İzmir Limanı'na 1.2 milyar dolar verildi

TCDD Genel Müdürlüğü'ne ait İzmir Limanı'nın özelleştirme ihalesinde en yüksek teklifi 1 milyar 275 milyon dolar ile Global-Hutchison-EİB Ortak Girişim Grubu verdi.
Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı Hasan Köktaş'ın komisyon başkanlığında yapılan nihai pazarlık görüşmelerine dört yatırımcı katıldı.
Nihai pazarlık görüşmesinin ilk turunda ihaleye katılan yatırımcıların revize teklifleri alındı. Bunun ardından komisyonca belirlenen 900 milyon dolar başlangıç tutarı ve 5 milyon dolar artırım aralığı ile sözlü turlara geçildi.
İlk sözlü turunu Babcock and Brown-PSA-Akfen Ortak Girişim Grubu 920 milyon dolar teklif ile başlatırken, dördüncü sözlü turda teklif tutarı, Global-Hutchison-Ege İhracatçı Birliği (EİB) Ortak Girişim Grubu tarafından yapılan artırımla 1 milyar dolara yükseldi.
Sözlü turların 13.'sünde Babcock and Brown-PSA-Akfen Ortak Girişim Grubu ile Alsancak Ortak Girişim Grubu çekildiklerini açıkladı.
Bu gruplardan Babcock and Brown-PSA-Akfen Ortak Girişim Grubu'nun son teklifi 1 milyar 210 milyon dolar, Alsancak OGG'nin ise 1 milyar 230 milyon dolar oldu.
Sözlü turlara geriye kalan iki yatırımcı Çelebi Holding A.Ş ve Global-Hutchison-Ege İhracatçı Birliği (EİB) Ortak Girişim Grubu ile devam edilirken, 14'üncü turda Çelebi Holding'in teklifi tutarı 1 milyar 260 milyon dolara, Global-Hutchison-Ege İhracatçı Birliği (EİB) OGG'nin de 1 milyar 265 milyon dolara çıktı.
16'ıncı tura gelindiğinde mola isteyen Çelebi Holding A.Ş yetkilileri, aldıkları mola sonrasında, daha önce verdikleri 1 milyar 270 milyon dolarlık teklifin geçerli olduğunu belirterek, ihaleden çekildiklerini açıkladılar. Böylece 16'ıncı turda Global-Hutchison-Ege İhracatçı Birliği (EİB) OGG verdiği 1 milyar 275 milyon dolarlık teklif ile en yüksek teklifi veren yatırımcı oldu.
Yatırımcı vadeli satışı tercih etmesi durumunda, ihale bedelinin en az yüzde 50'sini satış sözleşmesi imza tarihinde peşin olarak ödeyecek.
Toplam satış bedelinin en az yüzde 25'i sözleşme imza tarihinden itibaren en geç birinci yılın sonunda, kalan tutar da sözleşmenin imzalanmasından sonra en geç ikinci yılın sonunda ödenecek. Vadeye bırakılan tutara yıllık yüzde 9 faiz uygulanacak.
İhale sonucu için Rekabet Kurulu'nun görüşü alınacak. Daha sonra karar Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun (ÖYK) onayına sunulacak.
ÖYK'nın onayının ardından, ihale lehine sonuçlanan teklif sahibi ile sözleşme imzalanacak ve görüş alınmak üzere Danıştay'a gönderilecek. Danıştay görüşünün ardından işletmeciyle sözleşme imzalanacak ve İzmir Limanı 49 yıl süreyle alıcının işletimine verilecek.
Yatırımcı limanın genişletilmesini sağlayacak
İhale şartları belgesine göre, limanın işletme hakkını devralacak yatırımcı, İhale Şartları Belgesi'nde Liman'ın ikinci kısmı olarak tanımlanan alanda tevsii inşaatını tamamlayarak limanın genişletilmesini sağlayacak.
Ayrıca, İzmir Limanını Körfeze bağlayan yaklaşım kanalını tarayarak, yüksek tonajlı gemilerin limana gelmesine imkan sağlayacak.
