Keyifli bir balkon bahçesi yaratmanın 7 sihirli adımı

İlkbahar ve yaz ayları dışında genelde depo olarak kullanılan balkonlar, Y jenerasyonunun zevkleri ve hayal gücünün izinde yepyeni işlevler kazanıp evin en keyifli odasına dönüşüyor.Bosco Verticale. İtalyanca dikey orman demek. Son yıllarda dünyanın hemen her köşesinde görmeye başladığımız, dört tarafından yeşillik fışkıran gökdelen projelerinden sadece biri. Olabildiğince geleneksel, korunmuş, renkli sosyal yaşamına inat, kapkaranlık Milano şehrinin tam ortasında, yeni jenerasyonun kentte doğayla kucaklaşma isteğine bir cevap olarak inşa edilmiş. Kendi ekosistemini yaratan bu konsept; trafikten, gürültüden, toz ve dumandan bıkan kent insanına, evinin konforunda kendi domatesini, biberini yetiştirme imkanı sunuyor. II. Dünya Savaşı sonrası doğan narin ve mütevazı baby-boom jenerasyonunun emekli olup kırsalda bir bostan sahibi olma hayali, talepkar ve tembel X jenerasyonunun baskın istekleri, Y jenerasyonunun ise uygulayıcı zekası yardımıyla tarih oluyor. Yani artık doğa bize geliyor. Şehrin ortasında yeşile yakın durmak için yukarıdaki gibi milyon dolarlık evlere sahip olmak da gerekmiyor. İhtiyacımız olan tek şey küçük bir balkon, yeterli istek, bir tutam bilgi ve bolca hayal gücü... Her iyi yemeğin net bir tarifi olduğu gibi, küçük, kısıtlı mekanlarda konfor yaratmanın da belli kodları var: Öncelikle hemen, şimdi kalkıp yıllardır bir türlü atamadığınız eşyalar için ardiye olarak kullandığınız balkonunuzu boşaltın. İçinde ne varsa atın, gitsin. Daha iyisi, yeniden kullanım halkasına sokun, yani bağışlayın. Gereğinden fazla eşya gözü değil, gönlü yorarmış. Görmüyorum sandığımız bütün karmaşa, aslında bilinç altımızda görsel gürültü olarak vücut buluyor, çünkü görmeye devam ediyoruz, sadece gözümüz alıştığı için yok sayıyoruz. Daha sonra balkonunuzun yönünü belirleyip ne kadar ışık aldığının, hatta günün hangi saatinde nerelere ışık geldiğinin haritasını çıkarın. Çünkü balkonunuzda yetiştireceğiniz bitkilerin türlerini ve yerlerini bu detay belirleyecek. Bunu yapmazsanız, örneğin çilek yetiştirmek için en verimli köşeye masa sandalye koyup bir fırsatı kaçırabilirsiniz. Öncelikle süs bitkileri ve çiçeklerden başlayın. Meyvesi ya da kendisi yenebilir bitkiler, çoğunlukla yarı gölge alanları sevdikleri için, güneşsever süs bitkilerinizi yemeklik nebatlarınızı zararlı ışınlardan korumak amacıyla şemsiye olarak kullanabilirsiniz. Söz konusu ince uzun dikdörtgen bir balkon ise olabildiğince küçük, metal, ferforje ya da ahşap sandalye ve masalar; kare, nispeten geniş bir balkonsa daha geniş oturma fontlu mobilyalar tercih edebilirsiniz. Formundan bağımsız iki farklı balkon türü var. İlki iç balkon, yani iki ya da tek tarafı bina strüktürünün içinde kalan ve yan tarafları kapalı; ikincisi dış balkon, yani üç tarafı açık, binanın dışına uzanan balkon türü. İç balkonlar, dış mekan odaları yaratmak için ideal yerler. Evin içinin bir uzantısı olarak görüp duvarlarını farklı renklere boyayabilir, tuğla, taş veya çini kaplayabilirsiniz. Özellikle güneye bakan balkonlarda parlak ışığın yarattığı kontrastları azaltmak için duvarlarda koyu renkler ya da dokulu malzemeler kullanmakta yarar var. Aynı şekilde az ışık alan yerlerde de ışığı yansıtan açık tonlar, mümkün olduğunca düz yüzeyler yaratmak, hem göze iyi gelecek, hem de bitkiler için ekstra ışık sağlayacaktır. Aynı içeride olduğu gibi; duvarlara ayna, çerçeve ve pano asarak, zeminde mutlaka kilim, oturma üniteleri üzerinde yastık, koltuk şalı gibi tekstiller kullanarak, koza salıncak gibi görüntüsü bile konfor vaat eden eşyalar yerleştirerek burayı yaşanan bir mekan haline getirmek mümkün. Y kuşağının üretici zekasından bahsetmiştik. Savaş öncesi doğan jenerasyonun her şeyi kendi üreten insanlarının genleri iki nesil atlayıp Y kuşağında yeniden hayat bulup tam zamanında dünyayı sarıyor. Ne mi? “Kendin yap” kavramından bahsediyoruz. Batılılar DIY diyor, yani Do It Yourself. 