Canlı Yayın
Çiğdem Öztabak
Asimov’un robotiğin 3 temel yasasından bir cümle bu. Sıfırıncı yasasından beri başlayan bu endişeler, Stephen Hawking’in yapay zeka konusundaki uyarıları ile de uyumlu bir duruş. OpenAI’ın önlenemez yükselişi, Elon Musk- Mark Zuckerberg AI kavgası ve her hafta yaşanan yeni bir teknoloji güncellemesi dünyayı ve insanlığı değişime zorluyor. Sağlıktan, blockchain’e, tüm yazılım teknolojilerinden, bu teknolojilerin nasıl üretildiğine kadar her türlü alanı etkileyen bu itici güç, insanoğlunun düşünme biçimini de değiştirecek ve belki de dünyayı başka gözle görmemize, önemli sorunları çözmemize gerçekten yardımcı olacak. Günün sonunda bu teknolojiyi geliştiren insanların da temel dürtüsü hayatta kalma. Sam Altman’ın da öyle. OpenAI’ın kurucusu bu konularda neler düşünüyor, gelişirken korumacı olmak ve güvenliği ön plana almak konusunda son zamanlarda verdiği röportajlardan da bazı önemli kesitler paylaşacağım. AGI konusunda dilim döndüğünce öğrendiklerimi ve bir iletişimci olarak bende yarattığı izlenimleri aktaracağım.
2023’e girdiğimizden beri her gün yeni bir eklenti, yeni bir algoritma, yeni bir zeka ile tanışıyor ve kendimizi -nasıl olduysa- yapay zekaların gayet de normalleştiği bir toplumda buluyoruz. Peki gerçekten yaşayan, düşünen, ete kemiğe bürünen bir yapay zekaya insanoğlu ne zaman ulaşacak?
Öncelikle AGI'yi tanımlayalım. Açılımı Artificial General Intelligence. Diğer adlarıyla da Strong AI, Deep AI veya Singularity… Basitçe tanımlamak gerekirse, AGI, insan zekası ile birebir aynıdır. Hatta bir makinenin insan gibi düşünme ve anlama yeteneği olarak da tanımlanabilir. İdeal olarak, bir AGI tıpkı bir insan gibi akıl yürütebilir, planlayabilir, dili anlayabilir ve karmaşık çıkarımlar yapabilir. Belirli bir görevi yerine getirmesi için önceden programlanmasına gerek yoktur; kendi başına yeni durumları öğrenebilir ve bunlara uyum sağlayabilir.
Kaç AI seviyesi var?
İnsan benzeri yapay zekalar henüz ilk aşamalarında olmalarına rağmen, AGI ile günümüz yapay zeka sistemleri arasında net bir ayrım görebiliyoruz. Öyle ki şu an hayatımızda kullandığımız AI sistemleri (ANI), belirli görevlere veya problem çözmeye odaklanırken AGI, geniş çerçevede insan bilgi yelpazesini anlamak için tasarlanmıştır.
Üç çeşit yapay zeka var:
Artificial Narrow Intelligence (ANI) - Dar yapay zeka
Artificial General Intelligence (AGI) - Güçlü yapay zeka
Artificial Super Intelligence (ASI) - Süper yapay zeka
Dar yapay zeka (ANI) belirli görevlerle sınırlıdır. Bunlar, sohbet botları veya yüz tanıma yazılımı gibi sistemleri içerir. Bu sistemler belirli durumlarda inanılmaz derecede doğru olabilse de insanlar gibi genelleme yapamazlar.
Güçlü yapay zeka (AGI) insanların yapabildiği herhangi bir zihinsel görevi yapabilme yeteneğine sahip teorik bir yapay zeka seviyesidir. AGI sistemleri, mevcut yapay zeka sistemleri ile mümkün olmayan şekilde, düşünme, öğrenme ve yeni durumlara uyum sağlama yeteneğine sahip olacaklardır. Uzmanlar, AGI'nin yapay zeka gelişiminde önemli bir kilometre taşı olduğunu ve toplum için derin etkilere sahip olabileceğini düşünüyorlar.
