Ukrayna Rusya krizini anlama kılavuzu! Uzman isim CNNTURK.COM için yazdı

Dünyanın yeni endişe durağı Ukrayna-Rusya sınırı. Kırım'ı işgal ederek bölgedeki askeri hakimiyetini pekiştiren Rusya, NATO'ya yakınlaşan Ukrayna'ya yönelik siyasi, ekonomik ve asgari baskılarını her geçen gün artırıyor. Ukrayna-Rusya krizini nasıl okumak gerekiyor? Perde arkasında hangi ayrıntılar var? NATO bu denklemin neresinde duruyor. Dr. Cihan Günyel, CNNTURK.com için yazdı. Soğuk Savaş sonrasından günümüze NATO-Rusya Federasyonu ilişkileri 'Yeni bir soğuk savaş', 'Yeni bir çevreleme politikası' mı?

Haberin Devamı

/

1991 yılında SSCB’nin dağılması sonrası Soğuk Savaş Dönemi sona ermişti. NATO varlığına devam ederken, SSCB’nin ardılı Rusya Federasyonu olmuştu. Kapitalist ekonomi modeline geçen Rusya Federasyonu, 90’lı yılları devletin yeniden inşasına üzerine odaklanmış ve sancılı süreçler geçirmişti. Bu dönemde NATO, SSCB’nin eski üyeleri olan Doğu Avrupa ülkelerini üyeliğe almış ve neredeyse birleşik bir Avrupa’yı bünyesinde gerçekleştirmişti.

YAKIN ÇEVRE POLİTİKASI

/

90’lı yıllarda NATO-Rusya Federasyonu ilişkileri pozitif yönlü ve yeni bir inşa süreci geçirdi. Bu dönemde Rusya Federasyonu, ardılları olan Çarlık Rusya ve SSCB’nin tarihsel mirası ve devlet aklını almış ve “Yakın çevre Politikası”nı hayata geçirmişti.

Haberin Devamı

PUTİN'İN İKTİDARA GELİŞİ

/

2000 yılında Putin’in Rusya Devlet başkanı olması ile Rusya Federasyonu önce kendi iç sorunlarını çözümlemiş ve dış politikada Yakın Çevre-Avrasya politikasını hayata geçirmişti. Putin dönemiyle beraber geçen süreçte Rusya Federasyonu eskiden olduğu gibi uluslararası sistemin önde gelen aktörlerinden biri olmuştu.

NATO GERİLİMİ

/

2004 yılında birçok Doğu Avrupa ülkesinin NATO üyeliğe kabul edilmesi ve özellikle Bulgaristan ve Romanya’nın NATO üyeliği, Rusya Federasyonu için alarm zillerini çaldırdı. Yaşanan bu süreci Doğu Avrupa ve Karadeniz üzerinden yeni bir “Çevreleme Politikası” olarak algılamaya başlayan Rusya Federasyonu süreci yakından takip etti.

Haberin Devamı

RUSYA'NIN TEHDİT ALGISI

/

Rusya Federasyonu’nun devlet aklındaki tehdit algısı da önemli bir rol oynamakta. Çarlık Rusya’sı döneminde Napolyon’unun, 2. Dünya Savaşı’nda da Hitler Almanya’sının işgaline uğrayan Rusya Federasyonu ayrıca 1856 Kırım Harbinde Osmanlı Devleti ve müttefikleri İngiltere ve Fransa’ya karşı ağır bir yenilgi almıştı. Bu yaşanan gelişmeler, Rusya Federasyonu için Doğudan ve Karadeniz üzerinden gelebilecek saldırılar üzerinden tehdit algısı yaratmış ve güvenlik algısında önemli bir yer edinmişti.

