Canlı Yayın
Prof. Dr. Murat Ferman
Başta istihdam kulvarı olmak üzere, ekonomik problemlerin çözümü ve kaynak dağılımı ile ilgili kararlar için isabetli sonuçlara ancak, güncelliği yüksek/doğru tanımlanmış/doğru yorumlanmış istatistik yaklaşımlar temelinde ulaşılabilir. Tüm karmaşık ve etkileyici yapısına karşın, istatistik serimler, son tahlilde, sadece bir “araç” mertebesinden öteye taşınamaz; “mutlak ve kesin doğru” ya her zaman işaret ettiği iddia ve kabul edilemez.
Hele istihdam söz konusu olduğunda her rakamın; bir kişi ve aileyi/geçmiş ve geleceği/refah ve yoksunluğu/huzur ve gerginliği/sevinç ve üzüntüyü.. etiketlediğini gözden uzak tutamayız. Belki de şair; “sayılar, o ayıp işaretler” dizesiyle bu insanlık gerçeğini tasvir etmiştir. Mevzu istihdam olunca, rakamları evvela doğru tespit etmek ve takiben, manşetin(aylık işsizlik oranı) arkasındaki insan manzaralarını da doğru okumayı becermek; bu işi başarmak durumundayız.
İşgücü istatistiklerinin, “üçer aylık ve kaydırmalı orta ay manşeti” sistematik yaklaşımı ile hesaplandığı, bu suretle elde edilmiş en son veri setinin, haftalar öncesine; geçen senenin Kasım ayına ait olduğunu tespit ile ilerleyelim. TÜİK tarafından takip edilen bu metodoloji, uluslararası standartlar dahilinde kabul edilmekle beraber, “öncelikli milli meselemiz” ile ilgili doğru karar ve uygulamalara temel oluşturmada yetersiz kalmaktadır.
Pandeminin dikte ettiği “kaypak ve dengesiz” konjonktür bir yana, bilhassa istihdam dinamiklerinin “gecikmeli-vadeli” olarak ortaya çıktığı; gerçekleştiği göz önüne alındığında, ilgili gelişmelerin adeta nabzının tutulmasını sağlayacak daha ileri ölçüm ihtiyacının gereği ne ise, yapılmalıdır. Ekonomide, verilere dayalı olarak ön alamaz; pro-aktif davranamaz isek, ancak gelişmelerin rüzgarına kapılır; daima reaktif kalmaya kendimizi mahkum ederiz.
Öte yandan, “istatistik standartlara uygun olma “ argümanı tek başına bizi selamete taşımaz, kendi ekonomik yapı ve hedeflerimizin; özellikli dinamiklerimizin paralelinde ölçüm ve değerlendirme yapma mecburiyeti, “güncelleştirme” ihtiyacına ilaveten ön plana çıkmıştır. Bu çerçevede, değişen nüfus yapımız temel alınarak esaslı surette “yeniden tanım ve tarif yapmak” durumundayız:
İşe; “işsiz” tanım ve kapsamı ile başlamalı, “geniş tanımlı işsizlik”, “eğreti olmayan işsizlik” gibi dairelerin sınırı çizilip, ayakları yere basan kabuller ile yola devam edilmelidir. Bu süreçte, ülkemiz bakımından en kritik kalem; ”genç işsizliği” olup, söz konusu havuzun tanım güncellemesinden, her katmanı ile adeta masaya yatırılmasına kadar tüm açılımlar, derhal devreye alınmalıdır. Nitekim, en son ( on hafta öncesine ait ) verilere göre %25.4 olan genç işsizlik oranı, geniş tanımlı versiyonu dikkate alındığında, %40’ın üzerinde bir orana işaret etmektedir.
Burada, ayrıntılı çalışılması gereken bir diğer damarın; “ne eğitimde, ne işte olan genç nüfus-NEET” olarak ortaya çıktığını vurgulamalıyız. An itibarıyla, NEET sıralamasında OECD ülkeleri arasında üçüncü sıradaki Türkiye’nin duruma vaziyet etmesi elzemdir.
“Günün çözümleri, yarının problemleridir!” deyişinin gerçekleşmesini, en azından bu meselede, engellemek; geçersiz kılmak durumundayız.
İşten çıkarma yasağının ve kısmi çalışma uygulamalarının geçerli olduğu bu olağanüstü dönemde, ilgili istatistikleri doğru okuyabilmenin (çalışılan saat’e bakmak gibi) ötesinde, daha kapsamlı ve gerçekçi istatistik tasarımlara olan ihtiyacın gereğini süratle yerine getirmeliyiz.
Ölçmez isek, bilemeyiz; bilmez isek, yapamayız! Konu istihdam olduğunda, uzun soluklu ve sürdürülebilir politikaların plan ve uygulamasındaki isabet, sadece bugünün değil, gelecek kuşakların selameti bakımından önemlidir.