Süper yapay zeka (ASI), insan seviyesindeki zekayı aşabilen bir teorik bir yapay zeka seviyesidir. ASI, makinelerin kendi zeka ve yeteneklerini geliştirebildiği ve insanların bütün yönlerde bilişsel yeteneklerini aşabilecekleri noktayı ifade eder.
AGI ve Turing Testi
Bir AI sisteminin AGI olup olmadığını anlayabilmemiz için en olası çözüm Turing Testi'dir. Bu, testin amacı, bir makinenin düşünebildiğini söyleyebilmesinin mantıksal olarak mümkün olup olmadığıdır. Turing testine göre makine, gönüllü bir insanla birlikte, bir mülakatçının görüş alanının dışında bir yere saklanır. Mülakatçı yalnız soru sormak suretiyle hangisinin insan, hangisinin yapay zeka olduğunu saptamaya çalışır. Eğer yapay zeka insandan ayırt edilemeyecek cevaplar verir hale gelmişse yapay zeka testi geçmiş ve AGI statüsüne ulaşmış demektir.
Ayak Basılmamış Topraklar ve Olası Problemler
AGI'nin doğuşu, pek çok sorunları da beraberinde getirecek. Bunlardan birisi ortak çıkar sorunu belki de. Yani AGI'nin biz insanlarla aynı şeyleri istemesini nasıl sağlayacağız? İnsanlardan daha akıllı hale gelen bilgisayarları nasıl kontrol edebiliriz? Yapay zekadaki gelişmeleri sadece kendi çıkarları için kullanan tek bir grup olmasını engellemek için nasıl önlem alırız?
Eğer hepsini bir şekilde kontrol altına alabilirsek veya AGI ile ortak bir zeminde buluşabilirsek, geleceğimiz gerçekten parlak olacak. Lakin bir şey net ki dünya artık eskisi gibi olmayacak ve belki de özünde değişmeden yeni bir tür haline geleceğiz. Neden mi? Çünkü ilerleme artık sadece bizim üzerimizde değil, ağırlıklı olarak AGI/ASI'nin bizim için daha zor kısımlarını yapmasına bağlı olacak.
GPT-4 bilinci olan yapay zekalara yeni bir adım mı?
Geçen hafta Lex Fridman'ın podcastine katılan OpenAI CEO'su Sam Altman, GPT-4'un AGI'ye ulaşmada hala eksik olduğunu belirtti:
"Burada bilinmeyenin derinliklerindeyiz. Bana göre, erişebildiğimiz toplam bilimsel bilgiye önemli ölçüde katkıda bulunamayan bir sistem, süper zeka değildir ve bunu gerçekten iyi yapmak için GPT paradigmasını oldukça önemli şekillerde genişletmemiz gerek."
"Eğer bir kahin bana gelip uzak gelecekte GPT-10'un gerçek AGI olduğunu söylese. Tamam gibi olurdum. Buna inanabilirim."
Öte yandan Elon Musk da bulunduğumuz yer açısından AGI'ye daha zaman olduğunu belirtiyor:
"AGI olarak adlandırılması için harika şeyler icat etmesi veya daha derin fizik keşfetmesi gerekiyor. Henüz o potansiyeli görmüyorum." ( Elon Musk her zaman AI gelişmelerine şüpheyle bakmıştır, hatta 2018'de Mark Zuckerberg ile bu konu üzerinde tartışmışlardı. Elon Musk, Stephen Hawking gibi yapay zeka teknolojisinin risklerinin insanlığın sonunu getirebileceğine kadar götüreceğini düşünüyordu ve korumacı yasalar getirmemiz gerektiğine inanıyor. Zuckerberg ise Musk'ın bu yorumunu sorumsuzluk demişti. Elon Musk da karşı bir atakla Mark’ın zekasını hafife alan bir usluple, AI teknolojisini kısıtlı bir şekilde anladığını ifade etmişti. O dönem Bill Gates de Elon Musk’a destek verse de, OpenAI’ya yaptıkları 10 milyar dolar devasa yatırım ile güvenliği ön plana almayan daha ticari bir yaklaşım sergiliyor gibi duruyor. Ama tek ticari yaklaşım sergileyen o değil. Google geçtiğimiz hafta başka bir yapay zeka şirketine Şubat ayında 300 milyon dolar yatırım yaptı.
