hourSON DAKİKA
left-arrowright-arrow
weather
İstanbul
down-arrowup-arrow
    Ferhat Boratav Ferhat Boratav

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    06.05.2015 Çarşamba | 16:08Son Güncelleme:

    Ali Çarkoğlu ve S. Erdem Aytaç'ın Açık Toplum Vakfı, Koç Üniversitesi ve Ohio State University School of Communication desteğiyle hazırladığı "Haziran 2015 Seçimlerine Giderken Kamuoyu Dinamikleri" başlıklı araştırmaları; seçim güvenliği, Türkiye'de demokrasinin gelişimi ve başkanlık sistemi konusunda dikkat çekici bir tabloyu ortaya koydu.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    49 ilde, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nden rastgele örneklemle seçilen 2 bin 201 katılımcıyla yüz yüze görüşmeyle yapılan çalışmada, saha araştırması Frekans Araştırma tarafından 19 Mart-26 Nisan tarihleri arasında yürütüldü.

    Dün açıklanan ve bu akşam Tarafsız Bölge'de tartışılacak "seçmen araştırması"nın bir dizi ilginç sonucu var. Ama bunlar arasında bir konu özellikle ilginç. Bu da, "seçimlerin adil" ve oy sayımının güvenilir" olacağına ilişkin seçmenin ne düşündüğü. Bu konuda sorular, genel bir güven düşüşünü ortaya koyuyor. Ama daha önemlisi, bu konuda iktidar ve muhalefet seçmeni arasında inanılması zor bir uçurum var.

    Araştırma sonuçlarına göre, "seçimler adil olmayacak" diyenlerin oranı, 2007'de yüzde 28 iken, 2015'te yüzde 43'e çıktı. Ancak bu %43 içinde çok büyük bir uçurum var. AKP seçmeni içinde "seçimler hiç adil olmayacak" diyenlerin oranı %4 iken, muhalefet seçmeni içinde bu oran %38'e fırlıyor.

    Daha da korkutucu bir sonuç: "Oylar kullanıldıktan sonra sayımın doğru yapılacağına ne derece inanıyorsunuz" sorusuna, muhalefet seçmeni, %72 gibi bir oranla "hiç inanmıyorum+pek inanmıyorum" diyor.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Kısacası, geriye, 7 Haziran akşamı için hepimize kolaylıklar dilemek kalıyor.

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Sizce yaklaşmakta olan 7 Haziran seçimleri adil olacak mı?

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Önümüzdeki seçimde sandıklarda oylar verildikten sonra yapılan oy sayımlarının doğru yapılacağına ne derecede inanıyorsunuz?

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Seçmen araştırmasında, bence en ilginç bulgular, Türkiye'de demokrasinin bugünü ve geleceğine ilişkin seçmendeki algıyı ölçmeye çalışan sorularda.

    Önce en temel veri: Türkiye'de "demokrasinin işleyişinden memnuniyet" uzun bir dönem iyiye gittikten sonra, 2011'den başlayarak eğilim tersine dönmüş gözüküyor.

    Bugün itibariyle, "genel olarak demokrasinin işleyişinden memnun değilim" diyenlerin oranı %45'e yükselmiş durumda.

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Buna karşılık, Türk seçmenin ezici çoğunluğu, giderek artan oranda, Türkiye'nin tam demokrasi olmasını istiyor. 2007'de %64 olan bu oran, bugün %77'ye çıkmış.

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Ancak, çarpıcı sonuçlar, demokrasinin bugünü ve geleceğine ilişkin düşünceler sorulduğunda çıkıyor. 10 derecelik bir ölçekte, "Türkiye bugün tam diktatörülüğe mi yakındır, tam demokrasiye mi?" diye sorulduğunda, 2007'den bu yana, "demokrasiye yakındır" diyenlerin ciddi bir erozyona uğradığı görülüyor.

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Hemen hemen benzer bir durum, "Türkiye beş yıl sonra tam diktatörlüğe mi daha yakın olacaktır, tam demokrasiye mi?" diye sorulduğunda da görülüyor. Yani kamuoyunda, önümüzdeki dönemde demokrasi konusunda bir iyileşme beklentisi oldukça zayıf.

    Haberin Devamıadv-arrow
    Haberin Devamıadv-arrow

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Araştırmada, parlamenter demokrasinin alternatifi olarak, güçlü bir lider yönetimi konusundaki görüşler de soruluyor. Ve buradaki eğilimler de, demokrasinin durumundaki erozyona uyum göstererek artıyor.

    "Meclisi feshedip seçimleri kaldırmak ve ülkeyi rahat/çabuk karar verebilen kuvvetli bir liderle yönetmek" fikri sorulduğunda, 2007'den günümüze, kısmi bir artış olduğu, ancak desteğin yine de sınırlı kaldığı görülüyor. (seçmenin %46'sının "başkanlık sisteminin, parlamenter sisteme göre daha iyi bir yönetim biçimi olduğu" görüşüne KATILMIYOR olmaları da bu bulguyu doğruluyor.)

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    "Kuvvetli başkanlık" konusunda insanların kendi inancı bu düzeyde. ANCAK, bu seçeneğin gerçekleşme ihtimali sorulduğunda, birdenbire farklı bir tablo çıkıyor. "Önümüzdeki birkaç yıl içinde güçlü bir liderin/başkanın Meclis yerine geçme ihtimali vardır" diyenlerin oranı, 2011'de % 14 iken, bugün ciddi bir artışla katlanarak %37'ye çıkıyor.

    Seçim güvenliği algısında uçurum

    Kısacası, insanlar, kendileri istemeseler ve desteklemeseler de, güçlü bir başkanlık sisteminin gerçekleşme ihtimali giderek benimsiyorlar, piyasa yorumcularının o çok popüler deyişiyle, "bu ihtimali satın alıyorlar" gibi gözüküyor.