İran ve Suudi Arabistan, Çin'in arabuluculuğunda diplomatik ilişkilerin kurulması için anlaştı�

İran ve Suudi Arabistan Çin'in arabuluculuğunda ilişkileri düzeltme ve diplomatik temsilcilikleri yeniden açma konusunda anlaştı. Ülkeler, iki ay içinde elçilik ve misyonlarını yeniden açacaklarını ve 20 yıldan uzun bir süre önce imzalanan güvenlik ve ekonomik işbirliği anlaşmalarını uygulayacaklarını duyurdu. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Shamkhani ve Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Musaad bin Mohammed al-Aiban, Çin'in başkenti Pekin'de anlaşmaya imza attı.�

Haberin Devamı

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, ilişkileri normalleştirmesinin bölgeye katkı sağlayacağını söyledi. Riyad, 2016 yılında İranlı protestocuların Suudi diplomatik temsilciliklerine saldırmasının ardından Tahran ile bağlarını koparmıştı. Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan ile nükleer programı nedeniyle Batılı hükümetler için "sorun" olan İran arasındaki yumuşamanın "bölgede ilişkileri yeniden şekillendirme potansiyeline sahip" olduğu belirtiliyor. Uluslararası Kriz Grubu'ndan Dina Esfandiary, "Bu bir nevi bölgenin iki süper gücünün aralarındaki anlaşmazlıkları çözmeye başlamasına zemin hazırlıyor" dedi.

Nisan 2021'den bu yana birkaç tur görüşmeye ev sahipliği yapan Irak, "iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerde yeni bir sayfa açıldığını" kaydetti. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Mısır, Katar'ın "aşırılık yanlılarını desteklediğini" ve İran'a çok yakın olduğunu iddia ederek ilişkileri kesti. Diğer Körfez ülkeleri de 2016'dan sonra Tahran ile ilişkilerini azaltmıştı. İran geçtiğimiz eylül ayında altı yıl aradan sonra bir BAE büyükelçisini geri kabul etti. Ekim ayında da Kuveyt 2016'dan bu yana Tahran'a ilk büyükelçisini gönderdi.

Haberin Devamı

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, "İran ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normale dönmesi iki ülkeye, bölgeye ve İslam dünyasına büyük imkanlar sunacak." ifadelerini kullandı. Komşularla iyi ilişkiler kurulmasının İran hükümetinin dış politikasının "kilit ekseni" olduğunu ve bu politikanın doğru yönde ve güçlü bir şekilde ilerlediğini belirten Abdullahiyan, Dışişleri Bakanlığının aktif olarak daha fazla bölgesel adımın hazırlanmasının arkasında olduğunu kaydetti.Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Suudi Arabistan ve İran arasında 10 Mart günü Pekin'de varılan, diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesini öngören mutabakatı memnuniyetle karşılıyoruz." ifadesine yer verildi. Açıklamada, "İran ve Suudi Arabistan'ı, Orta Doğu'da bir süredir hakim bulunan yumuşama ve normalleşme süreçleriyle uyumlu olarak attıkları bu önemli adımdan ötürü kutluyor, iki ülke ilişkilerinde kaydedilen bu ilerlemenin bölgemizin güvenlik, istikrar ve refahına önemli katkılarda bulunacağına inanıyoruz." görüşü paylaşıldı.

Lübnan'daki Hizbullah Hareketi Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, İran ile Suudi Arabistan arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılmasının iyi bir gelişme olduğunu ve bölge için yeni ufuklar açabileceğini söyledi. Nasrallah, video konferans aracılığıyla katıldığı parti programında gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Nasrallah, "İyi bir gelişme. Eğer normal seyrinde ilerlerse Lübnan dahil tüm bölge için yeni ufuklar açabilir." ifadesini kullandı. Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett, anlaşmayla ilgili olarak, "(Bu) İran için siyasi bir başarı, İsrail içinse ciddi ve tehlikeli bir gelişme." dedi. Suudi Arabistan ile İran arasında diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılmasının Tahran için siyasi bir başarı olduğunu kaydeden Bennet, "İsrail içinse ciddi ve tehlikeli bir gelişme. Bu İran karşıtı bölgesel bir bölge kurma çabasına karşı ağır bir darbe." ifadelerini kullandı.

Haberin Devamı

Paylaşımlarında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya yüklenen Bennett, "Bu, Netanyahu hükümetinin genel olarak zayıflamaya karşı siyasi umursamazlığı ve ülkedeki iç karışıklığının bileşiminden kaynaklı bir başarısızlığıdır." değerlendirmesinde bulundu. Suudi Arabistan'da 2 Ocak 2016'da aralarında Şii din adamı Nimr el-Nimr'in de bulunduğu 47 kişi "terör" suçlamasıyla idam edilmişti. İdamlara tepki gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların ardından Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İran'daki göstericiler tarafından ateşe verilmişti. Mart 2015'te başlayan Yemen'deki kriz nedeniyle zaten gergin olan iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler tamamen kesilmişti. İran ve Suudi Arabistanlı yetkililer, Nisan 2021'de Bağdat'ta doğrudan görüşmeler yapmak üzere bir araya gelmiş ve Irak'ın arabuluculuğundaki görüşmeler daha sonra da devam etmişti.