80’ler, 90’lar ve 2000’lerin ilk 10 senesinde aşırı tasarlanmış, pervasızca steril, rahatsız edici derecede showroomvari iç mekanlara maruz kalan şehirlilerin imdat çağrısı olarak ortaya çıkan bu fenomen, sonunda iç mimarları da etkisi altına alıp, evleri, kafeleri, hatta ofisleri daha yaşanabilir hale getirdi. DIY’mış gibi yapan hazır mobilyalar her yerde. İnşaat paletlerinden sehpalar, kasalardan dolaplar... Ancak yine de insanın kendin yap’ı, kendisinin yapması gibi yoktur. Örneğin iki adet demir kule rafın arasına yeteri kalınlıkta blok suntalam, laminat ya da osb levha yerleştirip, üzerine rengarenk yastıklar atarak ucuz ve işlevsel bir mobilya elde edebilirsiniz. Buradaki sihir; boyut, renk ve doku kademeleri yaratmakta. Seçeceğiniz tekstillerin desen ve dokularının birbiriyle uyumu, kişisel zevkinizi yansıtacak, övünerek “Ben yaptım” diyebileceksiniz. Aynı şekilde balkon bahçeleri yaratırken bitkileri ahşap sandık ve kutulara, beton saksılara koyup, birbirinin üzerine asma bahçeler gibi uzanacak dikey modüler bir sistem yaratabilir, kısıtlı alanınızdan daha fazla yararlanabilirsiniz. Evde fazla olan, nereye koyacağınızı bilemediğiniz bir sandalyeyi de bitkiler için yüksek bir sergileme ünitesi ya da basitçe yan sehpa olarak değerlendirebilirsiniz. Hasır sepetler, emaye ve pişmiş topraktan kaplar, balkonunuzda gerekli doku çeşitliğini sağlayacaktır. Kapalı balkonların duvarlarını boyamaktan, doku eklemekten bahsetmiştik. Bunlara ek olarak duvarlarınızı birer dikey bahçe gibi düşünüp yapılacak özel uygulamayla küçük duvar bahçeleri elde edebilirsiniz. Dikey bahçe uygulamaları genellikle kaktüs ve sukulent türleriyle yapıldığı için buralarda sebze yetiştirmeyi hayal etmeyin. Duvarda bitki yetiştirmek, ev ölçeği ele alındığında geleneksel askılı saksıların duvara sık yerleştirilmesiyle de yapılabiliyor. Ayrıca modüler kutu rafların içine küçük saksılar yerleştirerek de dikeyde yeşil alan yaratmak mümkün. Bunu tavandan asılan cam fanus saksılarla desteklerseniz, bir önceki maddedeki (katmanlar yaratmak candır) doğru adımı burada da uygulamış olursunuz. Ne demişler? “Mükemmeliyet detaylardan büyük resme yansır.” Bir de “Ne ekersen onu biçersin” denir. Yani ne kadar çaba, iyi, incelikli düşünce ve uygulama, o kadar keyif. Armut piş ağzıma düş, hangi çağda amaca hizmet etmiş? Bu adım, biraz anneanneden, biraz komşunun eskisinden, diğerinin hediyesinden ilham alarak yapılıyor. Güzel bir zeytinyağı şişesini etiketlerinden arındırıp, eskitilmiş bir saksı, ham ahşap bir tepsi, mumlar, cam objelerle kombine edebilirsiniz. Küçük bir rafta ya da duvarda takımı kırılmış eski porselen tabaklar sergilemek, bunları başka tek kalmış aksesuarla birleştirmek beklenmedik şekilde göze güzel görünen bir dekorla sonuçlanabilir. Emaye mutfak eşyalarına başka bir gözle bakıp bunları saksı olarak kullanmak da misafirlerinizi şaşırtacak bir detay olacak. Balkonda hamakta kitap okuma düşüncesinin dayanılmaz çekiciliği... Meraklı bakışları biraz olsun uzak tutan tül perdeleri hafif hafif oynatan akşam esintisinde kulağınızda müzik, hülyalara dalmak. Çok uzak hayaller değil. Hamak için sağlam bir demir korkuluk sistemine ihtiyacınız var. Tül için ise balkonunuzun tepesinde düz bir çatı ve bunun dış çeperine yerleştireceğiniz bir korniş. Balkonda tül yada perde kullanmak için mekanınızın dulda, yani rüzgarsız bir konumda olması önemli. Aksi halde keyif yapayım derken eziyet çekebilirsiniz. Balkonda perde yerine cibinlik kullanmak da mümkün. Tahmin edileceği üzere cibinlik akşamları sizi zararlı böceklerden korumaya yardımcı olacaktır. Gündüz de sarıp, düğümleyip yer kaplamasını engelleyebilirsiniz. Bir yaz akşamında kilimin üzerine atacağınız bir minder, balkonu saran zincir ışık, içeriden gelen müzik, uzak bir köşede yanan mumlar, kendi bahçenizin mahsullerini katarak yaptığınız leziz bir yemek ve yanınızda sevdikleriniz... İnsan daha ne ister? Yapmanız gereken tek şey, sırtınızı arkanıza yaslayıp ortaya çıkardığınız işle övünmek...