Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Turgut Aydın, kısırlığa neden olan jinekolojik hastalıklarının neler olduğunu tüm detaylarıyla sizler için anlattı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Üreme organları ile üreme organlarının dışında çeşitli sebeplerden kaynaklanan kısırlık sorunları görülebilmektedir.

Üreme organları dışındaki faktörler arasında tüm vücudu ilgilendiren tüberküloz, aşırı derecede kansızlık veya ağır bir ateşli hastalık olabileceği gibi şeker hastalığı, tiroid bezi hastalıkları (guatr, hipertiroidi) ve böbreküstü bezi hastalıkları (Cushing sendromu) gibi hormonal hastalıklar olabilir. Üreme organlarının dışında olan bu gibi faktörler, kadınların yaklaşık yüzde 15-25'inde kısırlığa yol açmaktadır.

Üreme organlarına ilişkin kısırlık nedenleri; çocuğu olmayan 100 kadından yaklaşık 77'sinde neden, üreme organlarındaki bir bozukluktur.

Üreme organlarına bağlı kısırlıklar

Vulva, kadınların dış üreme organıdır. Vulvadaki bir bozukluk kısırlık nedeni olmadan önce; adet görememe, cinsel birleşme yapamama gibi daha ciddi sorunlarla karşınıza çıkar. Başka bir ifade ile böyle bir hasta, kısırlıktan önce yukardaki şikayetlerle ortaya çıkan, kısırlık ikinci planda kalır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Vajinanın doğuştan bazı yapısal bozuklukları (hiç olmayışı, bölmeli oluşu) vulvada olduğu gibi kısırlıktan önce adet görememe veya cinsel temas olmaması gibi şikayetlere yol açar.

Vajina iltihapları (vajinitisler) genelde kısırlık nedeni olmamakla birlikte, ağır ve uzun süren vajina iltihapları tek başına kısırlık nedeni olabilmektedir. Böyle bir vajinitis, vajina ortamının asitli olmasına ve dolayısıyla spermler için elverişsiz bir ortama neden olurlar. Bunun yanında vajinitislerde cinsel birleşmenin ağrılı oluşu da gebelik şansını azaltan bir diğer faktördür.

Son yıllarda belirli bir şikayete yol açmayan fakat vajinada bulunması kısırlık nedeni olarak ortaya atılan mikroplar (Klamidiler, Mikoplazmalar) da ileri sürülmüştür.

Vajinanın boyunun uzunluğu ya da kısalığı kısırlık nedeni değildir. Bir kadının vajinası normal cinsel birleşmeye engel olmuyorsa kısırlığa da neden olmaz.

Rahim ağzına ait kısırlık nedenleri (Servikal faktörler)

Kadınlarda kısırlık nedeni olarak rahim ağzı önemli bir yer alır. Gebe kalamayan kadınların yaklaşık yüzde 10-50'sinde, gebe kalmayı engelleyen faktör rahim ağzına ait nedenlerdir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Rahim ağzında bulunan bezler, akışkan ve yapışkan özellikte "servikal mukus" isimli bir salgı yaparlar. Bu mukus cinsel temas sırasında vajinaya bırakılan spermlerin rahim içine geçişleri için katkıda bulunur.

Servikal mukusun görevini tam olarak yapabilmesi için normal özelliklerde olması gerekir. Kadınların ortalama 28 günlük adet periyodları boyunca hormonal faktörlerin etkisinde kalarak servikal mukus da birtakım değişikliklere uğrar. Normalde servikal mukus spermler için elverişli olan alkali özelliktedir. Fakat iltihaplar bu özelliği asit yöne kaydırarak spermler için uygun olan bu özelliği bozarlar.

Rahim ağzının doğumsal bozuklukları da görülebilir. Rahim ağzı hiç olmayabilir, normalden dar olabilir, içinde bir bölme olabilir ya da çift rahim ağzı olabilir. Doğum, düşük, kürtaj ya da rahim ağzına uygulanan bir müdahale sonucu rahim ağzı kanalı birbirine yapışabilir ve daralabilir. Böylelikle spermlerin geçişi güçleşir. Bunun yanı sıra rahim ağzından kaynaklanan ya da buraya yerleşen tümörler spermlerin geçişini engelleyerek kısırlığa yol açarlar.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Rahim ağzının yetersiz olması (Servikal yetmezlik) durumunda rahim ağzının bir diğer önemli görevi de gebelik boyunca rahim ağzını kapalı tutmaktır. Bazı kadınlarda gebelik belirli bir aya ulaştığında, rahim ağzı bu görevini yapamaz ve gevşeyerek açılır, bunun sonunda da düşükler görülebilir.

