hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow
    Çiğdem Öztabak Çiğdem Öztabak

    Yatırım tavsiyesi değildir

    06.04.2021 Salı | 09:15Son Güncelleme:

    Etherium 2.0 gelişmeleri ile merkezi olmayan finansın (DeFi- decentralized finance) yükselişi, düşüşü ve yeniden dirilişine son bir yıldır şahit oluyoruz. Özellikle Tesla, PayPal gibi platformlar tarafından benimsenme yolunda atılan somut adımlarla blok zinciri ( blockchain) için, başarılı bir yıl oldu. Ancak mütevazı bir şekilde ortaya çıkan, değiştirilemez bir token olan (NFT- non-fungible token ) birden bire ve artan yükselişi ile gerçek bir gizli kahraman olarak zihinleri meşgul etti.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    NFT'ler, sınırlı tedarik ve kendi kendini saklamanın temel yeniliğini sadece paraya değil, tüm dijital varlıklara genişleten blockchain tabanlı küçük kod parçaları ve aynı bizim hayatlarımız gibi bir ve benzersizler. Yani hayati önem taşıyorlar. NFT'ler, herhangi benzersiz bir varlığın veya bir öğenin, değiştirilebilir bir token karşılığıyla aynı özgürlüklerle izlenmesini ve işlem görmesini sağlıyorlar. Bu kodun yapabileceklerinin sınırları genişlemeye devam ederken, pazarın trilyon dolarlık potansiyeli de heyecan verici olarak nitelendiriyor.

    Peki sadece sanat eserleri mi NFT ‘ye konu olabiliyor?

    NFT, 2020’de dijital sanatlarda yaşanan patlamanın çıktısı olarak gösteriliyor. Aslında NFT’nin gücü sadece sanat ya da oyunlarla sınırlı değil. Bilim alanı, patentler, gazetecilik sektörü de NFT treninde bir vagon olma yolundalar. Her türlü yaratıcı iş yapan, içerik üreten her kişiyi yakından ilgilendiriyor. Jack Dorsey’nin attığı ilk Tweet’inin NFT olarak 2.9 mio $’a satılması; her şeyin, her bir aracın tekleştirilebilir, saklanabilir ve korunabilir bir şekilde satılmaya açık hale geldiğini doğruladı. Dünya’da ve ülkemizde ünlü ve yarı ünlü çoğu isim NFT treninde bir vagona bindi ve isimlerini bu konuyla birlikte yeniden duymamızı sağladı.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Sanat ve girişim ekosistemindeki birçok ismi bu alanda duyduk. Bensu Soral, Alemşah Öztürk, Aykut Karaalioğlu, Nusret, ve en son Saba Tümer NFT ile ünlü kahkahasını NFT olarak satarak elde ettiği geliri de sosyal sorumlulukta kullanacağını açıkladı. Dünyada ise NFT ile sanatlarını milyon dolarlara bırakan Grime ( 6 mio $) ve Beeple ( 69 mio $) ile ciddi ses getirdiler. Michael Winkelman ( Beeple) ise bu alanda Instagram’da dijital sanatını takip eden 2 mio takipçisini, NFT pazarında 69 mio $ ‘a adım adım taşıyarak ciddi bir konuşulma yarattı. Kendisi ne kadar eleştirilse de ben Beeple’ ın zamanın ruhunu, doğru zamanda, doğru yerde, geçmişi ve deneyimi ile son derecede uyumlu bir şekilde doğru kullandı olarak yorumluyorum.

    Yatırım tavsiyesi değildir

    Winkelmann'ın ( Beeple) "Everydays: The First 5000 Days" adlı eseri şu anda yaşayan bir sanatçı tarafından şimdiye kadar satılan en pahalı NFT eseri.

