Hipersonik uçaklar dünyayı 'küçültecek': 3 endişe var

Süpersonik uçaklar henüz tam olarak devreye girmese de hipersonik uçaklar için çalışmalar hızlandı. Böylece süpersonik uçakların pabucu dama atılacak. Saatte 6 bin 500 km’den daha fazla hız yapan bir yolcu uçağı ortaya çıktığından İstanbul’dan New York’a belki de en fazla 1 saat 40 dakikada gidilebilecek. Şu anda kullanılan uçakların maksimum hızı ise 800-900 kilometre civarında. İşte Hürriyet'ten Uğur Cebeci'nin yazısı...

Haberin Devamı

/

2030’da ya da birkaç yıl sonrasında dünya yeniden kurulacak. Eğer uçak imalatçısı devler izin verirse ya da bu gelişmeye ‘taş’ koymazlarsa hipersonik uçaklarla havayolu yolculuğu sesten 5-6 kat daha hızlı olacak. Dünya küçülecek. Ve yeniden kurulacak. Havacılık daima daha fazla hızı sever. Hız arttıkça yolcu daha fazla aklını havayolu uçaklarına çeviriyor. Geleneksel yolcu uçakları 800-900 ve biraz üzeri hızlarla uçuyorlar. Sesten hızlı giden Concorde uçakları ise artık tarihe karıştı.

/

Oysa süpersonik uçak fikri 1960’lı yılların ortalarında sonra ortaya çıkmıştı. Ve 70’li yıllarda da gerçekleştirildi. Ama ne yazık ki, bumlama ile ortalığı ayağa kaldıran motorlar yüzünden süpersonik uçakların gelişimi Concorde ile sınırlı kaldı. Süpersonik uçaklar için sessiz motorlar konusunda imalatçılar ciddi yol aldılar. Yine de ileriye dönük senaryolar tam olarak gerçeğe yolculuk yapmıyor.

Haberin Devamı

SESTEN HIZLI UÇUŞ

/

Sesten hızlı uçuşları özendiren en önemli kuruluş ise NASA. Amerika’nın uzay ve havacılık konusundaki lider kuruluşu. Bu kuruluş süpersonik için desteklemesini tamamlayınca şimdi hipersonik için düğmeye bastı. Ses hızından 5 kat daha hızlı uçaklar için hazırlanan projelere ciddi destek veriliyor. Yani saatte 6 bin 500 km’den daha fazla hız yapan bir yolcu uçağı ortaya çıktığından İstanbul’dan New York’a belki de en fazla 1 saat 40 dakikada gidilebilecek. Havacılıkta birçok yeni gelişmede olduğu gibi öncelik yine askeri havacılığın oldu. İnsansız hipersonik uçaklar konusunda önemli adımlar atıldı.

3 ZORLUK VAR

/

Amerikan Hava Kuvvetleri’nde Binbaşı Robert White’ın X-15 araştırma uçağını 1961’de Mach 6’nın üzerindeki hızlarda uçurdu. Ama o tarihten sonra hipersonik uçuş konusunda ciddi yol alınamadı. Hipersonik uçuşta ustalaşmanın bu kadar uzun sürmesi biraz garip görünüyor. Bugün hipersonik uçuşla en yapıcı ilgilenen ve yatırım yapan Hermeus mühendislerinin karşılaştığı üç büyük zorluk:Isı: Hipersonik uçuş, hafif kalkanlar ve termal olarak korunan aletlerle yönetilmesi gereken muazzam miktarda ısı yaratır.Manevra kabiliyeti: Hipersonik hızlarda manevra kabiliyeti, kapsamlı hesaplama ve geliştirme gerektirirİletişim: İletişim gibi temel işlemler, hipersonik hızlarda seyahat ederken zorlaşır.

Haberin Devamı

İLK ÖRNEK OLACAK

/

Hermeus’un üzerinde çalıştığı prototip uçağın adı: Quarterhorse. Hermeus operasyon şefi Skyler Shuford, ‘Quarterhorse’ prototip uçağının riski ortadan kaldırmak için insansız olarak uçacağını söyledi Quarterhorse, tescilli türbin tabanlı kombine çevrim (TBCC) motorunu kullanacak. Uçuş testi kampanyasının sonunda, Quarterhorse, küresel olarak en hızlı yeniden kullanılabilir uçak olacak ve Hermeus’un GE J85 turbojet motoruna dayalı olarak geliştirdiği bir TBCC motorunu uçuran türünün ilk örneği olacak.Hermeus’un çalışmasına 60 milyon dolarlık bir destek verildi. Böyle devrim yaratacak bir iş için bu rakam çok ama çok küçük. Ortak fikir iş geliştikçe piyasaların ilgisinin de artacağını hatta yatırımcıların birbiri ile yarışacağını söylüyorlar. Hermeus’un inşa ettiği motor, GE J85 turbojet motoruna dayanıyor. Zaten süpersonikte de hipersonikte de işin düğüm noktası motorlar. Motor işi çözülünce bu askeri oluşum hemen sivil uçaklara atlayacak.

ZAMAN KAZANDIRACAK

/

Hipersonik ve geniş gövdeli yolcu uçakları ortaya çıktığında yolcular çok daha fazla bilet ücreti ödeyecekler. Ama dünyanın bir uçuşdan öte uçuna birkaç saatte ulaşacaklar. Öncelikle bu yapıyı iş adamları besleyecek gibi görünse de insanlar ne yapıp yapıp bu uçaklara binmek için yarışacaklar. Bu hipersonik uçuşlarla hayatlarında önemli bir zaman kazanacaklar ve yolculuklar göz açıp kapayıncaya kadar kısa sihirli zamanlarda gerçekleşecek. Arada sırada bu tür gelişmeleri gündeme getiriyorum. Gaipten sesler gibi gelebilir ama ama hepsi gerçek olacak. Hatta hipersonik devrimi için Boeing ve Aidbus gibi uçak imalatçı devler de harekete geçmiş durumda. Onlarda sonsuza kadar saatte 800-900 km hızla giden geleneksel ticari havayolu uçakları idare edemeyeceklerini biliyorlar.