ABD ile İran arasındaki gerilimde tansiyon hat safhada. Peki, iki ülke arasındaki kriz ilişkileri ne zaman başladı? Hangi gelişmeler yaşandı ve ABD o dönemde hangi adımları attı? İşte ABD-İran ve Irak üçgeninde geçmişten bu yana yaşananlar...

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

ABD ile İran arasındaki mücadeledenin geçmişi yetmişlerin sonuna kadar gidiyor. Ocak 1979'daki İran İslam Devrimi'yle Humeyni'nin başa geçmesi ABD'yi rahatsız etti. Kasım 1979'da başlayan ve 444 gün süren Amerikan büyükelçilik işgaliyle iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler kesildi. 22 Eylül 1980'de Irak'ın başlattığı işgal operasyonuyla İran ile Irak arasında savaş başladı. 8 yıl süren savaşta ABD çatışmaya girmese de taraf oldu. Savaş sırasında ABD, çeşitli kanallardan Irak’a silah yardımı yaptı ve büyük miktarda borç para sağladı.

1986'DA ABD'NİN İRAN'A SİLAH SATTIĞI ORTAYA ÇIKTI

80-88 yılları arasında İran, Irak savaşı devam ederken ABD savaşta Irak'ı destekliyordu. Kasım 1986'da Reagan yönetimi önemli bir skandal ile sarsıldı. Amerikanın yönetim kademesinden bazı kişilerin, İran'a silah sattığı ve gelirlerin yasa dışı bir şekilde Nikaragua'da dönemin solcu yönetimini devirmeye çalışan anti-komünist kontraları desteklemek için kullandığı ortaya çıktı. Üstelik ABD 1984'te İran'ı terörü finanse eden ülkeler listesine almıştı.

İRAN'A KARŞI DESTEKLEDİĞİ IRAK'A 1990'DA SAVAŞ AÇTI

1990 yılında Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmesi ve işgalin 7 ay sürmesi üzerine bu kez Washington, İran-Irak savaşında desteklediği Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e savaş açtı. Bu birinci Körfez savaşıydı. Ve 12 yıl sonra Mart 2003'te ABD, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'i bir kez daha hedef aldı. Bu kez 2. Körfez savaşı başlamıştı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

2013'TE RUHANİ VE OBAMA 34 YIL SONRA İLK KEZ GÖRÜŞTÜ

2006'daysa Washington, İran ile dolaylı yoldan temasa geçti. Tahran'ın nükleer zenginleştirme programını durdurması halinde çok taraflı diyalogla söz konusu meseleyi görüşmeye hazır olduklarını duyurdu. Bush, 2008'de ilk defa bir yetkiliyi İran ile gerçekleştirilen nükleer müzakereler için Cenevre'deki görüşmelere gönderdi. İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve ABD Başkanı Obama, Eylül 2013'te bir telefon görüşmesi yaptı. Bu görüşme, 34 yıl aradan sonra iki ülke liderleri arasında gerçekleşen ilk temastı.

2015'TE İRAN VE BATI ARASINDA NÜKLEER ANLAŞMA

BM güvenlik konseyinin 5 daimi üyesi ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya ve Almanya, Temmuz 2015'te iran İle nükleer anlaşmayı imzaladı. Ancak Obama'nın ardından göreve gelen Donald Trump, 8 Mayıs 2018'de İran'ın nükleer çalışmalarının kontrol altına alınmasını ön gören anlaşmadan çekildiklerini ve 2016'da askıya alınan yaptırımların "en güçlü şekilde" yeniden hayata geçirileceğini açıkladı.

İki ülke arasındaki gerilim, İran Devrim Muhafızları'nın Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin Bağdat'ta ABD tarafından öldürülmesiyle zirveye ulaştı. ABD'ye göre Süleymani, ABD askerlerine ve üslerine yönelik saldırı planı içindeydi. Ve bugüne kadar da Irak'ta 600 amerikan askerinin ölümünden sorumluydu.