Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ufuk Özkaya, ön çapraz bağı yırtığında uygulanan tedavi yöntemlerini sizler için anlattı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ön çapraz bağ yırtığı, üst bacak kemiğini alt bacak kemiğiyle birleştiren diz bağlarından birinde yırtılmadır. Ön çapraz bağ, dizi sabit tutar. Yaralanmalar, küçük bir yırtılma gibi hafiften, bağ tamamen yırtıldığında veya bağ ve kemiğin bir kısmı kemiğin geri kalanından ayrıldığında olduğu gibi şiddetliye kadar değişir.

Tedavi olmadan, yaralı ön çapraz bağ, diz hareketini daha az kontrol edebilir ve kemiklerin birbirine sürtünmesi daha olasıdır. Buna kronik ön çapraz bağ eksikliği denir. Anormal kemik hareketi ayrıca kemiklerin uçlarını kaplayan dokuya (kıkırdak) zarar verebilir ve diz eklemlerini tamponlayan pedleri (menisküs) yakalayıp yırtabilir. Bu hasar osteoartrite yol açabilir.

Bazen diğer diz bağları veya dizin bölümleri de yaralanır. Bu, menisküs gibi kıkırdakları veya kırılabilen diz eklemindeki kemikleri içerir.

Ön çapraz bağ yırtığına ne sebep olur?

Diz ekleminiz geriye doğru bükülürse veya yan yana bükülürse ön çapraz bağı yaralanabilir. Bu hareketlerden birden fazlası aynı anda meydana gelirse yaralanma olasılığı daha yüksektir. Temas, ön çapraz bağ yaralanmasına neden olabilir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ön çapraz bağ yaralanması genellikle spor sırasında meydana gelir. Ayağınız yere sıkıca basıldığında ve bacağınız düz veya hafifçe bükülmüşken dizinize ani bir kuvvet çarptığında yaralanma meydana gelebilir. Bu, hızla yön değiştirdiğinizde, koşarken yavaşladığınızda veya bir sıçrama nedeniyle olabilir. Bu tür yaralanmalar, futbol, kayak, futbol ve çok sayıda dur-kalk hareketi, atlama veya temaslı sporlarda yaygındır. Bir merdivenden düşmek veya merdivende bir basamağı kaçırmak diğer olası nedenlerdir. Diğer herhangi bir vücut parçası gibi, ön çapraz bağ da yaşla birlikte zayıflar. Yani 40 yaşından büyük kişilerde yırtılma daha kolay olur.

Semptomları nelerdir?

Akut ön çapraz bağ yaralanmasının belirtileri şunları içerir: Yaralanma anında dizde bir patlama hissetmek veya duymak. Dizin dış ve arkasında ağrı. Yaralanmadan sonraki ilk birkaç saat içinde diz şişmesi. Bu, diz eklemi içinde kanama belirtisi olabilir. Aniden ortaya çıkan şişme, genellikle ciddi bir diz yaralanmasının işaretidir. Ağrı veya şişlik veya her ikisi nedeniyle sınırlı diz hareketi, dizde dengesizlik ve bükülme hissine neden olur. Akut bir yaralanmadan sonra, muhtemelen ağrıdan dolayı her ne yapıyorsanız onu durdurmak zorunda kalacaksınız, ancak yürüyebilirsiniz. Kronik ön çapraz bağ eksikliğinin ana semptomu, bazen ağrı ve şişlikle birlikte diz çökmesidir. Bu, ön çapraz bağ yaralanması tedavi edilmediğinde olabilir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Nasıl teşhis edilir?

Sağlığınız hakkında sorular sorulur ve diziniz muayene edilir. Röntgen, MRI, gibi görüntüleme testleri uygulanabilir. Artroskopi ile dizin iç kısmına bakmak için dizde bir veya daha fazla küçük kesiden cerrahi yöntemlerle kontrol edilmesi de gerekebilir.

Nasıl tedavi edilir?

Hemen ilk yardıma başlanmalıdır. Bu ilk yardım şişliği ve ağrıyı azaltır. Bunun için dizi dinlendirilebilir. Elastik bir bandaj kullanarak dize hafif bir kompresyon uygulanabilir. Bacak kalp seviyesinin üzerine kaldırılarak yükseltilebilir ve ilk başta bacağı mümkün olduğunca az hareket ettirmek de önemlidir. Reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçları alınabilir.

Yaralanmadan sonraki ilk birkaç gün dizi hareketsiz tutmak için koltuk değneği ile yürümek gerekebilir.

Dizin doktor tarafından kontrol edilmesi gerekir. Tedavi görmek önemlidir. Bu yapılmazsa, yaralanma uzun süreli bir sorun haline gelebilir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Yaralanmayı tedavi etmenin iki yolu vardır: Rehabilitasyon olarak da adlandırılan egzersizler ve eğitim. Dizin iyileşmesi birkaç ay sürer. Rehabilitasyonun yeterli olup olmazsa ameliyat edilmesi gerekebilir. Tedavi ön çapraz bağınızın ne kadarının yırtıldığına, dizin diğer bölümlerinin yaralanıp yaralanmadığına, ne kadar aktif olunduğuna, yaşa, genel sağlığa ve yaralanmanın ne kadar zaman önce meydana geldiğine bağlıdır.

Ön çapraz bağ yırtığı cerrahisi

Ön çapraz bağ yırtığının cerrahisi tipik olarak bir greft kullanarak bağın yeniden yapılandırılmasını içerir. Yaralı ön çapraz bağ genellikle çevredeki ortam nedeniyle tekrar birleştirilemediğinden yeniden yapılandırma sıklıkla önerilir. Greft genellikle kişinin kendi vücudundan (otogreft) alınır.

Patellar tendon otogrefti, yırtık bağı değiştirmek için hastanın kendi tendonunu kullanır. Patellar tendonu daha çabuk iyileşir.

Hamstring tendonu, hastanın hamstringini kullanan otogreftler giderek daha yaygın hale gelmiştir. Patellar tendon greftlerine kıyasla ameliyat sonrası diz ağrısında azalma ve cerrahi iyileşme daha kolaydır.
Kuadriseps tendonu, otogreftleri genellikle daha önce ön çapraz bağ yırtığı rekonstrüksiyonu geçirmiş kişilerde kullanılır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ön çapraz bağ yırtığı rekonstrüksiyonu tipik olarak minimal invaziv, artroskopik bir yaklaşım kullanılarak yapılır. Diz eklemindeki küçük kesilerin içinden özel cerrahi aletler ve video kamera kullanılarak işlem tamamlanır. Sütürler kullanılarak tibia (kaval kemiği) ve uyluk kemiğine (uyluk kemiği) grefti sabitlenir.

Genel olarak, ön çapraz bağ yırtığı ameliyatı hastanede kalmayı gerektirmez. Çoğu insan ameliyattan hemen sonra dizini hareket ettirebilir. Birkaç gün içinde ameliyat sonrası rehabilitasyona başlayabilir.