Tedavi edilebilir kronik bir enfeksiyon haline gelen HIV ile ilgili önyargıların ortadan kaldırılması için doğru bilgilerin yayılması gerektiğini söyleyen Gilead Pazara Erişim ve Kurumsal İlişkiler Direktörü Toros Şahin, “HIV ile yaşayan bireyler düzenli tedaviyle işlerine, okullarına, yaşamlarına devam edebiliyor ve doğal yollarla çocuk sahibi olabiliyorlar” dedi.

“80’li yıllarda dünyada ilk kez tanımlanan HIV enfeksiyonu, Türkiye’de ilk kez 1985’te görülmüş, 1990’larda ise dünya çapında bir epidemiye dönüşmüştü. Dünya Sağlık Örgütü, HIV/AIDS farkındalığını artırmak için 1988 yılında 1 Aralık tarihini Dünya AIDS Günü olarak ilan etti. Biz de Gilead olarak her yıl bu önemli gün için çeşitli aktiviteler planlayarak HIV enfeksiyonunun artık yönetilebilen kronik bir hastalık olduğuna dair algıyı artırmaya katkı sağlıyoruz. Sivil toplum kuruluşları, araştırmacılar ve sağlık hizmeti sağlayıcıları ile iş birliği yaparak ortak akılla hareket etmenin önemine inanıyoruz” diyen Şahin, sorularımızı yanıtladı.

“HIV ARTIK TEDAVİ EDİLEBİLİR KRONİK BİR HASTALIĞA DÖNÜŞTÜ”

. HIV nedir? HIV’in kesin tedavisi var mı?

“HIV, yani İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü, kontrol altına alınmadığında AIDS’e yol açan bir retrovirüstür. Yaygın olarak kan, sperm veya vajinal salgılar yoluyla insandan insana bulaşır. HIV ayrıca gerekli önlemler alınmadığında gebelik sırasında, doğumda ve emzirme sırasında anneden çocuğa geçebilir. HIV, bulaş gerçekleştikten yıllar sonra belirtileri çıkan bir viral enfeksiyon tablosuna yol açıyor. Yani, HIV ile enfekte olan kişi yıllarca hiçbir belirti yaşamadan hayatına devam edebiliyor. İlk belirtiler görülmeye başladığında ise, kişi şüphelense bile test yaptırmaktan kaçınabiliyor. Özellikle, düzenli tedavi ve kontrol ile sağlıklı bir yaşama kavuşabileceğini bilmeyen binlerce kişi, inkâr ve şüphe sürecini uzatarak test yaptırmaya gitmiyor. Tanı almayan bireyler HIV durumunun farkında olmadığı için, fark etmeden HIV’i yaymaya devam ediyorlar. Bu esnada enfeksiyonun ilerlemesiyle birlikte, gündelik yaşamlarını sekteye uğratacak sağlık sorunları da artmaya başlıyor. HIV tedavi edilmediği takdirde AIDS evresine ilerliyor.

Ancak virüsü baskılayıcı etkin tedavilerin geliştirilmesi ve küresel çapta atılan etkili adımlar sayesinde kontrol altına alınan HIV, artık tedavi edilebilir kronik bir hastalığa dönüştü. Diğer bir deyişle, HIV ile yaşayan bireyler düzenli tedaviyle işlerine, okullarına, yaşamlarına devam edebiliyor ve hatta doğal yollarla çocuk sahibi olabiliyorlar. Vücuttaki virüs miktarını potansiyel olarak azaltan ve sağlıklı bir bağışıklık sistemine sahip olmaya yardımcı olan ilaç tedavileri bulunuyor. Tedavi sayesinde viral yükü baskılanmış kişilerin HIV’i bulaştırması da engelleniyor. HIV mevcut tedaviler ile vücuttan tamamen uzaklaştırılamıyor ancak çoğalması engellenerek bağışıklık sisteminin kendini yenilemesi sağlanıyor. Böylece HIV pozitif bireylerin kaliteli ve sağlıklı yaşam sürmelerine imkân sağlanıyor.”

“BİREYLER DAMGALANMA VE AYRIMCILIK KORKUSU İLE TEST OLMAKTAN ÇEKİNEBİLİYOR”

. Ülkemizdeki HIV farkındalığı hakkında neler düşünüyorsunuz? Vaka sayıları ne düzeyde?

