Canlı Yayın
Prof. Dr. Murat Ferman
Aslında, bu alanda geliştirilen tüm model ve yaklaşımlar; yarı-bilimsel olma kategorisinin üstüne çıkamayan Borsa Analizi disiplini; ileri teknolojinin ürünü yapay zeka-algoritma uygulamaları, bir yerde işin SANAL ve GERÇEK DÜNYADAN KOPMUŞ yönünü saklama becerisini ortaya koyamıyor. Gelişmiş yazılımlar; hareketli ekranlar; afili söz ve değerlendirmeler, ayakları yere basan kurguların da resme dahil edilmesini sağlayamıyor.
Sanal bir dünyada; somut dünya üzerinden okuma yapmak mümkün bulunsa da, her zaman HAKİKİ OLMA düzeyinin altında kalan bir KURGULANMIŞ EVREN’ de hapis bulunulduğunu saklamak mümkün değildir.
Esasen, MAIN STREET (Reel İşleyiş) ile WALL STREET (Borsa-Yüksek Finans) arasındaki temel ayrım ve mücadeleye yapılan vurgular, belirtilen durumun veciz bir ifadesi olarak değerlendirilmelidir.
Mevcut yapılanma ve işleyişleri çerçevesinde borsalar (Wall Street); maalesef kapitalist-sistem eleştirilerinin hem çıkış noktası, hem de protestoların yöneldiği başlıca hedef olmuştur. ”Gemlenemez para kazanma hırsı ve sosyal duyarsızlık“ tespitlerinin merkez platformunu oluşturduğu eleştiri sağanağı, borsaların üzerinden eksik olacağa, doğrusu pek benzemiyor. Sinema filmlerinden, kitap ve belgesellere kadar tüm mecralarda var olan; “ben-merkezci-duyarsız borsacı tiplemesi” herhalde sistematik bir algı ve değerlendirmenin ifadesidir.
Borsaya büyük ümit ve beklentilerle girmiş, portföyündeki gelişmeler yüzünden içeride kalmış; “zararını realize etme anından kaçınan; “çıkmak istese de çıkamayan!” borsa tutsaklarının sayısı herhalde azımsanmayacak düzeydedir.
Teoride ilginizi çekebilecek Sıfır Toplamlı Oyun gibi yaklaşımlar; borsa pratiklerinde sizi cendereye sokan sıkıntılara, kolayca dönüşebilmektedir
Kendi deyişleriyle; “borsaya bulaşmış” pek çok kişinin, ”ben kaybetmez isem, başkaları kazanamaz” hükmüne ulaşması için katlandığı kayıplar, işin cabasını değil, belki de esasını ifade etmektedir.
Oyun Teorisi ve Olasılık Kuramı birikimleri ile donatılmamış zihinler; borsaları adeta “seyyar kumar mekanı” gibi görme ve ona uygun davranma hadsizliğini gösterebilmekte; “yatırım” ile “çabuk kazanç” nosyonlarını tarumar ederken, “spekülasyon” ile “manüpilasyon” arasındaki ince duvarı yıkmak işine karşı umarsız bir iştah sergilemekten geri kalmamaktadırlar.
Benzeri görüş ve tespitleri daha önceden değişik vesileler ile paylaşan bir kalem sahibi olarak, yeniden terennüm etmemizi sağlayan faktör; Amerikan piyasalarında yaşanan bir dizi son gelişmeden ibaret; bir grup küçük yatırımcının, borsanın efendisi risk fonları (hedge fund) karşısındaki operasyon ve kazanımları ön plana çıkarılıyor. Bu “şişman kedilere”, nasıl da hadlerinin bildirildiğinden dem vuruluyor. Bir değerlendirmede; “Wall Street’de Fransız İhtilali” gibi abartmalı tasvirlere yer verildiği görülüyor. İşin ilginç tarafı, rasyonel değerlendirmeler çerçevesinde hisselerinde değer kaybı yaşanması modellenen; sinema işleticileri veya elektronik oyun satış mağazacılığı iş modeli ile çalışan şirketlerin, büyük fonlar tarafından “short” lanan hisselerine, sosyal medyada biraraya gelip, birlikte hareket eden küçük oyuncular karşı hareket gerçekleştirerek, borsayı altüst ediyor, büyüklere zarar yazdırmayı beceriyorlar. En çok kullandıkları mecradan hareketle, şimdiden bu küçük oyunculara; “Reddit Yatırımcıları” adı uygun görülmüş. Ağustos ayından bu yana elektronik oyun perakendecisi GameStop hisselerine tam altmışdört misli değer kazandıran Reddit yatırımcıları, kurulu düzeni sarsmanın heyecan ve kıvancını uzun süre koruyamayacak; “gazino, bireysel oyuncuyu nihai planda mutlaka yenecek” tir. Yaşanılan Pirus Zaferi, geçici bir süre için de olsa kralın çıplaklığına projektör tutmuştur; gerçek aydınlanma/aydınlatma ve sürdürülebilir esenlikler için alınacak çok mesafe; ödenecek kabarık yekünler bulunduğu gerçeği ıskalanmamalıdır.
