SON DAKİKA
Felsefenin Bakış Açıları: Pragmatizm Nedir Ve Temel İlkeleri Nelerdir?
Pragmatizm kelime anlamı olarak bütün eylem ve bilgilerin sağladığı faydalar bakımından değerlendirilmesini ileri süren felsefe akımıdır. Ayrıca faydacılık ve uygulamacılık ismiyle de bilinmektedir. İdealizmi ve metafiziği bütünüyle reddetmekte bu bağlamda materyalizm ile bağlantılıdır. Bu görüşte doğru bilgiye ancak deneme ve yanılma yöntemleri kullanılarak ulaşılmaktadır. Pragmatizm bireyselcilikten çok toplumsalcılığa önem vermekte toplumun çıkarları üstün görülmektedir.
Felsefenin Bakış Açıları: Pragmatizm Nedir?
Pragma kökünden türeyen pragmatizm kelimesi "yarar" ya da "çıkar" anlamlarına gelmektedir. Pragmatistler genel olarak olaylara bakış açısı "ne işe yarar", "ne fayda sağlar" şeklinde sorular ile yaklaşmaktadır. Bu bağlamda Pragmatizm, pratik olmayan bilgi ve fikirlerin reddedilmesi gerekliliği üzerinde yoğunlaşmıştır.
Kavram olarak "gerçek" durağan değildir ve "doğru" faydalı olarak kabul görmektedir. Dolayısıyla positivizm ile de benzerlikleri bulunmaktadır. Faydacılık anlayışı da gerek positivizm gibi ilerlemeci bir görüş hakimdir. Önemli olanın kavramlar ve teoriler olmadığı, pratik meselelerin olduğudur. Toplumun gelişebilmesi için gerekli şeyin yatırımlar olduğudur. Aynı zamanda gereksiz nosyonlardan da uzak durulması önemlidir.
Temel İlkeleri Nelerdir?
Pragmatizm bir bakış açısı olarak kendi içerisinde var olan bazı temel ilkeleri bulunmaktadır;
- Gerçek ve yararlı olan şey bilgidir,
- Değişmeyen tek şeyin değişim olduğudur,
- Bilgi kendi içerisinde öznel bir yapıya sahiptir. Kişiden kişiye de değişmektedir. Bu bağlamda bir kişi bilgi faydalı iken bir başka kişi için ise faydalı olmayabilir,
- Bilginin öğrenilme şekli mevcut deneyimlerdir,
- Herhangi bir şeyin doğru olması duruma göre sağladığı fayda ile ölçülmektedir.
- Yaşam ile eğitim içe içe bir süreçtir,
- İnsanlar mutlu olabildikleri için değil, gülebildikleri için mutludurlar,
- Günümüz çocuklarının dünün yöntemleri ile eğitilmesi yarınlarının çalınması anlamına gelmektedir.
Felsefede Faydacılık Ne Anlama Gelmektedir?
Felsefe alanında faydacılık "doğru" ya da "iyi" olanın ön kabulüdür. Ancak "doğru" veya "iyi" benzeri kavramlar göreceli oldukları için neyin doğru ya da iyi olabileceği hususunda tespit için çoğunluğa bakılmalıdır. Bu akımın önemli bir özelliği ise hayatta bir karşılığı olmayan ya da uygulanmayan bilgilerin de yanlış olarak kabul edilmesidir.
Akımı destekleyen filozoflar dolaylı olarak da olsa "A Priori" kavramını kesin olarak reddetmektedirler. Öncelikle Priori, deneylere gerek olmadan doğru olarak kabul gören bilgilere verilen isimdir. Bununla birlikte, üstünde deney yapılmasının pek de mümkün olmadığı gerçeklikleri tanımlamak amacıyla da kullanılmaktadır. Ancak faydacı kuramını destekleyen filozoflar deney yoluyla elde edilen verileri kabul etmektedir.
Pragmatizm Çeşitleri Nelerdir?
Pragmatizmin kendi içerisinde iki türü bulunmaktadır. Bunlardan birincisi faydacılık diğeri ise toplumsal faydacılık olarak bilinmektedir. Bireysel faydacılıkta insanlar bireysel varlıklar olarak tanımlanmaktadır. Bu sebeple her insan yalnızca kendine faydalı olan şeyi yapmalıdır.
Bununla birlikte toplumsal faydacılığa göre ise insan toplumsal bir varlık olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple her insan yaptıkları eylemler ile toplumda yaratacağı faydaya göre düşünmek, bu durumları göz önüne alarak hareket etmelidir.