Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, ''Türkiye Çöpünü Dönüştürüyor'' projesi kapsamında düzenlediği anket sonucunda, Türkiye'nin çöp haritasını çıkarttı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Avrupa Birliği tarafından desteklenen Türkiye Çöpünü Dönüştürüyor projesi kapsamında, Buğday Derneği'nin öncülüğüyle 61 belediye ve toplam 30 belediyeyi temsil eden katı atık birlikleriyle anket yapıldı. Anket Türkiye'nin çöp haritasını da ortaya çıkardı.

Rize'de çöp sorununa çözüm aranıyor

Çevre ve Belediyeler kanunlarına göre, evsel katı atık bertaraf tesisi kurmakla yükümlü olan belediyelerin çöp işleme sistemlerine ilişkin verilerini ortaya koyan çalışmaya göre, "vahşi depolama" denilen yöntemin boyutları yüzde 34'e varıyor. Anket, Türkiye'de çöpe bakış, kullanım alışkanlıkları ve belediyelerin atıklara yönelik çalışmalarının da ne durumda olduğunu gösteriyor.

Çöplerden semt analizi yapıyor

İnorganik atıklar yüzde 20'yi geçmiyor

Ayrı toplanan veya tesislerde ayrılarak geri dönüşüm tesislerine gönderilen inorganik atıkların toplanan tüm katı atıklara oranı yüzde 20'yi geçmiyor. Ortalama olarak, tüm katı atıkların yüzde 5-10'u geri dönüştürülüyor. Kompostlaştırma ise belediyelerin yalnızca yüzde 11'inde ve çöpün düşük bir kısmını komposta dönüştüren pilot projelerle uygulanıyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Van çöp kente dönüştü

En önemli hedef; kaynağında ayrıştırma

Sanayileşmiş ülkelerle kıyaslandığından son derece büyük olan bu rakam, Türkiye’deki kompost potansiyelinin büyüklüğünü ortaya koyuyor. Rapor aynı zamanda, düzenlenen anket sayesinde; Türkiye'de, çoğunluğun geleneksel hayat biçimlerini, şehirleşme ve modern tüketim alışkanlıkları nedeniyle büyük bir hızla kaybetmekte olsa da evde yemek yapma alışkanlıklarının hâlâ devam ettiğini ve paketlenmiş ürünlere talebin daha az olduğunun da göstergesi. Evlerden çıkan katı atıklardaki organik madde miktarı yüzde 50-60. Dolayısıyla rapor, Türkiye'de çöp içeriği, kullanım alışkanlıkları ve yaşam biçimine dair verileri de gözler önüne seriyor.

Kayyum atanan belediyede çöp krizini karayolları ekipleri çözdü

Anketten çıkan istatistik sonuçları:

Belediyenin bir katı atık eylem planı var mı?

%59.4'ü Hayır, %40.6 Evet

Çöpler nasıl toplanıyor?

%43.8 ''Taşeron tarafından toplanıyor.''

%28.1 ''Taşeron da Belediye de topluyor''

%28.1 ''Belediye'nin çöp toplama olanakları var.''

Geri dönüştürülebilir atıklar ayrı toplanıyor mu?

%18.8 Hayır, %81.3 Evet

Kağıt, cam, plastik, metal gibi geri dönüştürülebilir atıklar için ayrı toplama noktaları ve kutuları var mı?
%17.2 Hayır, %82.8 Evet

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bu atıklar geri dönüştürülüyor mu?
%21.9 Hayır, %78.1 Evet

Organik atıklar ayrı toplanıyor mu?
%89.1 Hayır, %10.9 Evet

Park ve bahçelerin atıkları ayrı toplanıyor mu?
%53.1 Hayır, %46.9 Evet

Büyük ticari işletmeler, AVM'ler ve oteller için ayrı bir çöp toplama sistemi var mı?
%35.9 Evet, %64.1 Hayır

Anket sonuçları kompostun yaygınlaşmamasının sebebleri olarak şunları ortaya koydu:

- Belediyelerin sorumluluk alanları ve yükümlülüklerinin dağılımındaki karışıklık: Çöp toplama/işleme/bertaraf yükümlülüğünü yürüten çok fazla kurum olması ve bunların sorumluluk sahalarının net bir şekilde çizilmemesi, Türkiye’de kurulacak kompost tesislerinin önünde bürokratik bir engel oluşturuyor.

- Mali engeller: Belediyelerin yaklaşımı, öncelikli olarak mali koşullara göre şekillenmekte. Önerilen bir kompost tesisinin ekonomik faydası veya baskısı, genelde ekolojik ve çevre boyutunun önüne geçiyor.

