Perge Antik Kenti'nde eşsiz mozaik gün yüzüne çıkarılıyor

Antalya'nın Perge Antik Kenti'nde bulunan ve Homeros'un İlyada Destanı'nda şiirsel dille aktardığı Truva Savaşı'nın en dramatik sahnesinin tasvir edildiği mozaik, gün yüzüne çıkarılıyor. Antalya'nın Aksu ilçesindeki antik çağın en düzenli kentlerinden biri olarak kabul edilen Perge'de, Truva (Troya) Savaşı'nda İphigeneia'nın kurban edilirken Artemis'in gökyüzünden bir geyik indirmesinin tasvir edildiği mozaik gün yüzüne çıkarılıyor. 6x7 metre ebatlarındaki kutsal bir mekan olduğu düşünülen yapının zeminindeki mozaik, bölgede tek örnek. Eseri benzersiz kılan ise İphigeneia'nın kurban edilme sahnesinin antik dönemde çok sık tasvir edilmemiş olması. Antik çağ tarihçilerine göre kuruluşu Truva Savaşı'ndan sonraki yıllara rastlayan Perge Antik Kenti'nde kazılar 2012 yılından bu yana Antalya Müze Müdürlüğü başkanlığında sürdürülürken, 2017 yılı çalışmaları 5 arkeolog, farklı üniversitelerden bilimsel danışmanlar ve Antalya Valiliği tarafından İŞKUR aracılığıyla Toplum Yararına Çalışma Programı kapsamında temin edilen 45 işçiden oluşan ekiple devam ediyor. İlk kazı çalışmalarına 1946 yılında başlanan antik kent, güney hamam, Helenistik dönem kuleleri, agora, sütunlu cadde, Kestros Çeşmesi, su kanalları, portiko ve çok sayıdaki dükkan, Apollonius Demetrius takı, antik tiyatro, stadyumu ve yeni açılan Sütunlu Batı Caddesi ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Antalya Müzesi Müdürü Mustafa Demirel, Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde Perge'de kazı çalışmalarını yılın 12 ayı sürdürdüklerini kaydetti. Demirel, Vali Münir Karaloğlu'nun talimatı doğrultusunda uzun yıllardır ziyarete kapalı olan antik tiyatronun gerekli güvenlik önemleri alınarak ziyarete açıldığını belirtti. Demirel, “Aynı zamanda kentin kuzeyinde yer alan Kestros Çeşmesi'nden su akıtılmasına yönelik proje çalışmalarına da başlandı dedi. Demirel, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca, Perge'ye gelen ziyaretçilere daha iyi hizmet sunabilmek amacıyla Ören Yeri Çevre Düzenleme Projesi kapsamındaki karşılama merkezi içerisinde modern otopark, bilet gişeleri, mescit, mağazalar, kafeterya ve tuvalet gibi ünitelerin de 2016 yılında hizmete girdiğini hatırlattı. Antik kentteki Helenistik kuleler, antik tiyatro ve stadyumun restorasyonuna yönelik proje ve uygulama çalışmalarının Antalya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü'nce başlatıldığını aktaran Demirel, ayrıca bütün çalışmalarda İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nce de büyük katkı sağlandığını söyledi. 2012 yılından bu yana sürdürülen Batı Caddesi kazısı sırasında 2013 yılında caddede bulunan dükkanlardan birini açmak istediklerini anlatan Mustafa Demirel, sözlerini şöyle sürdürdü: “Dükkanlar içinde en büyük mekan olarak görünen bu dükkanın kazısına başladık. Üst seviyeden aşağıya indikçe özellikle güney duvarda freskolar, duvarın ortasında alt seviyedeki niş çok ilgimizi çekti. Nişin önünde zemine doğru inen yaklaşık 2.5 metre derinliğinde, içerisi suyla dolu bir su kuyusu açığa çıkarıldı. Kuyunun suyunun boşaltılması sonrasında içinde çok sayıda pişmiş toprak testiler, kaplar, bardak açığa çıkınca, buranın bir adak kuyusu olarak kullanıldığı anlaşıldı. Daha sonra mekanın zemininde yapılan kazı çalışmalarında açığa çıkan mozaik ve bir altarın varlığı, bu mekanın bir kült mekan olduğunu bize gösterdi. Mozaikte Truva Savaşı ile ilişkilendirilen bir kurban sahnesi vardı. İphigeneia'nın kurban edilmesi ve Artemis'in kurban edilme anında gökyüzünden bir geyik indirmesi tasvir edilmiş. Antalya Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü uzmanları tarafından duvarların freskolarının konservasyon ve restorasyonu geçen yıl tamamlandı. Geçici olarak mekanın korunmasına yönelik bir üst çatı oluşturduk. Bu yıl ise zemindeki bu mozaikle ilgili çalışmalarımız yine Antalya Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü uzmanları tarafından sürdürülüyor. Böyle bir mozaiğin bölgedeki tek eser olduğunu ve başka bir örneğe rastlanmadığını aktaran Demirel, “Truva Savaşı'nda İphigeneia'nın kurban edilme sahnesi pek sık tasvir edilen bir sahne değil. Ve Perge'de bulduğumuz bu mozaiği özel kılan da bu dedi. Yunan mitolojisinde önemli bir yeri olan, Homeros'un İlyada destanında anlatılan ünlü Truva Savaşı, Truva Kralı Priamos ile Hekabe'nin oğlu Paris'in, Sparta Kralı Menelaos'un karısı Helen'i kaçırmasıyla başlar. Menelaus ve kardeşi Miken Kralı Agamemnon önderliğinde toplanan donanma yelken açmaya hazırlandığında rüzgar aniden kesilir. Kahin bu durgunluğun Artemis'in öfkesinden kaynaklandığını, Agamemnon'un Artemis'e adanmış olan bir hayvanı öldürmekle suç işlediğini söyler. Artemis'in öfkesi, ancak Agamemnon'un kızı İphigeneia'yı ona kurban etmesiyle yatışacaktır. Agamemnon, Artemis'in rüzgarları serbest bırakması için, kızı Iphigeniayı kurban vermek ister. Tam İphigeneia kesileceği sırada Artemis, bir geyik gönderir ve kızın yerine bu geyiğin kesilmesini sağlar. Hayatta kalan İphigeneia, Artemis tapınağına rahibelik yapar. Gerek mimari, gerek heykel buluntularının mükemmelliğiyle heykeltıraşlık konusunda ekol kent olarak kabul edilen Perge'de bugüne kadar 100'ün üzerinde heykel bulundu. Son 5 yılda ise Batı Cadde sonundaki Caracalla Çeşmesi havuzunda, dünyada bütün olarak ele geçirilen tek heykel özelliğine sahip İmparator Caracalla heykeli ve at heykeliyle birlikte çok sayıda heykel günışığına çıkarıldı. Bu heykellerden restorasyonu tamamlanan 24'ü Antalya Müzesi'nde diğer heykellerle birlikte sergilenirken, önceki yıllardaki kazılarda çıkarılan heykellerin bir bölümü ise depolarda muhafaza ediliyor.