hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow

    Son Dakika: Dünyada "paralı asker" dönemi | Video

    Artık dünyanın her yerindeler. Özellikle Hibrit savaşlarda, vekâlet savaşlarında ön saftalar. Dünyada son yıllarda insan hakları ihlalleri ve katliamlarla birçok kez gündeme geldiler. Paralı askerler, savaş bölgelerinde ne yapıyor? Terör örgütleriyle, özellikle PKK ile ilişkileri ne düzeyde?

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Sıcak bir Irak günü… Başkent Bağdat’ta hava yaklaşık 40 derece. 2003'teki Amerikan müdahalesi sonrası ırak ordusu dağıtılmış durumda. Güç el değiştiriyor. Yeni bir ordu kurma çalışması var. Yüzlerce Iraklı orduya yazılmak için sırada, gerginlik had safhada. Siyah güneş gözlüklü bir paralı asker. Elindeki silahla kontrol noktalarında ön safta. Sıradakilere küfrediyor. Iraklılardan çıt yok. Bir gazetecinin anlattıkları böyle Bu ifadeler, bir anlamda artık dünyada paralı asker döneminin yaşandığının kanıtı.

    Paralı askerler artık tüm coğrafyalarda faaliyet gösteriyor. Özellikle Hibrit savaşın, vekâlet savaşlarının asli aktörü konumunda...
     sırasındaki Bizans güçleri arasında paralı askerler vardı. İstanbul'da Osmanlı’ya karşı savaşan en önemli güçlerden biri Cenevizli paralı askerlerden oluşuyordu. Ancak Fransız ihtilali sonrası ulus devlet kavramıyla birlikte milli askerlik kavramı gelişti. Ta ki son döneme kadar. Özellikle 11 Eylül sonrası paralı askerlik kavramı yeniden ön plana çıktı.

    Şimdi, Private Military Company yani özel askeri şirket dönemi. Birçok uzmana göre, ülkelerin istihbarat örgütleriyle bağlantılılar. Kimi onları "profesyonel katil" olarak nitelendirse de, aslında devletler onları uluslararası hukuktan kaçmak için kullanıyor.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    ABD, Soğuk savaştan sonra hem kendi askerini kullandı hem de modern paralı asker şirketlerini devreye soktu. 2010'lu yılların başında 150'nin üzerinde uluslararası paralı asker şirketi dünyada faaliyet gösteriyordu. Irak'ta ABD’ye çalışan 100 bin paralı asker vardı. Bu dönemde dikkat çeken en önemli organizasyon Dyncorp oldu ama en çok tartışılan grup Black Water yani karasu idi. Amerikan merkezi istihbarat örgütü cia ile bağlantısı hep tartışıldı. Black Water, birçok savaş suçuyla gündeme geldi.

    Black Water askerleri, önce Afganistan sonra Irak’ta görüldü. 2004'te Black Water ABD güçlerinin Felluce operasyonunda aktif şekilde yer aldı.
    Özellikle Irak’ta 14 sivilin açılan ateşle öldürüldüğü olay sonrası gündeme geldi. 16 Eylül 2007 tarihinde, Bağdat Nissur Meydanı'nda Iraklı siviller Black Water askerleri tarafından katledildi. Saldırı ırak kamuoyunda, büyük infiale yol açtı. Irak, Black Water'ı ülkeden çıkardı ama şirket başka isimle bölgede faaliyetlerine devam etti. 14 sivilin öldüğü saldırı için Black Water üyelerine savaş sonrası yargılama sürecinde de ciddi bir ceza verilmedi. Zaten yargılamalar saldırının yaşandığı Irak’ta değil ABD’deydi.

    Son olarak Prens Muhammed Bin Selman kontrolünde olan Suudi Arabistan’da diğer prenslere işkence yapıldığı yönündeki haberlerde Black Water'in adı geçti. Şimdi ise Black Water gibi Amerikan merkezli paralı askerler, Ortadoğu’dan Afrika’ya güney Amerika’dan Asya’ya birçok bölgede yerel güçlere karşı savaşıyor. Amerikan yönetimi için asıl önemli olan saldırı gücü ve yargılama süreciydi. Washington yönetimin askeri baskı altında tuttuğu yerlerde paralı asker ölümleri gerçekleşse bile Amerikan kaybı olarak görülmedi. Savaş suçları için doğru düzgün bir yargılama süreci işlemedi.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Soğuk savaş sonrası yıkılan SSCB’nin ardından kurulan Rusya da, kendini toparlar toparlamaz paralı askerlerini saha sürmüş durumda. Onların ön plana çıkan paralı askeri şirketi ise Wagner. Önce Suriye’deki operasyon ve katliamlarda adı duyulan Wagner, sonra Ukrayna ve şu sıralarda ise Libya’da da kendini gösterdi. Wagner’in de Rus istihbaratı ile yakın ilişkileri gündemde. Wagner'in sadece Libya’da 2 binin üzerinde, paralı askeri olduğu bilgisi medyaya yansıdı. Amerikan yönetiminin yaptığı gibi Rusya da, Wagner’in aktif olarak yer aldığı bölgelerde "bizim askerimiz yok" diyor, olası savaş suçlarını görmezden geliyor ve ölümler de Rus askeri kaybı olarak sayılmıyor.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Sadece büyük güçlerin değil, diğer devletlerin de paralı askeri kartı hazır durumda. Örneğin Libya’daki Rus Wagner grubunun ücretlerinin Birleşik Arap Emirlikleri tarafından karşılandığı basında yer aldı. Fransız lejyonları da sahra altı Afrika’sında etkin durumda. Çinli paralı asker gruplarının da deniz ötesi operasyonlarda kullanıldığı bir gerçek.

    Peki, askerler, savaş sahasında en çok hangi konularda etkin olarak kullanılıyorlar? Liste burada da uzun. Mayın, patlayıcı temizleme ve dökme, istihbarat, suikast, koruma, ayaklanma çıkarma, provokasyon, siber faaliyetler, örtülü operasyonlar, gayri nizami harp.

     

    Sıradaki Haberadv-arrow
    Sıradaki Haberadv-arrow