Aslında, bu alanda geliştirilen tüm model ve yaklaşımlar; yarı-bilimsel olma kategorisinin üstüne çıkamayan Borsa Analizi disiplini; ileri teknolojinin ürünü yapay zeka-algoritma uygulamaları, bir yerde işin SANAL ve GERÇEK DÜNYADAN KOPMUŞ yönünü saklama becerisini ortaya koyamıyor. Gelişmiş yazılımlar; hareketli ekranlar; afili söz ve değerlendirmeler, ayakları yere basan kurguların da resme dahil edilmesini sağlayamıyor.
Sanal bir dünyada; somut dünya üzerinden okuma yapmak mümkün bulunsa da, her zaman HAKİKİ OLMA düzeyinin altında kalan bir KURGULANMIŞ EVREN’ de hapis bulunulduğunu saklamak mümkün değildir.
Esasen, MAIN STREET (Reel İşleyiş) ile WALL STREET (Borsa-Yüksek Finans) arasındaki temel ayrım ve mücadeleye yapılan vurgular, belirtilen durumun veciz bir ifadesi olarak değerlendirilmelidir.
Mevcut yapılanma ve işleyişleri çerçevesinde borsalar (Wall Street); maalesef kapitalist-sistem eleştirilerinin hem çıkış noktası, hem de protestoların yöneldiği başlıca hedef olmuştur. ”Gemlenemez para kazanma hırsı ve sosyal duyarsızlık“ tespitlerinin merkez platformunu oluşturduğu eleştiri sağanağı, borsaların üzerinden eksik olacağa, doğrusu pek benzemiyor. Sinema filmlerinden, kitap ve belgesellere kadar tüm mecralarda var olan; “ben-merkezci-duyarsız borsacı tiplemesi” herhalde sistematik bir algı ve değerlendirmenin ifadesidir.
Borsaya büyük ümit ve beklentilerle girmiş, portföyündeki gelişmeler yüzünden içeride kalmış; “zararını realize etme anından kaçınan; “çıkmak istese de çıkamayan!” borsa tutsaklarının sayısı herhalde azımsanmayacak düzeydedir.
Teoride ilginizi çekebilecek Sıfır Toplamlı Oyun gibi yaklaşımlar; borsa pratiklerinde sizi cendereye sokan sıkıntılara, kolayca dönüşebilmektedir
Kendi deyişleriyle; “borsaya bulaşmış” pek çok kişinin, ”ben kaybetmez isem, başkaları kazanamaz” hükmüne ulaşması için katlandığı kayıplar, işin cabasını değil, belki de esasını ifade etmektedir.
Oyun Teorisi ve Olasılık Kuramı birikimleri ile donatılmamış zihinler; borsaları adeta “seyyar kumar mekanı” gibi görme ve ona uygun davranma hadsizliğini gösterebilmekte; “yatırım” ile “çabuk kazanç” nosyonlarını tarumar ederken, “spekülasyon” ile “manüpilasyon” arasındaki ince duvarı yıkmak işine karşı umarsız bir iştah sergilemekten geri kalmamaktadırlar.
Benzeri görüş ve tespitleri daha önceden değişik vesileler ile paylaşan bir kalem sahibi olarak, yeniden terennüm etmemizi sağlayan faktör; Amerikan piyasalarında yaşanan bir dizi son gelişmeden ibaret; bir grup küçük yatırımcının, borsanın efendisi risk fonları (hedge fund) karşısındaki operasyon ve kazanımları ön plana çıkarılıyor. Bu “şişman kedilere”, nasıl da hadlerinin bildirildiğinden dem vuruluyor. Bir değerlendirmede; “Wall Street’de Fransız İhtilali” gibi abartmalı tasvirlere yer verildiği görülüyor. İşin ilginç tarafı, rasyonel değerlendirmeler çerçevesinde hisselerinde değer kaybı yaşanması modellenen; sinema işleticileri veya elektronik oyun satış mağazacılığı iş modeli ile çalışan şirketlerin, büyük fonlar tarafından “short” lanan hisselerine, sosyal medyada biraraya gelip, birlikte hareket eden küçük oyuncular karşı hareket gerçekleştirerek, borsayı altüst ediyor, büyüklere zarar yazdırmayı beceriyorlar. En çok kullandıkları mecradan hareketle, şimdiden bu küçük oyunculara; “Reddit Yatırımcıları” adı uygun görülmüş. Ağustos ayından bu yana elektronik oyun perakendecisi GameStop hisselerine tam altmışdört misli değer kazandıran Reddit yatırımcıları, kurulu düzeni sarsmanın heyecan ve kıvancını uzun süre koruyamayacak; “gazino, bireysel oyuncuyu nihai planda mutlaka yenecek” tir. Yaşanılan Pirus Zaferi, geçici bir süre için de olsa kralın çıplaklığına projektör tutmuştur; gerçek aydınlanma/aydınlatma ve sürdürülebilir esenlikler için alınacak çok mesafe; ödenecek kabarık yekünler bulunduğu gerçeği ıskalanmamalıdır.
SON DAKİKA
