Ünsüz Benzeşmesi Nedir, Neden Olur? Ünsüz Benzeşmesi Örnekler…
Türkçede ünsüz harfler sert ve yumuşak ünsüz harfler olmak üzere ikiye ayrılır. Bir kelime sert sessiz harflerden biriyle bitiyorsa aldığı ek de sert sessiz harflerden biriyle başlar. Bu kurala ünsüz benzeşmesi denir.
Örneğin: Kelime: Fırsat
Aldığı ek: (-da) - Yazılışı: Fırsatda / Yanlış. Fırsatta / Doğru.
Ünsüz Benzeşmesi Nedir?
Eklerin, sonuna getirildiği kelimelerin son harfine göre yumuşak yada sert ünsüz olmasına ünsüz benzeşmesi denir.
Örneğin ismin hal eklerinden biri olan -de -da, bazı kelimelerde -te -ta şeklinde yazılır.
Örnek Cümle:
''Kitapta birçok yerin altını çizdim.''
Kitap kelimesinin son harfi olan ''p'' sert ünsüzdür. Bu nedenle aldığı ek ''ta'' şeklinde yazılır.
Kitapda - Yanlış Kullanım
Kitapta - Doğru Kullanım
Ünsüz Benzeşmesi Neden Olur?
Ünsüz benzeşmesi, doğal ses olaylarından biridir. Bu nedenle yumuşak ünsüzle biten bir kelimenin aldığı ek de yumuşak ünsüzle başlar.
Örnekler:
İstanbul'da: Son harfi (l) yumuşak ünsüz
Aldığı ek: Da
Evde: Son harfi (v) yumuşak ünsüz
Aldığı ek: De
Yalancı: Son harfi (n)
Aldığı ek: Cı
Yalançı - Yanlış Kullanım
Yalancı - Doğru Kullanım
Ünsüz benzeşmesi Örnekler
A- (-dı -di) Ekleriyle Örnek Cümleler
1- Bu dekorların hepsini sen mi yaptın?
Yap - dı / Yaptın
2- Evde yaptığım kolyeleri internet üzerinden sattım.
Sat - dı / Sattım
3- Daha ne olup bittiğini anlamadan ortalığı birbirine kattı.
Kat - dı / Kattı
4- Söylediği tüm sözleri içime attım.
At- dı / Attım
Not: (d) harfinin (t) harfine dönüşmesi hem ünsüz sertleşmesine hem de ünsüz benzeşmesi kuralına örnek olarak gösterilebilir.
B) (-cı -ci) Ekiyle Örnek Cümleler:
1- Yıllar boyunca hep bir kitapçı açmak istemişti.
Kitap -cı / Kitapçı
(P) harfi sert ünsüz olduğu için (c) harfi ç şeklinde yazılır.
2- İnsan bazen öğrenci olduğu yılları çok özlüyor.
Öğren - ci
(N) harfi yumuşak ünsüz harflerden biri olduğu için aldığı ''ci'' şeklinde yazılır.
3- Okulda sabahçı olduğum zaman uyanmakta güçlük çekiyorum.
Sabah / Çı
(H) harfi de sert ünsüz harfler arasında yer alır. Bu nedenle ''sabahçı'' şeklinde yazılması gerekir.
Not: Bir kelime ya da söz grubu ünlü harfle bitiyorsa ünsüz benzeşmesi kuralına bakılmaz.
Örnek kelime: Şaka
Şaka kelimesinin son hecesinde yer alan ''k'', sert ünsüzdür. Ancak kelime ''a'' ile bittiği için gelen ek ''ç'' ile başlamaz.
Şakacı - Doğru Kullanım
Şakaçı - Yanlış Kullanım
SON DAKİKA
- 10.02
8 ilde DEAŞ operasyonu; 24 gözaltı
- 09.28
Son dakika... Bakan Kacır: Türksat 6A'yı Temmuz'da uzaya göndereceğiz
- 09.06
Karabük İl Sağlık Müdürlüğü'nden HIV ve HPV pozitif vakalarında artış iddiasına yalanlama
- 09.01
Erzurum'da buzlanma; 30 araç birbirine girdi, 13 kişi yaralandı
- 08.59
Maske takın... Sahra tozu kapıda!
- 08.51
Yasemin Gündoğan'ın kaçışındaki düğüm çözüldü! “E” harfi detayı kurtarmış
EN ÇOK OKUNANLAR
Prof. Dr. Öncel: Batı tarzı beslenme kolon kanserine zemin hazırlıyor
Türkiye'nin Bağdat çıkarmasının bilançosu
Survivor kim elendi? Bozok mu gitti? Survivor 2024 İşte veda eden isim! 21 Mart 2024 Survivor'da yaşananlar!
Emeklileri ilgilendiren haber: Bankalarda promosyon yarışı
Yurtdışından telefon alanlar dikkat! Bu detayları kaçırmayın