Yapay zekanın doğuracağı kaos ortamı ve güvenlik endişeleri arttı. İtalya ChatGPT’ye engel getirirken, diğer ülkelerin de ardından kararları beklendi. Sam Altman bunun üzerine Twitter’dan açıklama yaparak güvenlik konusunda daha çok önlem almak için kolları sıvadıklarını, özellikle yaş doğrulama, şiddet içeren şüpheli komutları, çocuk istismarı yaratabilecek içerikler konusunda ciddi önlemler getirdiklerini anlattı. Bir yanda bu güvenlik açığı endişelerini fırsat bilen ve eski OpenAI araştırmacılarının kurdugu Anthropic var. Major yatırımcılarından birisi de en yüksek kripto dolandırıcılığını yapan Sam Bankman- Fried. Anthropic’i ciddi destekleyen bir diğer big tech de Sales Force.
Konuyu bağlayalım
Bütün bu felsefi sorunlar ya da bu üst seviyedeki ticari rekabet ortamı bir yana dursun, her geçen yıl, bu modeller daha sofistike hale geliyor ve yeni sistemler ortaya çıktıkça yukarıda açıklamaya çalıltığım AGI'ye ( Güçlü yapay zeka insanların yapabildiği herhangi bir zihinsel görevi yapabilme yeteneğine sahip teorik bir yapay zeka seviyesi) giden gelişmelerde çok daha büyük yetenekler görmeyi bekleyebiliriz. Ben bekliyorum. Özellikle dil ve görsel üretme yöntemleri çok ileri bir seviyeye ve hıza ulaşacak.
Uzmanların AGI’nin ortaya çıkma zamanı için tahmini 2045 olsa da, AGI'ye doğru artan bir ivmeye tanık oluyoruz. AGI olsun ya da olmasın, AI teknolojisi her gün çok daha sofistike hale geliyor ve hayatımızın dokusuna derinlemesine işliyor. Bilim kurgu meraklılarına Asimov’a bir göz gezdirmelerini yazının sonunda yeniden tavsiye edebilirim, bu kadar teknolojik gelişmeyle birlikte dünyadaki problemleri çözen hayaller kurmak için iyi bir zaman sanki.
Asimov’un robotiğin 3 temel yasasından bir cümle bu. Sıfırıncı yasasından beri başlayan bu endişeler, Stephen Hawking’in yapay zeka konusundaki uyarıları ile de uyumlu bir duruş. OpenAI’ın önlenemez yükselişi, Elon Musk- Mark Zuckerberg AI kavgası ve her hafta yaşanan yeni bir teknoloji güncellemesi dünyayı ve insanlığı değişime zorluyor. Sağlıktan, blockchain’e, tüm yazılım teknolojilerinden, bu teknolojilerin nasıl üretildiğine kadar her türlü alanı etkileyen bu itici güç, insanoğlunun düşünme biçimini de değiştirecek ve belki de dünyayı başka gözle görmemize, önemli sorunları çözmemize gerçekten yardımcı olacak. Günün sonunda bu teknolojiyi geliştiren insanların da temel dürtüsü hayatta kalma. Sam Altman’ın da öyle. OpenAI’ın kurucusu bu konularda neler düşünüyor, gelişirken korumacı olmak ve güvenliği ön plana almak konusunda son zamanlarda verdiği röportajlardan da bazı önemli kesitler paylaşacağım. AGI konusunda dilim döndüğünce öğrendiklerimi ve bir iletişimci olarak bende yarattığı izlenimleri aktaracağım.
2023’e girdiğimizden beri her gün yeni bir eklenti, yeni bir algoritma, yeni bir zeka ile tanışıyor ve kendimizi -nasıl olduysa- yapay zekaların gayet de normalleştiği bir toplumda buluyoruz. Peki gerçekten yaşayan, düşünen, ete kemiğe bürünen bir yapay zekaya insanoğlu ne zaman ulaşacak?
Öncelikle AGI'yi tanımlayalım. Açılımı Artificial General Intelligence. Diğer adlarıyla da Strong AI, Deep AI veya Singularity… Basitçe tanımlamak gerekirse, AGI, insan zekası ile birebir aynıdır. Hatta bir makinenin insan gibi düşünme ve anlama yeteneği olarak da tanımlanabilir. İdeal olarak, bir AGI tıpkı bir insan gibi akıl yürütebilir, planlayabilir, dili anlayabilir ve karmaşık çıkarımlar yapabilir. Belirli bir görevi yerine getirmesi için önceden programlanmasına gerek yoktur; kendi başına yeni durumları öğrenebilir ve bunlara uyum sağlayabilir.