Rahim ağzı iltihapları, servikal mukus yapımını bozarlar ve ayrıca bu mukustaki iltihap spermlerin yaşamını olumsuz yönde etkilerler. Böylelikle kısırlık nedeni olabilirler.

Rahime ait kısırlık nedenleri

Bilindiği gibi kadın yumurta hücresinin, erkek döl hücresi (sperm) ile döllenmesini takiben yaklaşık 280 günlük gebelik süresi rahim içinde devam etmektedir. Bu nedenle rahim normal yapı ve özellikte olmalıdır.
Rahimin doğumsal gelişim bozuklukları, örneğin; boynuzlu rahim ve bölmeli rahim birer kısırlık nedeni olabilir. Ancak, böyle kadınlarda düşüklere ve erken doğumlara daha sık rastlanmaktadır.

Halk arasında "rahimin arkaya dönük oluşu" veya "rahimin ters oluşu" önemli bir kısırlık nedeni olarak kabul edilmektedir. Fakat rahimi arkaya dönük olan her kadın kısır değildir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Rahime ait tümörlerde gebelik şansını azaltabilir

Kadınlarda sıklıkla görülen miyomlar, bazen kısırlık nedeni olabilmektedir. Bir kadında miyom oluşu, onun gebe kalma şansını yaklaşık yüzde 30 oranında azaltmaktadır.

Bundan başka rahimin iç tabakasını oluşturan ve rahim iç örtüsü (endometrium) adını alan gebeliğin yerleştiği ve devam ettiği önemli bir tabaka vardır. Bir gebeliğin oluşumu ve devamlılığında da bu tabakanın sağlıklı olması gereklidir. Bu rahim iç örtüsü, bir kadının adet siklusu boyunca (ortalama 28 gün) hormonların etkisinde kalarak değişikliklere uğrar, başka bir deyişle her ay gebelik için hazırlık yapar.

Bu hazırlık, gebelik oluştuğunda sürekliliğini korur ve gebeliğin sonuna kadar devam eder. Eğer gebelik oluşmazsa, gebelik için hazırlanmış bu tabaka, her ay adet kanaması şeklinde dışarı atılır. Bu nedenle, rahim iç örtüsünün, dengeli bir şekilde gelişimini bozan değişik faktörler kısırlığa yol açarlar.

Rahim boşluğunu çevreleyen rahim iç tabakasının iltihapları (endometritis) da spermlerin yaşama şansını azalttığı ve döllenmiş yumurtanın yerleşmesini zorlaştırdığı için kısırlık nedeni olabilir. Bazen de bu tabakayı ilgilendiren "Asherman sendromu" isimli bir hastalık kısırlık nedenidir. Bu hastalıkta, rahim iç duvarları ya tamamen ya da kısmen birbirine yapışmıştır (sinesi) ve rahim boşluğu ortadan kalkmıştır. Böyle bir durumda kadın genellikle adet görememekten de şikayetçi olmaktadır.

En sık görülen kısırlık sebepleri nelerdir?

Fallop tüplerinin tıkanıklığı veya hasarı, yumurtlama problemleri, düzensiz adet görme veya polikistik over sendromu (PCOS) gibi hormonal hastalıklardan sık görülen kısırlık nedenleridir. Bu grupta endometriozis, fibroidler, servikal mukustan kaynaklanan problemler de yer almaktadır. Vakaların %15 ila 20’sinde doktorlar kısırlığın sebebini kesin ve net olarak ortaya koyamamaktadır. Bu durum da açıklanamayan infertilite olarak adlandırılmaktadır.

Bir yıldan uzun süre doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftlerin kadın hastalıkları ve doğum uzmanına giderek muayene olmaları tavsiye edilir. Bu sayede kısırlığa sebep olan sorunların tedavisi sağlanabilir.