- Siyasi nedenler: Türkiye’de belediyeler siyasi partilerden seçilmekte ve seçimler dört yılda bir yapılmakta. Kompost tesisleri orta-uzun dönemde etkisi görülen yatırımlar olduğundan, belediyeler kısa vadeli yatırımlara yönelebiliyorlar.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

- Tecrübe, bilgi, uzman eksikliği ve işletilmeyen tesislerin kötü şöhreti: İnşa edilen tesislerin büyük bir kısmı kısa ömürlü olmuş. Bunun nedeni, uzmanlık gerektiren konularda bilgi ve deneyim eksikliğinin yanı sıra, yeterli fizibilite çalışmalarının zamanında yapılmaması.

- Bilgili ve farkındalığı yüksek kitle oluşturmak: Bu konuda eğitim faaliyetleri yürütülüyor olsa bile, vurdumduymazlık ve önyargılar, olumlu sonuçlar alınmasını büyük ölçüde engellediği görüldü.

- Küçük ölçekli kompost girişimlerinin teşvik edilmesi: Büyük ölçekli tesislerin inşası mali nedenlerden ötürü mümkün değilse, yerel yönetimler bu konuyu destekleyebilir, kompost kovaları dağıtarak eğitimler düzenleyebilir, bahçelerde ve balkonlarda kompost yapmayı teşvik edebilir.

- Türkiye'deki enerji kaynaklarının yetersizliği: Bazı bölgelerde, enerji üretmek kompost üretmekten daha avantajlı. Bu nedenle belediyeler, ürettiği metan gazını elektriğe dönüştürebilen anaerob fermentasyon tesislerini tercih etmeleri gibi konu başlıkları, anket sonucuna göre kompostun yaygınlaşmamasının sebepleri olarak gözükmekte.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Türkiye’de büyük ölçekli kompost üretim potansiyelini ortaya çıkarmak için atılması gereken adımlar ise şöyle sıralanıyor:

- Bilgi/farkındalık: Hem genel halk hem de kamu çalışanları, atıkları kaynağında ayırmanın faydaları ile kompost yapmanın ekolojik ve ekonomik getirileri hakkında bilgilendirilmelidir. Örneğin, organik atıkları geri dönüştürülebilir ve zehirli atıklardan evde ayırmak, var olan entegre katı atık tesislerinin kompost üretim verimini ciddi oranda arttıracak, atığın zirai amaçlarla kullanılabilecek ekonomik bir ürüne dönüşmesini sağlayacaktır.

- Fonlama: belediyeler, mali kaynakların nasıl yaratılabileceği hakkında bilgilendirilmeli ve yönlendirilmeli.

- Eğitim/kapasite geliştirme: teknik uzmanlık, ekipman ve personel açığı kapatılmalı.

- Ağ oluşturmak/yasal düzenlemeler: bürokratik engel ve gecikmelerin nasıl ortadan kaldırılacağı tartışılmalı. Örneğin, bu alanda başarılı belediyeler ve belediye birliklerinin tecrübelerini aktarabileceği platformlar oluşturulabilir.

Buğday Derneği anket sonucunda, her belediyenin ihtiyacının birbirinden farklı olduğundan yola çıkarak; katılımcı belediyeler, atık toplama sistemleri, atığın içindeki organik madde muhteviyatı, atık işleme seçenekleri ve genel kompost potansiyeline göre ‘kentsel’, ‘kırsal’ ve ‘turizm’ olarak sınıflandırdı ve belediyeleri bu sınıflandırmaya göre projeye dahil etti.

Projede ayrıca belediyelerin organik katı atık yönetimi hakkında güncel bir tablo oluşturmak amacıyla ulusal ölçekte bir ihtiyaç analizi anketi de hazırlandı ve belediyeler ile paylaşıldı. Projeyle çöp toplama/işleme/bertaraf sistemleri ile mali koşullara odaklanarak, Türkiye’nin genel kompost potansiyelini ortaya çıkarması amaçlandı. Anketi dolduran belediyeler arasından, kompost tesisi kurmaya en yatkın olan 21 belediye seçilerek, Avrupa Birliği’ndeki en etkin kompost işleme tesislerini ziyaret etmek üzere Avrupa şehirlerine götürülecek. Kırsalda kompost, Turizmde kompost ve Şehirde kompost olarak üç gruba ayrılan ekiplerden, Kırsalda kompost ekibi; 15-18 Kasım arasında, Şanlıurfa Büyükşehir, Kayseri Büyükşehir, Burdur, Mersin-Mezitli, Nevşehir-Derinkuyu, Giresun-Görele Belediyeleri ile Tunceli (DERKAB) Katı Atık Yönetim Birliği temsilcilerinden oluştu ve İtalya’daki kırsal kompost örneklerini incelemek üzere Buğday Derneği ekibiyle birlikte Torino’da bulundu. Proje kapsamında ayrıca belediyelere yönelik bir kompost rehberi hazırlanacak. Ve 12 Ocak 2017'de, Kadir Has Üniversitesi'nde ücretsiz, halka açık bir konferans düzenlenecek.