Emekliliği geleni işveren çıkarabilir mi?
Milliyet yazarı Cem Kılıç, emeklilik şartlarını yerine getirdiği halde emekli olmayarak çalışmayı tercih eden kişileri, işveren işten çıkmaya zorlayabilir mi? sorusuna köşesinden detaylarıyla yanıt verdi.
1996 yılında sigorta başlangıcım var. 5350 prim günüm var. Üç çocuk sahibiyim. Doğum sonrası 4’er aylık raporlarım haricinde çalıştım. EYT’den yararlanmak için ben doğum borçlanması yapabilir miyim?
Bugüne kadar yapılan açıklamalardan EYT kapsamında olduğunuz anlaşılıyor. Prim günü konusunda şu an hakim görüş, 8 Eylül 1999 öncesi için geçerli olan 5000 prim gününün tamamlanması. Eğer yasa bu şeklide çıkarsa borçlanma yapmadan da emekli olabilirsiniz. Prim gününüz yeterli olmasaydı, doğum borçlanması yoluyla prim günü kazanıp, eksik prim günlerini tamamlamanız doğrusu olurdu. Unutmayalım; doğum borçlanması kadın sigortalılara sadece prim günü kazandırır, sigorta başlangıcını öne çekmez.
EYT kapsamında emeklilik şartlarını yerine getirmiş olmasına rağmen, emekli olmayarak çalışmayı tercih edecek personel, işveren tarafından salt emeklilik şartlarını yerine getirdi diye işten çıkmaya zorlayabilir mi?
Sosyal Güvenlik hakkı Anayasal bir haktır. Bu çerçevede ne zaman ve nasıl emekli olunacağı kişinin kendi iradesine dayanmaktadır. Yani ister emekli olur isterse olmaz. Bir başka kişi ya da kurum kimseyi emekli olmaya zorlayamaz. Bu nedenle işyerinde sırf bir kişi emekliliğe hak kazandı diye işten çımaya zorlanamaz. Ancak özel sektör işyerlerinde işe başlarken imzalanan hizmet sözleşmesinde bu yönde alınmış bir genel işyeri kuralı var ve bu kural o işyerindeki herkese “eşit” olarak uygulanıyorsa o zaman genel işyeri kuralı olarak emekliliğini hak kazanan kişilerin hizmet akitleri sonlandırılabilir.
3 EYT ile emekli olacaklar işten ayrılırken (İhbar süresi) bildirim yapmak zorunda mı?
Emekliliğe hak kazanıp, işten ayrılınması durumunda ihbar öneli işlemez. Yani önceden haber vermek ya da ihbar tazminatı ödenmesi söz konusu değildir.