    Asla değiştirilemeyen varlıklar;

    Dünyada milyonlarca bilgisayar üzerinde aynı kayıtların durması ve asla değiştirilemeyecek bir sistemde korunması, düşününce muazzam derecede acayip geliyor. Blok zincirini klasik veri tabanı gibi düşünmemek gerekiyor, veriler blok zincirinde asla değiştirilemiyor ve sadece yeni veri eklenebiliyor. Daha önce blok zincire kaydedilmiş hiçbir veri asla ve asla silinemiyor. Ve tüm veriler halka açık ve şeffaf, en azından biz öyle biliyoruz…:)

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Bir çok araştırmada bitcoin tabanlı blok zincir teknolojisi, internetin geleceği olarak geçiyor. Yine de şu an NFT teknolojisinde de çözülmesi gereken problemler var. Diğer kripto araçlarının çoğu gibi, NFT'lerin de en büyük zayıflığının, bu kodun gerçek dünyadaki dağıtımından kaynaklanmakta olduğu belirtiliyor. NFT pazar yerlerindeki sınırlı işlem hacmi, yüksek işlem ücretleri ve yavaş işlem süresi bu değişmez teknolojinin devrimini ve tabana yayılmasını yavaşlatıyor.

    Farklı blok zincirleri, bu sorunları çözmek ve benzersiz dijital varlıkların platformları olarak kendilerini korumak için inatla mücadeleye devam ediyorlar. Yeni girişim fikirleri bu alanda çeşitlenmeye devam ederken, Tesla bitcoin ile arabalarından, Starbucks ise kahvenizi satın alabileceğinizin müjdeli haberini yakın zamanda vermiş oldular.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Diğer yandan NFT alım-satımlarının ve teklif verilen yüksek fiyatların gerçek olmadığı yönündeki inanış, sisteme olan güveni ve imajı hızla sarsıyor ve alay konusu oluyor. Zaten çok ciddi varlık sahibi bazı Token sahipleri, sosyal medya aracılığı ile eriştiği yüksek sayıda kitleye ulaşmanın bir getirisi olarak, “halkla ilişkiler kampanyaları” ile birlikte NFT pazar yerlerindeki ürünlerine çok yüksek teklifler alıyorlar. Twitter’daki anonim kişiliklerin bir gecede düşünce liderleri haline gelmesi eleştiriliyor.

    Bunun yanında buz dağının görünmeyen kısmında, blockchain’in çevre kirliliğine olumsuz etkileri tartışılıyor. Kripto para madenciliği yapılırken Asya, Çin, Moğolistan, Güney Afrika ve Rusya’da büyük depolarda çok fazla enerji tüketiliyor. Bu enerjinin kaynağı da karbon salınımı yaratan yakıtlardan oluştuğu için çevre kirliliğine olumsuz etkisi oluyor. Blockchain’in çevre dostu olması için kimin, kimlerin liderlik edeceği ise merak konusu.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Son olarak NFT ile ilgili detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz Bekir Çağrı Çelik’in YouTube sayfasından detaylı ve yalın bir anlatımla çokça bilgi alabilirsiniz. Kendisinden bizzat aldığım yorum şöyle; “ Akıllı kontratlar sayesinde ikincil satışlardan sonsuza kadar komisyon kazanabilme ihtimali sanat camiası ve benim gibi içerik üreticiler için eşsiz bir fırsat. “ Daha farklı yorumlar ve keyifli bir NFT, blok zinciri sohbeti için ise Yeni Medya 451 podcast’inin “ Neymiş Bu NFT, Neymiş Bu Blockchain?” bölümünü çok tavsiye ederim.

    Bunun yanında Amerika’nın ünlü Saturday Night Live’ına ( SNL) ve sosyal medya fenomenlerimizden benim de en sevdiğim, yeni nesil başarılı komedyen Berk Keklik ( Überküloz) Kripto Kıraathanesi adıyla konuyu kendi sayfalarına, kendi espri anlayışları ile taşıdılar.

    Bir gün her şey, satın aldığımız her şey, dijital olsun ya da olmasın NFT ile blok zincirinde takip edilebilir olacak. Benim merak ettiğim ve heyecanla ilk projesini duymayı beklediğim ise; elle tutulabilir varlıkların yanında, beyin-bilgisayar bağının kurulması başarılan bir çağda duygularımız ve zihinlerimizin NFT pazar yerlerinde ne kadar talep göreceği.