SON DAKİKA
Türkiye’de Doğurganlık Alarmı: Birinci Çocuğa 5 Bin TL, İkinciye Aylık 1.500 TL Destek Başladı
Son 60 yılda Türkiye, dikkat çekici bir demografik dönüşüm yaşıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 1965-70 yıllarında 5.31 olan doğurganlık hızı, 2001’de 2.38’e, 2023’te ise tarihi bir düşüşle 1.51’e geriledi. Yani ortalama bir ailede çocuk sayısı 2’nin altına indi. Bu düşüşe karşı hükümet yeni bir doğum yardımı programı başlattı. Hürriyet'ten Fulya Soybaş'ın haberi...
Yeni uygulamaya göre;
-Birinci çocuk için tek seferlik 5.000 TL,
-İkinci çocuk için aylık 1.500 TL (çocuk 5 yaşına gelene kadar),
-Üçüncü ve sonraki çocuklar için ise aylık 5.000 TL ödeme yapılacak.
Bu yardımlar hiçbir vergi veya kesintiye tabi tutulmayacak ve haczedilemeyecek. Başvurular, doğum sonrası kimlik kaydı tamamlandıktan sonra e-Devlet üzerinden ya da Aile ve Sosyal Hizmetler birimlerine şahsen/posta yoluyla yapılabilecek.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Eryurt, doğurganlığı artırmak için maddi teşviklerin önemli olduğunu ancak tek başına yeterli olmayacağını belirtiyor:
“Para yardımı faydalı olabilir ama farklı ihtiyaçları olan gruplar için sosyal politikalar da şart. Kadınların hem çocuk hem kariyer yapabileceği bir sistem kurulmalı.”
Eryurt’un analizine göre, doğurganlık çağının sonuna yaklaşan kadınların %45’i, üniversite mezunu ve çalışan kadınların ise %60’ı istedikleri kadar çocuk sahibi olamıyor. Bunun temel nedeni, iş ve aile yaşamı dengesinin kurulamaması.
Doğurganlık oranının İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde 1.2’ye kadar gerilediğini hatırlatan uzmanlar, Fransa gibi ülkelerde doğurganlığı artıran politikaların Türkiye’de de uygulanması gerektiğine dikkat çekiyor:
-Kreşlerin yaygınlaştırılması ve devlet desteği
-Doğum izninin artırılması ve ortak ebeveynlik izni
-Eğitim, ulaşım ve şehir yaşamının aile dostu hale getirilmesi
Marmara Üniversitesi Nüfus ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mehmet Fatih Aysan ise kültürel dönüşümün de hesaba katılması gerektiğini vurguluyor:
“Kadınların eğitimi, istihdamı ve bireyselleşme doğurganlığı etkiliyor. Doğum oranlarını yükseltmek için hem maddi hem sosyal altyapı iyileştirilmeli.”
Türkiye’de ilk doğum yaşı ortalama 27’ye, İstanbul’da ise 28.6’ya yükseldi. Uzmanlara göre, doğurganlığı artırmak için sadece maddi teşvik değil, kadınların yaşam koşullarını iyileştiren bütüncül politikalar gerekiyor.