Ünlü Daralması Nedir, Neden Olur? Ünlü Daralması Örnekleri…

Ünlü daralması Türkçede sık rastlanan ses olaylarından biridir. A ya da E harfiyle biten bir kelimeye şimdiki zaman cümlelerinde kullanılan -yor eki geldiğinde sonraki harf I ya da İ harfine dönüşür. Buna ünlü daralması denir.�

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ünlü Daralması Nedir? 

Son hecesinde geniş ünlü olan bir kelimenin (-a ya da -e) -yor eki almasıyla sondaki sesli harfin daralmasına ünlü daralması denir. 

Örnekler: 

1- Gelmek 

Kökü: Gel (e)

Geleyor - Yanlış Kullanım 

Geliyor - Doğru Kullanım 

2- Kalmak 

 Kökü: Kal (a)

Kalayor - Yanlış Kullanım 

 Kalıyor - Doğru Kullanım 

Ünlü Daralması Neden Olur? 

Ünlü daralmasının neden, kelimelere getirilen -yor ekidir. Türkçe yazıldığı gibi okunan bir dil olduğu için ''seveyor'' değil ''seviyor'' şeklinde yazmak ve telaffuz etmek gerekir. 

Ünlü Daralması Örnekleri 

A- Tek Heceli Kelimelerde Ünlü Daralması Örnekleri 

Tek heceli kelimelerde genellikle bir tane sesli harf bulunur. Bu sesli ''a'' ya da ''e'' ise, o sözcükte ünlü daralması meydana gelir. 

Örnek Cümleler: 

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

1- Ben de tam ona bakıyordum.

 Bakmak - bakıyordum

2- Eskiden ben de kitap okumayı senin kadar çok seviyordum.

 Sevmek - Seviyordum

3- Bir şey mi oldu, neden kaşlarını çatıyorsun?

 Çatmak - çatıyorsun.

4- Dükkanında ne tür ürünler satıyorsun? 

 Satmak - Satıyorsun 

Not: Soru cümlelerinde kullanılan fiillerde de ünlü daralması olabilir. Ünlü daralmasında önemli olan cümlenin yapısı değil kelimedeki sesli harfler ve o kelimenin aldığı ektir. 

Örnek Soru Cümleler: 

1- Sen hem sol hem de sağ elinle mi yazı yazıyorsun? 

 Yazmak - Yazıyorsun

2- Öyle dikkatli dikkatli nereye bakıyor? 

Bakmak - Bakıyor 

Not: Aşık ve tekke edebiyatında ''ne edeyim'' kelimesinin ''nideyim'' şeklinde yazılması, ünlü daralması değildir. Bu tür yazım farklılıklarının temel nedeni çeşitli yörelerde bazı kelimelerin başka şekillerde telaffuz edilmesidir. 

B- İki Heceli Kelimelerde Ünlü Daralması 

İki heceli sözcüklerde heceye değil son harfe bakılır. Sadece son harfi a ya da e olan kelimelerde ünlü daralması olur. 

Örnek Cümleler: 

1- Şu an kuruyan çamaşırları katlıyorum. 

''Katla'' kelimesinin son harfi ''a'', ''ı'' harfine dönüşür. 

Katlayor - Yanlış 

Katlıyor - Doğru 

2- Bence o umursamaz görünse de aslında kıskançlıktan çatlıyor. 

Çatlayor- Yanlış 

Çatlıyor - Doğru 

3- Tam kırk dakikadır otobüsün gelmesini bekliyorum. 

''Bekle'' kelimesinin son harfi ''e'', aldığı ekle birlikte ''i'' harfine dönüşür. 

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bekle - bekliyor 

4- Bu fotoğrafı çocukluğumdan beri saklıyorum. 

Sakla - Saklıyorum