“Pek çok ülkede yıllık yeni HIV vaka sayısı son 10 yılda sabit kalmış ya da azalma trendine girmişken Türkiye yıllık yeni vaka sayısı artışında dünya çapında üst sıralarda yer alıyor. 1 Şubat 2022 itibarıyla bildirimi yapılmış yeni HIV/AIDS vaka sayısı 2019 yılı için 4 bin 153 olurken 1985-2021 yılları için toplamda 32 bin seviyesinin üzerine çıktı. HIV vakaları Türkiye’de son 10 yılda 8 kat artış gösterdi ve bu artışların başlıca sebepleri arasında HIV’e dair bilgi düzeyinin ve farkındalığın az olması yer alıyor. Vaka sayıları artmasına rağmen pandemi döneminde tanı sayısında azalma yaşandığını söyleyebiliriz. Sağlık kuruluşları ve tanı/test merkezlerine başvurularda azalma gözlemleniyor, çünkü bireyler damgalanma ve ayrımcılık korkusu ile test olmaktan çekinebiliyor. Bu noktada anonim test merkezlerinin sayısının ve kapasitelerinin artırılması gerektiğine inanıyorum. Bazı anonim test merkezleri pandemi döneminde düşük kapasiteyle hizmet verirken, bazıları HIV testi faaliyetlerini tamamen durdurdu. HIV farkındalığı kadar bireylerin rahatça test yaptırabilmesi de önem taşıyor.”

GILEAD’IN KOŞULSUZ DESTEKLERİYLE “TEK SES” PROJESİ

. Gilead olarak HIV tedavisi ve farkındalığı için neler yapıyorsunuz? Bu yıl AIDS Günü için özel bir proje yaptınız mı?

“Türkiye’de kalkınma planlarındaki stratejik hedefleri arasında yer alan ilaçta yerelleşmeye katkı sağlamak amacıyla 60 milyon dolarlık yatırım yaparak, dünyada kullanılan ilaçlar arasında ilk 10’da yer alan patent korumalı HIV ilacımızı 2022 yılında Türkiye’de üretmeye başladık.

Toplumda HIV ile ilgili doğru bilinen yanlışların farkındayız ve bu algıyı ne kadar hızlı değiştirebilirsek o kadar fazla hayata dokunacağımızı düşünüyoruz. Gilead olarak HIV alanında ‘Birlikte HIV’den Güçlüyüz’ platformu altında çeşitli farkındalık faaliyetleri sürdürüyor, toplumda HIV farkındalığını artırmak, hastalık hakkındaki yanlış algıyı değiştirmek ve özellikle risk gruplarını teste yöneltmek için hasta dernekleri, üniversiteler, hekimler, sivil toplum kuruluşları, toplum önderleri ve medya gibi farklı paydaşlarla iş birlikleri yapıyoruz. Bu yıl ‘Birlikte HIV’den Daha da Güçlüyüz’ diyerek HIV konusunda doğru bilgiyle aydınlanan, korkularından arınmış, yalnız ve çaresiz hissetmeyenlerin daha cesur ve güçlü adımlar atacağı gerçeğinden hareketle ülke çapında ses getirecek bir farkındalık projesi oluşturduk. Paydaşlarımızla güçlerimizi birleştirerek mümkün olan en fazla sayıda kişiye ulaşmayı hedeflediğimiz projemizin ismi ‘Tek Ses’. Gilead’ın koşulsuz destekleri ile hayata geçirilen bu proje kapsamında, bilgilendirici metnimizi hekimler, dernekler, sivil toplum kuruluşları, gazeteciler ve ünlü isimler seslendirdi. Bu sesleri yapay zekâ teknolojisi ile bir araya getirerek tek bir ses haline getirdik. ‘Tek Ses’imizi Birlikte HIV’den Güçlüyüz platformunun sosyal medya hesaplarında paylaşarak sesimizi herkese duyurduk. Sesimizin önümüzdeki dönemlerde artacağına ve pek çok kişiye ulaşacağına dair inancımız yüksek. HIV salgınını herkes için her yerde sona erdirme çabalarına katkıda bulunmaya devam edeceğiz.”

TR-COR-0192

Bu dosya Sağlık Adası Medya tarafından hazırlanmıştır.

Web: www.saglikadasi.com

İlandır