci işletiliyor. Vadi, yöre halkının başvurusu üzerine 22 Ekim 2010 tarihinde Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından doğal SİT alanı ilan edildi. Ancak, doğal SİT kapsamı ve derecelerini içeren karar yazısı geçen 1.5 yıllık sürede çıkmadığı için vadide belirsizlik devam ediyor.