Fransız çimento devi Lafarge’ın “terör finansmanı” davası Paris’te başladı

Fransız çimento devi Lafarge ve dört eski yöneticisi, Suriye’deki iç savaş sırasında terör örgütlerini finanse ettikleri suçlamasıyla bugün Paris’te hakim karşısına çıkıyor. Duruşmalar 4 Kasım–16 Aralık 2025 tarihleri arasında sürecek.

Şirket, Suriye’deki iç savaşın başında, 2013–2014 yıllarında Halep yakınlarındaki fabrikasını açık tutabilmek için DEAŞ ve diğer silahlı gruplara yaklaşık 5 milyon euro ödeme yapmakla suçlanıyor. Lafarge’ın bu ödemeleri, çalışanlarının güvenliği pahasına yaptığı iddia ediliyor.

Paris Asliye Ceza Mahkemesi’nde, Lafarge ve bazı eski yöneticileri, bugünden itibaren iki hafta boyunca yargılanacak.

Dava, insan hakları örgütleri Sherpa ve Avrupa Anayasal ve İnsan Hakları Merkezi (ECCHR) ile 11 eski Suriyeli çalışanın başvurusu üzerine açıldı. Davacılar, şirketin “terör finansmanı” yanında “insanlığa karşı suçlara iştirak” suçlamasıyla da sorumluluk taşıdığını savunuyor.

(Fotoğraf/AFP: Bruno Lafont mahkeme salonuna doğru giderken)

Bu duruşmalar, çok uluslu şirketlerin çatışma bölgelerindeki sorumluluklarını ele alan ilk büyük dava olma özelliği taşıyor.

Şirket eski çalışanları, Lafarge’ı, “savaş zamanında Suriyeli çalışanlarını korumaya yatırım yapmak yerine silahlı grupları finanse etmekle” suçluyor ve tazminat talep ediyor.

Birçok eski Suriyeli çalışan, yaşadıkları tehlikeleri, tehditleri ve kaçırılmaları anlatmak üzere duruşmalarda hazır bulunacak.

Dokuz yıl önce yapılan suç duyurusunun öncüsü olan sivil toplum örgütleri Sherpa ve Avrupa Anayasal ve İnsan Hakları Merkezi (ECCHR) de duruşmada yer alacak.

Bu sivil toplum kuruluşları da “şirketlerin cezai sorumluluğu ve mağdurların tazminatlara erişimi” konularını izleyecek.

Hukuki mücadele kronolojisi

Eylül 2016 yılında, Fransa Ekonomi Bakanlığı, Avrupa Birliği’nin Beşar Esad rejimine karşı uyguladığı yaptırımlar çerçevesinde Suriye’den petrol satın almanın yasaklanması ve Suriye’deki terör örgütleriyle herhangi bir ilişkinin kurulmasının yasaklanması konularını içeren bir suç duyurusunda bulundu. Paris savcılığı soruşturma açtı. Bunu, Sherpa ve ECCHR gibi çeşitli derneklerin yaptığı ek suç duyuruları izledi.

9 Haziran 2017’de yargı soruşturması başlatıldı. Fransız gümrük raporuna göre grubun Suriye şubesi “cihatçı gruplara ödemelerde bulundu” ve dönemin Fransız yönetimi bu ödemeleri “sahte muhasebe belgeleri düzenleyerek onayladı”. Amaç, fabrikanın faaliyetini sürdürmekti.

2017 Aralık ayı başında, Suriye’deki yan kuruluşun iki eski yöneticisi ile grubun güvenlik direktörü, “terör örgütü finansmanı” ve “başkalarının hayatını tehlikeye atma” suçlamalarıyla yargılandı.

Ardından, 2007-2015 yılları arasında Lafarge’ın CEO’su olan Bruno Lafont ve diğer yöneticiler de aynı şekilde suçlandı. Toplamda sekiz üst düzey yönetici hakkında dava açıldı.

28 Haziran 2018’de, Lafarge hakkında “insanlığa karşı suçlara iştirak” gibi son derece nadir görülen bir suçlama yöneltildi; ayrıca terör örgütü finansmanı, eski Suriyeli çalışanların hayatını tehlikeye atma ve ambargo ihlali suçlamaları da eklendi. Lafarge ve yöneticileri bu suçlamalara karşı temyize gitti.

ABD’ye 778 milyon dolar ceza ödedi

Aynı zamanda mahkeme, “Fransız yasalarının Suriyeli çalışanlara uygulanamayacağı” gerekçesiyle “başkalarının hayatını tehlikeye atma” suçlamasını düşürdü.

9 Şubat 2025’te, terörizmin finansmanı (yaklaşık 5 milyon Euro) nedeniyle ilk dava açılması için terörle mücadele savcılığı talepte bulundu. Eski CEO Bruno Lafont, suçlanan dokuz kişi arasında yer aldı.

Ayrıca, Ekim 2022’de Lafarge, 2013-2014 yılları arasında aralarında IŞİD’in de bulunduğu “terörist örgütlere yardım” suçlamasını kabul ederek ABD’de 778 milyon dolar para cezası ödemeyi kabul etti.

16 Ekim’de üç sorgu hakimi, artık İsviçreli Holcim grubunun iştiraki olan Lafarge ve sekiz kişi hakkında “terörizmin finansmanı” davası açılmasına karar verdi. Sadece eski güvenlik direktörü hakkında takipsizlik kararı verildi. İşte bu çerçevede açılan dava, bugün görülmeye başlanacak.

“İnsanlığa karşı suçlar”

Davanın ikinci ayağı olan “insanlığa karşı suçlara iştirak” iddialarına ilişkin soruşturma ise devam ediyor. Şirket ve üç yöneticisi, soruşturmanın temellerine itiraz etti. 7 Kasım 2019’da istinaf mahkemesi, insanlığa karşı suçlara iştirakten yapılan suçlamayı iptal etti. Ancak Eylül 2021’de Yargıtay bu kararı bozdu.

Mayıs 2022’de, dosyanın yeniden incelenmesinin ardından Paris istinaf mahkemesi, Lafarge’ın “insanlığa karşı suçlara iştirak” ve “başkalarının hayatını tehlikeye atma” suçlamalarıyla yeniden suçlanmasını onayladı. 16 Ocak 2024’te Yargıtay, bu suçlamayı kesinleştirdi.