Karaciğer yağlanması neden olur? Karaciğer yağlanmasına ne iyi gelir?

Karaciğerin ana yapı elemanı hepatosit, yani karaciğer hücresidir. Yağlı karaciğer hastalığında yağ damlacıklar halinde hepatosit yani karaciğer hücresi içinde (sitoplazma) birikir Mikroskopta beyaz yuvarlak, oval globüller (makroveziküller) şeklinde görülür. Bu sebeple makroveziküler yağlanma olarak tanımlanır. Hücreler şişer ve neticede karaciğer büyümesi olur. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aliye Abdullayeva’nın Karaciğer Yağlaması hakkında önemli açıklamalarında bulundu.

Haberin Devamı

Normal karaciğerde, hepatositlerin%5’inde söz konusu yağ damlacıkları görülebilir. Daha fazlasına (>%5) karaciğer yağlanması, ya da alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı (ADYKH) denir. Karaciğerde yağlanma oranı >%30 olunca laboratuvar ve/veya klinik belirtiler ortaya çıkar. Bunlar muayene veya ultrasonografide (US) saptanan karaciğer büyümesi, karaciğerde US ile gösterilen yağlanma ve kanda ALT ve GGT gibi karaciğer testlerinde ılımlı (normalin 1-2 katı arası) yükselmelerdir. Ayrıca bu hastalarda sıklıkla kilo fazlalığı, diyabet, hiperlipidemi ve hipertansiyon gibi yandaş hastalıklardan biri veya birkaçı olabilir. Mikroveziküler yağlanmada ise yağ daha küçük ve mikroskopta belirgin olmayan partiküller halindedir. Bu durum çok daha seyrektir ve bazı özel durumlarda (gebelikte görülen akut karaciğer yağlanması, valproate ve antiretroviral ilaçlara bağlı karaciğer hasarı ve Reye sendromu gibi) görülür.

Karaciğer yağlanması belirtileri nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının özel bir klinik belirtisi yoktur. Olanlar siroz gelişene kadar normal bir hayat sürerler. Genellikle eşlik eden hipertansiyon ve iskemik kalp hastalığı, DM ve şişmanlık kaynaklı sorunlarla uğraşırlar.

Karaciğer yağlanmasının tanısı nasıl konulur?

Genel sağlık kontrolü veya bir hastalık sebebiyle yapılan biyokimyasal tetkikler sırasında, karaciğer testlerinin (sıklıkla ALT ve GGT) yüksek bulunması veya üst karın ultrasonografisinde karaciğerde yağlanma saptanması tanıya giden ilk adımdır. Bazen bahsedilen risk faktörlerine sahip olmayan kişilerde de karaciğer yağlanması olabilir. Genetik faktörlerin rolü söz konusudur. Alkol alan ama bunu gizleyen hastalar da tanı güçlüğü yaşanabilir.

Haberin Devamı

Yani bu hastalar sık doktora giden kişilerdir. Genellikle üst karın ultrasonografisinde karaciğerde yağlanma ve büyüme tanısı konur. Bazen de rutin yapılan testler olan ALT, AST ve GGT gibi karaciğer testleri yüksek çıkınca araştırılan hastada yağlı karaciğer hastalığı tesbit edilir. Tabi ki ADYKH tanısı konulmadan önce belirlenen sınırın üzerinde alkol alınmasına bağlı alkolik karaciğer hastalığı, viral hepatitler (hepatit B ve hepatit C), ilaç toksisitesi (kortikosteroidler, tamoksifen, amiadarone, methotrexate, lomitapide ve mipomersen gibi), Wilsonhastalığı (karaciğerde bakır birikmesi ile karakterli), hemokromatozis, alfa-1 antitripsin eksikliği ve otimmunhepatitler gibi hastalıklar ekarte edilmelidir. Ayrıca açlık, süratli zayıflama, parenteral (damar yolu ile) beslenme, Abetalipoproteinemi ve Lipodistrofi makrovezikülerkaraciğer yağlanması yapan ve konumuz dışında kalan hastalıklardır.

Sadece karaciğer yağlanması olan hastalarda seyir iyi huyludur ve siroza ilerleme riski düşüktür. Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı olanlarda hastalığın gidişatı ile ilgili en önemli bulgu karaciğerde iltihabi aktivite ile birlikte fibrozisin yani bağ dokusu birikmesinin olması ve fibrozisinderecesidir. Gerek siroza ilerleme ve gerekse hepatoselüler karsinoma (HSK) ve diğer komplikasyonların gelişmesi hususunda yol göstericidir. Fibrozisin tesbiti ve derecesini belirlemede ideal olmayan altın standart karaciğer biyopsisidir. Ancak gerek biyokimyasal testlerle yapılan değerlendirmeler, gerekse karaciğerin doku sertliğini, ya da elastikiyetini ölçen Elastografiler (Fibroscan, US ile elastografiölçümü, MR Elastografi) son derece yararlı bilgiler sağlar. Gerekirse bunlardan sonra da biyopsi yapılabilir.

Haberin Devamı

Karaciğer yağlanmasına ne iyi gelir? Karaciğer yağlanmasının tedavisi nasıldır?

Karaciğer yağlanmasının tedavisinde ilk adım hastanın kilo vermesidir. Yapılan araştırmalara göre bir hasta kilosunun yüzde 10’unu verirse karaciğer hastalıkları gerilemektedir. Kilonun yüzde 5’i verildiğinde olumlu iyileşme başlamaktadır. Eşzamanlı olarak diyabet varsa onun da regüle edilmesi, şeker düzeyinin belirli sınırlarda tutulması, diyet artı ilaçlarla şekerin düzenlenmesi. Kolesterol varsa yine diyet ve ilaçlarla hastanın karaciğer yağlanması sorunu azaltılabilir, karaciğerin eskiye dönüşü sağlanabilir. Bu hastaların çoğunda kolesterol ve trigliserid yüksekliği görülmektedir. Yapılan araştırmalarda yağlanmadan dolayı karaciğer testleri yüksek hastalarda kolesterol ve trigliserid yüksekse kolesterol düşürücü ilaçların kullanılmasının karaciğere yararlı olduğu görülmüştür.

Haberin Devamı

Unutulmaması gereken kural, her kim olursa olsun kolesterol ilaçları başlandığında üçüncü- dördüncü aylarda kontrol amaçlı karaciğer testlerine bakmak yararlıdır. Kilo vermenin yöntemi diyet ve egzersizdir. Akdeniz mutfağı son derecede yararlıdır. Kilo vermek için etkili bir beslenme türüdür. Ayrıca haftanın üç ya da dört günü mutlaka yürüyüş, yüzme veya spor salonunda yapılan aktiviteler olmalıdır. Böylece hastanın karaciğeri düzelebilir. Eğer hastalık ilerlerse son çare karaciğer nakli olabilir. Karaciğer yağlanması olan hastalar nakilde de özel bir grubu oluştururlar çünkü kilolu hastalar karaciğer nakli de görece zor olmaktadır. Bu hastaların zayıflaması önceliklidir. Hastalık ilerlemeden kilo vererek, egzersizle önceki hedef olmalıdır.