DÜNYAYA AÇILAN TEK PENCERE

/

Karadeniz’de Rusya Federasyonu için önemli bir yer tutmakta. Rusya Federasyonu’nun ekonomi başta olmak üzere dünyaya açılan penceresi Karadeniz’dir. Türk boğazları üzerinden Akdeniz’e ve oradan Süveyş Kanalı üzerinden dünya açılan Rusya Federasyonu, Karadeniz’de tam hakimiyet sağlama politikasını yürütmekte ve başka hiçbir gücün Karadeniz’de etkin olmamasını istemekte. 2004 yılında Bulgaristan ve Romanya’nın NATO üyeliği sonrası, NATO Türkiye dışında Karadeniz kıyı şeridinde genişlemiş ve Rusya Federasyonu’na rakip olmuştu.

Haberin Devamı

MOSKOVA'DA KIRMIZI ALARM!

/

2008 yılında Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO’ya üye olabileceğinin açıklanması Rusya Federasyonu için alarm zillerinin çalmasına ve NATO’dan gelebilecek tehdit algısını yükseltti. 2008 yılında Rusya Federasyonu Gürcistan’a müdahalesi ve Avrupa’ya Ukrayna üzerinden giden gazı kesmesi ilk uyarı ateşi oldu. 2014 yılında ise Ukrayna’nın NATO ve Batı yanlısı politikaları sonrası, Rusça dilini resmi dilden kaldırma girişimi sonrası Ukrayna’da Rus kökenlilerin isyan etmesi ve özellikle Kırım’da yaşanan bu süreç sonrası Kırım’ın Rusya Federasyonu tarafından ilhak edilmesi Rusya’nın hem Doğu Avrupa hem de Karadeniz üzerindeki politikasının ne kadar ciddi olduğunu gösterdi.

NATO DENKLEMİ

/

2014 Kırım’ın ilhakı NATO’nun da Rusya Federasyonu’nu tehdit algısına dönüşmüş, 2014 NATO zirvesinde üstü örtülü Rusya Federasyonu tehdit olarak görülmüş, 2016 zirvesinde ise doğrudan Rusya Federasyonu NATO için tehdit ifadelerini içermişti. 2014 yılı itibari ile yaşanan bu süreçte her iki tarafta birbirini tehdit olarak algılamakta ve gerginlik giderek tırmanmaktadır. Bu gerginlik Doğu Avrupa’yı ve İskandinavya’yı kapsamış durumda. Her iki tarafta Doğu Avrupa ve Karadeniz’de askeri varlığını artırmakta ve bazen deniz bazen hava sahalarında tacizler de yaşanmıştı.

Haberin Devamı

ART ARDA GÖZDAĞI

/

Son gelişmeler gerginliğin had safhaya vardığı bir süreci göstermekte. Rusya Federasyonu Beyaz Rusya ile tatbikat yaparak Doğu Avrupa üzerinden Ukrayna ve NATO’ya göz dağı vermek istemekte ayrıca Karadeniz’de yeni bir tatbikat ile bunu perçinlemekte. NATO’da Ukrayna’ya olan desteğini yinelemekte ve Rusya Federasyonu’nun olası bir Ukrayna müdahalesine ağır yaptırımlarla karşılık vereceğini açıkladı.

SICAK DENİZLERE İNME POLİTİKASI VE BÜYÜK DARBE

/

Bunlara ek olarak Suriye’de iç savaşa müdahil olarak varlığını Suriye’de artırması ve Libya’da iç savaşta General Hafter’i destekleyerek ve paralı askerler olan Wagner üzerinden yine Libya’da etkin bir güç haline gelen Rusya Federasyonu, NATO için tehdit algısını artırmakta, Akdeniz ve Ortadoğu’da etkin bir aktör olarak hem ABD hem de NATO’nun karşısına rakip olması bu süreçte NATO ve Rusya Federasyonu arasındaki tehdit algılı güç mücadelesini tırmandırmakta. Şunu da unutmamak gerekir, Batılı güçlerin 300 yıllık Rusya’yı sıcak denizlere indirmeme politikasına Suriye ve Libya sahası büyük darbe yemiştir.