SON DAKİKA
EYT'de sona geliniyor! Kafalara en çok takılan 5 soruya 5 cevap!
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) 23 yıllık mücadeleden sonra mutlu sona ulaştı... Milliyet yazarı Prof. Dr. Cem Kılıç, yasalaşma öncesi okurlarının EYT ile ilgili sorularını cevaplıyor.
E-devlet üzerinden yapılan emeklilik başvurusunda ‘Bakmakla yükümlü olduğu kişi/kişiler’ için veri giriş hanesi yok. Emeklilik aylığını artırmada yeri olan bu kriter artık başvuruda gözetilmiyor mu? ‘Elden başvuru daha mı sağlıklı olur?’ düşüncesiyle bulunduğum ilçedeki SGK’ya gittiğimde, elden başvuru formunda da bunun için ayrılmış yer olmadığını gösterdiler. Tahsis Talep Formu artık kullanılmıyor olabilir mi? Nasıl hareket edilmeli?
Bir kişiye aylık bağlanırken aylığın belirlenen alt sınırın altında kalması halinde (2000-2008 dönemi için) aylık alt sınıra tamamlanır. Aylık alt sınırı belirlenirken de ortalama aylık kazancın yüzde 35’inden az olmaması söz konusudur. Diğer yandan emekli olacak kişinin aylık talep ettiği tarihte bakmakla yükümlü olduğu eşi ya da çocuğu varsa bu oran yüzde 40 olarak uygulanır. Dolayısıyla aylık talep edilirken bu bilginin SGK tarafından bilinmesi gerekir. Ancak SGK son dönemde bu bilgiyi formda emekli olacak kişinin beyanı olarak değil, sistemden elektronik olarak alıyor ve aylık hesabında dikkate alıyor. Bu nedenle bu bilgiyi SGK’ya iletmeseniz de alt sınır aylığı hesabında bu bilgi dikkate alınarak hesaplama yapılıyor. Dolayısıyla bu kontrol yapılarak aylık bağlandığında eksik bir hesap yapılması söz konusu değil.
15.04.1972 doğumluyum. Hizmete başlama tarihi 4A 01.05.1994 olup kısa bir süre çalıştım. 4B’den ise 05.05.1999 tarihi itibariyle 6368 gün prim yatırdım. 2016 yılı aralık ayında prim yatırmayı bıraktım. EYT’den emekli olma durumum var mıdır?
1999 öncesi Bağ-Kur’luların emekli aylığı bağlatabilmesi için kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıllık prim ödenmesi gereklidir. SSK ve Bağ-Kur’lu günlerinizin toplamının 20 ya da 25 yıla yetmesi halinde aylık bağlatabilirsiniz.
1996 4A girişliyim. 4516 gün 4A primim var. 2015’te işten çıktım, Bağ-Kur’lu oldum ve toplam 1290 gün 4B ekstra primim var. 2002’de 18 ay askerlik yaptım. EYT için benim durumum nedir?
Sigortalılık statüsü son 1.261 güne göre belirlenir. Siz de son 1.261 günde Bağ-Kur’lu olduğunuz için 25 yıl prim ödeme süresine tabisiniz. Askerlik borçlanması ile prim gün sayınız 6.346’ya ulaşabilir. Kalan süreyi Bağ-Kur’da tamamlayarak aylık bağlatabilirsiniz.
4A tescil başlangıç tarihim 20.07.1998 görünürken, hizmete başlama tarihim 01.01.2001 görünüyor. Ancak ben 1998 tarihinden itibaren çalışan biriyim ve bununla ilgili tüm belgeler de elimde. Herhangi bir staj da söz konusu değil. Bunu düzelttirerek hizmet başlangıcını 20.07.1998 tarihine çektirmem mümkün mü?
Önce SSK’lı sonra devlet memuru olanlar için 4/a tescil başlangıç tarihi ilk kez SSK’lı olunan tarihi ifade etmektedir. 01.01.2001 ise muhtemelen devlet memuru olarak hizmete başladığınız tarih. Devlet memuru olarak emekli olacaksanız SSK’lı girişiniz sigorta girişi olarak değerlendirilmez. SSK’lı olarak çalışmalarınız devlet memuru olarak çalışma sürenize eklenir ve 20 yıldan düşülür. Ancak giriş olarak kabul edilmez. Memuriyetten ayrılır ve en az 1.261 gün SSK’lı olarak çalışırsanız bu durumda 5975 ya da 5900 prim günüyle eğer EYT sonrası 5000 prim günü yeterli görülürse 5000 prim günüyle emekli olabilirsiniz.
14.09.1998 staj başlangıç tarihim. Fakat uzun dönem sigorta başlangıç tarihim 01.10.1999. Altı ay önce sigorta tespit davası açtım aslında uzun dönem başlangıç tarihim 06.06.1999. Staj tarihinden itibaren EYT’li olma durumum var mı ya da mahkemeden çıkacak sonucu mu beklemeliyim?
Şu an için staj girişinin EYT konusunda giriş kabul edilmesi söz konusu değil. Ancak Meclis’te bu yönde bir ekleme yapılırsa bu durumda aylık talep edebilirsiniz. Böyle bir değişiklik olmazsa hizmet tespit davasının sonucunu beklemeniz gerekecektir.
EYT’den farklı olarak bir sorum var. 1993 SSK başlangıcım var. Toplamda 970 gün SSK prim gün sayım var ve 13 Kasım 2001’de memur oldum. Son olarak yüzde 60 engellilik heyet raporum mevcut, memuriyete ilk girdiğimde yüzde 40 engellilik durumu mevcuttu, fakat asaleten memur olduktan sonraki bir tarihte tekrar heyet raporu almam istendi. Raporum yüzde 32’ye düşürüldü. 2021 yılında tekrar heyet raporu aldım ve bu kez yüzde 60 olarak engelli olduğumu gösterir heyet raporu verildi. Bu durumda normal emeklilik ile engelli emeklilik arasında emekli maaşı ve ikramiyesi arasında bir farklılık olur mu? Olursa olumsuz veya olumlu tarafı nedir?
Engelli emekli aylığı ile emekli aylığı arasında bir fark bulunmaz. Emekli aylığı hesaplamasında engellilik durumu aylığın az ya da çok olmasına neden olmaz. Bu nedenle engelli olarak emekli olduğunuzda prim ödeme gün sayısı ve kazancınıza memur olduğunuz için derece ve kademenize göre hesaplanan aylık ile bu kadar çalışan bir diğer memurun aylığı ve ikramiyesi arasında fark olmayacaktır.