Kaç AI seviyesi var?
İnsan benzeri yapay zekalar henüz ilk aşamalarında olmalarına rağmen, AGI ile günümüz yapay zeka sistemleri arasında net bir ayrım görebiliyoruz. Öyle ki şu an hayatımızda kullandığımız AI sistemleri (ANI), belirli görevlere veya problem çözmeye odaklanırken AGI, geniş çerçevede insan bilgi yelpazesini anlamak için tasarlanmıştır.
Üç çeşit yapay zeka var:
Artificial Narrow Intelligence (ANI) - Dar yapay zeka
Artificial General Intelligence (AGI) - Güçlü yapay zeka
Artificial Super Intelligence (ASI) - Süper yapay zeka
Dar yapay zeka (ANI) belirli görevlerle sınırlıdır. Bunlar, sohbet botları veya yüz tanıma yazılımı gibi sistemleri içerir. Bu sistemler belirli durumlarda inanılmaz derecede doğru olabilse de insanlar gibi genelleme yapamazlar.
Güçlü yapay zeka (AGI) insanların yapabildiği herhangi bir zihinsel görevi yapabilme yeteneğine sahip teorik bir yapay zeka seviyesidir. AGI sistemleri, mevcut yapay zeka sistemleri ile mümkün olmayan şekilde, düşünme, öğrenme ve yeni durumlara uyum sağlama yeteneğine sahip olacaklardır. Uzmanlar, AGI'nin yapay zeka gelişiminde önemli bir kilometre taşı olduğunu ve toplum için derin etkilere sahip olabileceğini düşünüyorlar.
Süper yapay zeka (ASI), insan seviyesindeki zekayı aşabilen bir teorik bir yapay zeka seviyesidir. ASI, makinelerin kendi zeka ve yeteneklerini geliştirebildiği ve insanların bütün yönlerde bilişsel yeteneklerini aşabilecekleri noktayı ifade eder.
AGI ve Turing Testi
Bir AI sisteminin AGI olup olmadığını anlayabilmemiz için en olası çözüm Turing Testi'dir. Bu, testin amacı, bir makinenin düşünebildiğini söyleyebilmesinin mantıksal olarak mümkün olup olmadığıdır. Turing testine göre makine, gönüllü bir insanla birlikte, bir mülakatçının görüş alanının dışında bir yere saklanır. Mülakatçı yalnız soru sormak suretiyle hangisinin insan, hangisinin yapay zeka olduğunu saptamaya çalışır. Eğer yapay zeka insandan ayırt edilemeyecek cevaplar verir hale gelmişse yapay zeka testi geçmiş ve AGI statüsüne ulaşmış demektir.
Ayak Basılmamış Topraklar ve Olası Problemler
AGI'nin doğuşu, pek çok sorunları da beraberinde getirecek. Bunlardan birisi ortak çıkar sorunu belki de. Yani AGI'nin biz insanlarla aynı şeyleri istemesini nasıl sağlayacağız? İnsanlardan daha akıllı hale gelen bilgisayarları nasıl kontrol edebiliriz? Yapay zekadaki gelişmeleri sadece kendi çıkarları için kullanan tek bir grup olmasını engellemek için nasıl önlem alırız?
Eğer hepsini bir şekilde kontrol altına alabilirsek veya AGI ile ortak bir zeminde buluşabilirsek, geleceğimiz gerçekten parlak olacak. Lakin bir şey net ki dünya artık eskisi gibi olmayacak ve belki de özünde değişmeden yeni bir tür haline geleceğiz. Neden mi? Çünkü ilerleme artık sadece bizim üzerimizde değil, ağırlıklı olarak AGI/ASI'nin bizim için daha zor kısımlarını yapmasına bağlı olacak.
GPT-4 bilinci olan yapay zekalara yeni bir adım mı?
