Marazi koronavirüs sendromu nedir?

Bu teşhis tıbbi veya psikolojik literatürde tabii ki de yer almıyor, ancak durum böyle giderse benzeri bir teşhisin icat edilip literatüre geçirilmesi çok fazla zaman almayacak gibi görünüyor. Amerika Lisansli Aile ve Evlillik Terapisti Dr. Dilek Wise konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

Haberin Devamı

Coronavirus salgını ile başlatılan sokağa çıkma yasağından sonra, bedenlerimiz buzlukta çözülmeyi bekleyen ve çözülür çözülmez de bozulacak gibi duran bir avuç et kütlesi misali. Her gün gördüğümüz aile büyüklerimiz ve iş arkadaşlarımızla aramıza soğuk ekranlar girdi. Son günlerde uygulanan kısa süre ile dışarı çıkma iznini kullanan çocuk ve yaşlılarımızda yüksek kaygı hali, solunumla ilgili güçlükler, ve hemen eve dönme isteği baş gösterdi.

Evde kalma yasağı başladığından bu yana soluduğumuz hava kirli olmakla kalmadı ölümcül oldu. Çevre kirliliği besinlerimize suyumuza soluduğumuz havaya zaten işlemişti, üstüne hayati tehlikesi yüksek olan bu virüsün bulaşması korkusu eklendi. Fiziksel mesafe uyarısı, medyadan bizlere sosyal uzaklık olarak duyurulunca stres bozukluğu psikiyatrik tablolara dönüştü. İç dünyamızdaki olumsuzluklar, kendimizle ilişkimizdeki maraziyetler de daha bariz duruma geldi. Uykusuzluk, aşırı yeme isteği, yüksek kaygı, panik atak vb. durumları da beraberinde getirdi.

Akut Stres Bozukluğu olarak teşhis edilebilecek, kontrolümüz dışındaki bu duruma uyumda zorlanırken, evde kalma yasağının da uzamasıyla beraber travma-sonrası stress bozukluğuna benzer bir tabloyu yaşar olduk. Ruh Sağlığı A.B.D. Veritabani, COVID-19 salgınıyla beraber klinik kaygı teşhisinin Mart ayında %31, psikiyatrik reçete yazımında da %34’luk bir artış tespit etti.

Haberin Devamı

Merkezi sinir sistemimiz, hayatımızı tehdit edici olarak algıladığımız bu özellikteki durumlarda sempatik sinir sistemini hemen devreye sokar ve bu üç şekilden biriyle tepki verir: ya savaşır/saldırır, ya kaçar/uzaklaşır veya olduğu yerde donar/paralize olur. Bu sempatik tepkileri parasempatik yani daha sağlıklı uyum sağlayıcı özellikte bütünleştirici ve iyileştirici hale yaptığımız seçimlerle dönüştürmemiz mümkün. Fiziksel ve psikolojik işlevleri azalmış ve sinirlendirilmiş, bağışıklık sistemi zayıflamış halde hayatta kalmaya tutunmaya çalışırken, daha öncesinde eşi benzeri olmayan bu tur bir durumla nasıl başa çıkacağımızı deneyerek öğreniyoruz.

Bir solukta öz-analizimizi çabuk biçimde yapıp, sağlığımızı güçlendirecek biçimde harekete geçebiliriz. Kontrol edebileceğimiz konulara ve bizi iyi hissettiren durumlara odaklanabiliriz. Bunaldığımız zaman, kendimize sırasıyla şu soruları sorabiliriz: “Ne hissediyorum?” “Neden bu duyguyu hissediyorum?”, “Bununla ilgili şu anda ne yapabilirim? Duygularımız gerçektir, ancak her zaman gerçekci bir temele sahip değildir. Ölümden korkmamız, hatta bize COVID19 teşhisi verilmiş olması, bu nedenlerle öleceğimiz gerçeğinden uzak bir ihtimaldir.

Haberin Devamı

Ancak bu korkuyu gerçek bir durum olarak yaşarız, ve korkunun bizde yarattığı stress uzun süre devam ederse bağışıklık sistemimiz zayıflar ve virüsle karşılaştığında hastalanma riskimiz yükselir. Hissetiğimiz her duygu bize bizimle o anki durumunuzla ve genel olarak kişilik örüntülerimizle ilgili değerli bilgiler verir. Biraz üzerinde kafa yorarak ulaştığımız kendimizle ilgili bu bilgileri (farkındalıklarımız) doğru sekilde kullanıp, imkanlarımız ölçüsünde önlemlerimizi aldığımızda, hem bireysel sorumluluğumuzu hem de bir arada yaşadığımız kişilere olan ilişkisel sorumluluğumuzu da yerine getirmiş oluruz.

Kendi hayatımızla ilgili kontrol edebileceğimiz durumlara olumlu bir tutumla odaklanmak bizi iyi gelir. Kendi sağlığımızı iyilestirmek, hayat kalitemizi arttırmak için bir tek davranışı yerleştirmeye odanabilir, sonra bu davranışı alışkanlığa dönüştürebiliriz. Bir davranışı alışkanlık haline getirmek yaklaşık üç hafta sürer. Örneğin; daha fazla su içmek alışkanlığını her gün içtiğim su miktarını iki katına çıkarabilirim. Bir sonraki ayda da, bu miktarı da iki katına çıkarabilirim. Günlük odağım ve hedefim bu olabilir, bunu başarabilirim. Uyku saatlerimi ve uykuya dalmadan önceki rutinimi sağlıklı hale getirebilirim. Elektronik araçlarımı, yatağa uzanmadan ki saat öncesinde kapatıp, bir iki sayfa kitap okuyabilirim veya çocuklarımla ve eşimle sohbet edebilirim, hatta hep birlikte oyun oynayabiliriz.

Haberin Devamı

Olumlu ve iyilik halini çoğaltan, olumsuz ve size kötü hissettiren söz ve davranışlardan, kişi ve ortamlardan uzak durmayı kendiniz için seçebilirsiniz. Hayatınızın kontrolünü imkanlarınızı da zorlayarak elinize alabilirsiniz. İyilesmeye odaklandığında ve iyi hissettiğinizde hem kendinize hem sevdiklerinize faydalı olursunuz. Sağlık, iyilik hali, neşe ve mutluluk hemen bulaşır. Birlikte gülmek, sevginizi, ilginizi göstermek ve beraber yaşadığınız kişilerle paylaşmak her türlü hastalığa daima iyi gelen doğal bir tedavi yöntemidir.