"Rumeli'ye Elveda 100. yılında Balkan Bozgunu", belgeseli CNN TÜRK'te

İstanbul'a doğru ilerleyen Bulgarlar ancak Çatalca'da durdurulabiliyor, Edirne tamamen kuşatma altında kalıyor. Osmanlı, açlık çeken Edirne'ye bir çuval un bile gönderemezken, 50 gün direnmesi istenen Şükrü Paşa tam 160 gün Bulgar ordusuna direniyor. "Hükümet, Edirne'yi gözden çıkarttı" diyen İttihatçılar, Başbakanlığı basarak darbe yapıyor, Edirne'nin şerefli komutanı, çaresiz “Teslim Antlaşması”nı imzalıyor ve Edirne düşüyor. "Rumeli'ye Elveda 100. yılında Balkan Bozgunu", belgeseli 21 Aralık Cuma günü saat 19:55'te CNN TÜRK'te!

Haberin Devamı

Taha Akyol’un hazırlayıp sunduğu, genel yönetmenliğini Reyhan Yıldız’ın yaptığı belgeselin altıncı bölümünde; Kırklareli ve Edirne’nin nasıl düştüğü konu ediliyor; Kırklareli ve Lüleburgaz bozgunlarından sonra Edirne’nin tamamen kuşatma altında kalması, İstanbul’a doğru ilerleyen Bulgar Ordusunun ancak Çatalca’da durdurulabilmesi, Rusya dahil Avrupalı büyük devletlerin, 18 Ekim’de “Bulgar ilerleyişi sürerken bir kargaşa çıkabilir; öfkelenen Türkler azınlıklara, yabancı sefaret ve şirketlere saldırabilir” gerekçesiyle İstanbul’a savaş gemilerini gönderip karaya asker çıkarmaları, Bulgarların yanı sıra kolerayla da savaşan Osmanlı ordusunun Çatalca’da kendini toparlaması ile Edirne müdafii Şükrü Paşa’nın destansı direnişi anlatılıyor.

Rumeli’ye Elveda & 100. Yılında Balkan Bozgunu’nun altıncı bölümünün konu başlıkları arasında; Başkumandanlığın Edirne’yi 50 gün savunma görevi verdiği Şükrü Paşa’nın hangi koşullar altında kenti 160 gün savunduğu, Çatalca Ateşkesi uyarınca Bulgar ordusuna yiyecek ve sağlık malzemesi götüren trenlerin Edirne’den geçmesine izin vermek zorunda kalan Osmanlı’nın kuşatma altında açlık çeken Edirne’ye bir çuval un, bir torba tuz bile gönderememesi de var.

Belgeselde ayrıca, “Hükümet Edirne’yi gözden çıkardı” diyen İttihatçıların Kamil Paşa hükümetini devirmek için yaptıkları darbe toplantılarının perde arkası, Enver Bey’in bir grup ittihatçı fedai eşliğinde Bab-ı ali binasını basarak yaptığı darbenin ardından Mahmut Şevket Paşa hükümetinin kurulması, Çatalca Savaşı sırasında Osmanlı’nın harbiye talebelerini bile cepheye sürmek durumunda kalması, “Hükümet Edirne’yi gözden çıkardı” gerekçesiyle darbe yapan İttihatçıların iktidara geldikten bir ay sonra Edirne’den vazgeçmeyi kabul ettiklerini resmen açıklamaları, Şükrü Paşa’nın Edirne’nin teslim anlaşmasını imzalaması, şehrin düşmesinin ardından Sarayiçi mevkiine kapatılan 15 bin Türk askerinin büyük bir kısmının açlıktan ölmeleri, destansı direnişi Avrupa basınında büyük yer bulan, askeri çevrelerinin büyük takdirini kazanan ve hakettiği gibi itibarlı bir esaret dönemi geçiren Şükrü Paşa’nın yurda döndüğünde İttihatçılar tarafından emekliye sevk edilmesi de ele alınıyor.

Haberin Devamı

Her cephede mağlubiyet ve utanç yaşadığımız Balkan Savaşı’nda, Osmanlı ordusu Sırp, Karadağ, Yunan ve Bulgar ordularıyla savaşmıştı. Rumeli ve Trakya’da sadece 3 yerde, Yanya, İşkodra ve Edirne’de direniş örgütlenebilmişti. Selanik, Manastır ve Üsküp başta, diğer Osmanlı şehirleri tek kurşun atılmadan teslim edilirken, direnilen 3 şehir de düşmüş; savaş Türk askeri tarihinin en büyük bozgunlarına sahne olmuştu. Osmanlı ordusu Bulgar ordusu karşısında Çatalca’ya kaçarken başkent İstanbul’un da düşeceği endişesi belirmiş; Balkan devletlerinin ele geçirdiği şehirlerden gelen yüzbinlerce muhacir İstanbul ve Anadolu’ya sığınmıştı. Osmanlı ordusuna son darbeyi Çatalca’ya Suriye’den getirilen askerlerin taşıdığı kolera vururken, Türk siyasi tarihinin ilk darbesi de Edirne’nin de düşmesinin ardından Enver Bey ve İttihatçı silahşorların başbakanlığı basmasıyla yapılmıştı.

Haberin Devamı

“Rumeli’ye Elveda” belgeselinde, tarihçilerin “1. Dünya Savaşı’nın provası” olarak değerlendirdiği Balkan Savaşı tüm yönleriyle inceleniyor. Şükrü Hanioğlu, Richard Hall, Vasilis Nikoltsos, Zafer Toprak gibi tarihçilerin analizlerinin yanısıra; Ömer Seyfettin'den Aram Andonyan'a, Stephane Lausanne'dan Fevzi Çakmak'a, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’dan Gustav Von Hochwachter’a, Kazım Karabekir’den Gustave Cirilli’ye döneme tanıklık edenlerin anılarına da yer veriliyor.

YAYIN TARİHİ: 21 ARALIK 2012 / CUMA

YAYIN SAATİ: 19.55