Başta istihdam kulvarı olmak üzere, ekonomik problemlerin çözümü ve kaynak dağılımı ile ilgili kararlar için isabetli sonuçlara ancak, güncelliği yüksek/doğru tanımlanmış/doğru yorumlanmış istatistik yaklaşımlar temelinde ulaşılabilir. Tüm karmaşık ve etkileyici yapısına karşın, istatistik serimler, son tahlilde, sadece bir “araç” mertebesinden öteye taşınamaz; “mutlak ve kesin doğru” ya her zaman işaret ettiği iddia ve kabul edilemez.
Hele istihdam söz konusu olduğunda her rakamın; bir kişi ve aileyi/geçmiş ve geleceği/refah ve yoksunluğu/huzur ve gerginliği/sevinç ve üzüntüyü.. etiketlediğini gözden uzak tutamayız. Belki de şair; “sayılar, o ayıp işaretler” dizesiyle bu insanlık gerçeğini tasvir etmiştir. Mevzu istihdam olunca, rakamları evvela doğru tespit etmek ve takiben, manşetin(aylık işsizlik oranı) arkasındaki insan manzaralarını da doğru okumayı becermek; bu işi başarmak durumundayız.
İşgücü istatistiklerinin, “üçer aylık ve kaydırmalı orta ay manşeti” sistematik yaklaşımı ile hesaplandığı, bu suretle elde edilmiş en son veri setinin, haftalar öncesine; geçen senenin Kasım ayına ait olduğunu tespit ile ilerleyelim. TÜİK tarafından takip edilen bu metodoloji, uluslararası standartlar dahilinde kabul edilmekle beraber, “öncelikli milli meselemiz” ile ilgili doğru karar ve uygulamalara temel oluşturmada yetersiz kalmaktadır.
Pandeminin dikte ettiği “kaypak ve dengesiz” konjonktür bir yana, bilhassa istihdam dinamiklerinin “gecikmeli-vadeli” olarak ortaya çıktığı; gerçekleştiği göz önüne alındığında, ilgili gelişmelerin adeta nabzının tutulmasını sağlayacak daha ileri ölçüm ihtiyacının gereği ne ise, yapılmalıdır. Ekonomide, verilere dayalı olarak ön alamaz; pro-aktif davranamaz isek, ancak gelişmelerin rüzgarına kapılır; daima reaktif kalmaya kendimizi mahkum ederiz.
Öte yandan, “istatistik standartlara uygun olma “ argümanı tek başına bizi selamete taşımaz, kendi ekonomik yapı ve hedeflerimizin; özellikli dinamiklerimizin paralelinde ölçüm ve değerlendirme yapma mecburiyeti, “güncelleştirme” ihtiyacına ilaveten ön plana çıkmıştır. Bu çerçevede, değişen nüfus yapımız temel alınarak esaslı surette “yeniden tanım ve tarif yapmak” durumundayız:
İşe; “işsiz” tanım ve kapsamı ile başlamalı, “geniş tanımlı işsizlik”, “eğreti olmayan işsizlik” gibi dairelerin sınırı çizilip, ayakları yere basan kabuller ile yola devam edilmelidir. Bu süreçte, ülkemiz bakımından en kritik kalem; ”genç işsizliği” olup, söz konusu havuzun tanım güncellemesinden, her katmanı ile adeta masaya yatırılmasına kadar tüm açılımlar, derhal devreye alınmalıdır. Nitekim, en son ( on hafta öncesine ait ) verilere göre %25.4 olan genç işsizlik oranı, geniş tanımlı versiyonu dikkate alındığında, %40’ın üzerinde bir orana işaret etmektedir.
Burada, ayrıntılı çalışılması gereken bir diğer damarın; “ne eğitimde, ne işte olan genç nüfus-NEET” olarak ortaya çıktığını vurgulamalıyız. An itibarıyla, NEET sıralamasında OECD ülkeleri arasında üçüncü sıradaki Türkiye’nin duruma vaziyet etmesi elzemdir.
“Günün çözümleri, yarının problemleridir!” deyişinin gerçekleşmesini, en azından bu meselede, engellemek; geçersiz kılmak durumundayız.
İşten çıkarma yasağının ve kısmi çalışma uygulamalarının geçerli olduğu bu olağanüstü dönemde, ilgili istatistikleri doğru okuyabilmenin (çalışılan saat’e bakmak gibi) ötesinde, daha kapsamlı ve gerçekçi istatistik tasarımlara olan ihtiyacın gereğini süratle yerine getirmeliyiz.
Ölçmez isek, bilemeyiz; bilmez isek, yapamayız! Konu istihdam olduğunda, uzun soluklu ve sürdürülebilir politikaların plan ve uygulamasındaki isabet, sadece bugünün değil, gelecek kuşakların selameti bakımından önemlidir.
SON DAKİKA
