SON DAKİKA
Diş sıkma ve çene problemleri omurga sağlığımızı nasıl etkiliyor?
Uzman Fizyoterapist Gaye Torna, çene eklemi ve diş sıkma alışkanlığının omurga sağlığı üzerindeki etkilerini ve bu dengenin korunması için yapılması gerekenleri anlattı.
Sabah uyandığınızda çene kaslarınız sert, başınız sanki ağır bir yük taşır gibi hissediyorsunuz. Boynunuzda ağrı var, omuzlarınız gergin. Belki omurganızda da hafif bir donma, belinizde bir rahatsızlık.
Bu şikayetler pek çoğumuzun alıştığı şeyler. Ama belki de bu durumun altında, hiç farkında olmadığımız, geceleri dişleri gıcırdatma veya diş sıkma davranışı yatıyor.
Çene eklemi (TME), vücudun en hareketli eklemlerinden biridir. Çenenin konumu yalnızca yüz bölgesini değil; boyun kaslarını, omurga hizalanmasını ve tüm postürü etkiler.
Çenedeki küçük bir dengesizlik ya da yanlış alışkanlıklar, zamanla omurga boyunca zincirleme etkiler yaratabilir.
Bruksizm (çene sıkma / diş gıcırdatma), uyku sırasında veya uyanıkken istemsiz dişlerin sıkılması ya da gıcırdatılması durumudur.
Günümüzde stres, uyku düzensizlikleri ve yanlış nefes alışkanlıkları nedeniyle diş sıkma oldukça yaygındır.
Gece ya da gündüz fark etmeden çeneyi sıkmak, çene ekleminde aşırı basınca ve kaslarda sürekli gerginliğe yol açar. Bu durum yalnızca çene ağrısı değil; boyun, omuz ve sırt kaslarında da gerginliğe neden olur.
Yani diş sıkma (bruksizm) ve çene eklemi problemlerinin omurga sağlığı üzerindeki etkisi, baş ve boyun bölgesindeki kas, fasya ve sinir bağlantıları üzerinden gerçekleşen karmaşık bir zincir reaksiyonudur.
· Çene ekleminde ses çıkması ve kilitlenme,
· Baş ağrıları ve yüz kaslarında hassasiyet,
· Duruş stabilitesi ve postür değişikliği,
· Boyun ve sırt kaslarında kronik ağrı,
·Omurga hizalanmasında bozulma,
· Omurga hareket aralığında sınırlılık
· Uyku kalitesinde düşme ile sonuçlanabileceği bilinmektedir.
Dilin alt pozisyonda kalması veya ağızdan nefes alma alışkanlığı da diş sıkma gibi başın öne kaymasına yol açabilir. Başın birkaç santim öne gitmesi, boyun kaslarının normalden çok daha fazla yük taşımasına sebep olur.
Bu tabloya diş sıkma da eklendiğinde, boyun ve sırt kaslarında sürekli bir stres oluşur ve duruş bozuklukları hızla ilerler.
· Omuzların öne kapanmasına,
· Göğüs kafesinin daralmasına,
· Bel bölgesinde aşırı kavis oluşmasına,
· Kalça ve dizlerde dengesizliklere neden olabilir.
Vücudun bu uyum çabası, omurgada disk problemlerine ve kas-iskelet sisteminde kalıcı yüklenmelere yol açabilir.
Fizyoterapide çene eklemi, baş ve omurga bir bütün olarak değerlendirilir. Diş sıkma alışkanlığı olan bireylerde çene ve boyun kaslarını rahatlatıcı manuel terapi yöntemleri, gevşeme egzersizleri ve nefes teknikleri uygulanabilir. Ayrıca stres yönetimi ve uyku hijyeninin desteklenmesi de sürecin bir parçasıdır.
Günlük yaşamda öncelikle dişlerin farkında olmadan sıkıldığını gözlemlemek ve çene kaslarını gevşetmeye çalışmak önemlidir.
Masa başında çalışanlar için doğru oturuş alışkanlıkları ve monitör yüksekliğinin ayarlanması, boyun ve çene üzerindeki yükü azaltır.
Düzenli olarak boyun, sırt ve çene çevresi kaslarını dengeleyici egzersizler yapmak da bu süreci destekler.
Eğer çene ağrısı, diş gıcırdatma, baş-boyun ağrıları ya da belirgin duruş bozuklukları söz konusuysa profesyonel fizyoterapi değerlendirmesi gerekir.
Fizik tedavi ve manuel tedavi, Diş Hekimi/TMD Uzmanı değerlendirmesi ve görüşü, stres yönetimi, gece koruyucuları (night guard), splintler, postür farkındalığı ve ergonomik düzenlemelerden destek alınmalıdır.
Sonuç olarak, Çene sıkma ve çene sorunu yaşayan biriyseniz, sadece “diş ağrısı” ya da “çene rahatsızlığı” ile sınırlı kalmadığını bilin.
Omurga sağlığınız bu zincirin bir parçası, belki de omuzlarınızdaki ağrı ve boynunuzdaki gerginlik bu şekilde başlamıştır.
Küçük ama düzenli adımlarla—diş hekimi kontrolleri, fizik tedavi, stres yönetimi—duruşunuzu, omurga sağlığınızı, tüm yaşam kalitenizi korumak mümkün.
Sabah uyandığınızda boynunuzdaki ilk rahatsızlığı hafife almayın; nedeni çenenizin altında gizli olabilir.
Vücudumuz bir bütün olarak çalışan bir sistemdir. Çene kapanışı yalnızca dişleri değil, omurga hizasını da doğrudan etkileyen önemli bir anahtardır.