Geçen hafta Lex Fridman'ın podcastine katılan OpenAI CEO'su Sam Altman, GPT-4'un AGI'ye ulaşmada hala eksik olduğunu belirtti:
"Burada bilinmeyenin derinliklerindeyiz. Bana göre, erişebildiğimiz toplam bilimsel bilgiye önemli ölçüde katkıda bulunamayan bir sistem, süper zeka değildir ve bunu gerçekten iyi yapmak için GPT paradigmasını oldukça önemli şekillerde genişletmemiz gerek."
"Eğer bir kahin bana gelip uzak gelecekte GPT-10'un gerçek AGI olduğunu söylese. Tamam gibi olurdum. Buna inanabilirim."
Öte yandan Elon Musk da bulunduğumuz yer açısından AGI'ye daha zaman olduğunu belirtiyor:
"AGI olarak adlandırılması için harika şeyler icat etmesi veya daha derin fizik keşfetmesi gerekiyor. Henüz o potansiyeli görmüyorum." ( Elon Musk her zaman AI gelişmelerine şüpheyle bakmıştır, hatta 2018'de Mark Zuckerberg ile bu konu üzerinde tartışmışlardı. Elon Musk, Stephen Hawking gibi yapay zeka teknolojisinin risklerinin insanlığın sonunu getirebileceğine kadar götüreceğini düşünüyordu ve korumacı yasalar getirmemiz gerektiğine inanıyor. Zuckerberg ise Musk'ın bu yorumunu sorumsuzluk demişti. Elon Musk da karşı bir atakla Mark’ın zekasını hafife alan bir usluple, AI teknolojisini kısıtlı bir şekilde anladığını ifade etmişti. O dönem Bill Gates de Elon Musk’a destek verse de, OpenAI’ya yaptıkları 10 milyar dolar devasa yatırım ile güvenliği ön plana almayan daha ticari bir yaklaşım sergiliyor gibi duruyor. Ama tek ticari yaklaşım sergileyen o değil. Google geçtiğimiz hafta başka bir yapay zeka şirketine Şubat ayında 300 milyon dolar yatırım yaptı.
Yapay zekanın doğuracağı kaos ortamı ve güvenlik endişeleri arttı. İtalya ChatGPT’ye engel getirirken, diğer ülkelerin de ardından kararları beklendi. Sam Altman bunun üzerine Twitter’dan açıklama yaparak güvenlik konusunda daha çok önlem almak için kolları sıvadıklarını, özellikle yaş doğrulama, şiddet içeren şüpheli komutları, çocuk istismarı yaratabilecek içerikler konusunda ciddi önlemler getirdiklerini anlattı. Bir yanda bu güvenlik açığı endişelerini fırsat bilen ve eski OpenAI araştırmacılarının kurdugu Anthropic var. Major yatırımcılarından birisi de en yüksek kripto dolandırıcılığını yapan Sam Bankman- Fried. Anthropic’i ciddi destekleyen bir diğer big tech de Sales Force.
Konuyu bağlayalım
Bütün bu felsefi sorunlar ya da bu üst seviyedeki ticari rekabet ortamı bir yana dursun, her geçen yıl, bu modeller daha sofistike hale geliyor ve yeni sistemler ortaya çıktıkça yukarıda açıklamaya çalıltığım AGI'ye ( Güçlü yapay zeka insanların yapabildiği herhangi bir zihinsel görevi yapabilme yeteneğine sahip teorik bir yapay zeka seviyesi) giden gelişmelerde çok daha büyük yetenekler görmeyi bekleyebiliriz. Ben bekliyorum. Özellikle dil ve görsel üretme yöntemleri çok ileri bir seviyeye ve hıza ulaşacak.
Uzmanların AGI’nin ortaya çıkma zamanı için tahmini 2045 olsa da, AGI'ye doğru artan bir ivmeye tanık oluyoruz. AGI olsun ya da olmasın, AI teknolojisi her gün çok daha sofistike hale geliyor ve hayatımızın dokusuna derinlemesine işliyor. Bilim kurgu meraklılarına Asimov’a bir göz gezdirmelerini yazının sonunda yeniden tavsiye edebilirim, bu kadar teknolojik gelişmeyle birlikte dünyadaki problemleri çözen hayaller kurmak için iyi bir zaman sanki.
SON DAKİKA