Bu işlemlere ilişkin olarak ihale şartları belgesinde, limanın fiili teslim tarihinden itibaren 7 yıl içinde tevsii inşaatını tamamlayarak, ikinci kısmı faaliyete açması ve tarama işleminin Çevre Bakanlığı'nca belirtilen koşullara uygun olarak, Limanın fiili teslim tarihini izleyen 7 yıl içinde bitirilmesi gerekiyor.
İhaleye katılan firma ya da ortak girişim grupları şöyle:
*Babcock and Brown-PSA-Akfen Ortak Girişim Grubu
*Çelebi Holding A.Ş
*Global-Hutchison-EİB (Ege İhracatçı Birlikleri Liman Hizmetleri ve Taşımacılık) Ortak Girişim Grubu
*Alsancak Ortak Girişim Grubu (Alsancak Denizcilik Römorkaj ve Liman İşletmeciliği, Batıçim Batı Anadolu Çimento Sanayi-Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret)
Konteyner hareketliliği 5 yılda 2 kat arttı
1959 yılında hizmete giren, 2 bin 959 metre rıhtım uzunluğu ve 902 bin metrekare alana sahip İzmir Limanı, son 5 yılda iş hacmini hızla artırdı.
Elleçlenen konteyner sayısının hızla arttığı limanda 2001 yılında 490 bin konteyner elleçlenirken, 2006 yılında yaklaşık 2 kat büyümeyle bu rakam 850 bine yükseldi.
Geçen yıl limana gelen gemi sayısı 2 bin 973'e yükselirken, limandan yapılan ihracat 8 milyon 302 bin ton, ithalat ise 3 milyon 967 bin tona ulaştı. Bu rakamlarla limanda elleçlenen toplam yük 2001'e göre yüzde 45 artarak 12 milyon 269 bin tona yükseldi.
Gerekli yatırımlar
Liman için projelendirilen ikinci kısımdaysa 750 bin metrekarelik ek alan ve 1060 metrelik ek rıhtım uzunluğu kazanılması planlanıyor.
Limanın 31 Aralık 2004'te özelleştirme kapsamına alınması nedeniyle yapılamayan ikinci kısımda geçen yıl artan iş hacminin getirdiği sıkışıklığa çözüm bulabilmek amacıyla yeni konteyner sahaları oluşturuldu.
Limanın halen yıllık 1 milyon TEU'ya (konteynerlenmiş yükler için kullanılan bir endüstri standardı) kadar konteyner elleçleyebileceği belirtiliyor.
İzmir Körfezi'ne de yatırım
İzmir Limanı, ikinci kısmın yapılamaması nedeniyle halen ancak yükleme boşaltma limanı olarak hizmet verebiliyor.
Limanın dünya limanları arasında yerini alabilmesi ve ülkeye sağladığı katma değeri artırabilmesi için bir aktarma ve transit limanı haline gelmesi gerekiyor.
Bunun için ise ikinci kısmın tamamlanmasının yanında, üçüncü kuşak konteyner gemilerinin gelebilmesi için İzmir Körfezi'nde derin su yolu projesinin de tamamlanması gerekiyor.
İlk kez 1984 yılında ortaya atılan, ancak çevre sorunları nedeniyle yapılamayan derin su yolu projesiyle körfezde 9 metreye kadar ulaşan derinliğin 14 metreye çekilmesi hedefleniyor.
Özelleştirme ihalesi şartnamesine de konulduğu ifade edilen bu iki yatırımla limanın 1.5 milyon TEU konteyner elleçleme kapasitesine ulaşacağı, dörtte bir kapasitesini ise aktarma limanı olarak değerlendireceği hesaplanıyor.
Bu yatırımların ne kadara mal olacağı konusunda değişik kesimlerin farklı görüşleri bulunuyor. Yatırım tahminleri 150 milyon dolar ile 500 milyon dolar arasında değişiyor.
İzmir ihalesinin yankıları
Global-Hutchison-EİB (Ege İhracatçı Birlikleri Liman Hizmetleri ve Taşımacılık A.Ş) Ortak Girişim Grubunun Temsilcisi ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı, Ortak Girişim Grubu olarak İzmir Alsancak Limanı özelleştirmesini almaktan büyük memnuniyet duyduklarını söyledi.
Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Geza Dologh, İzmir Limanı'nın özelleştirme ihalesinin tamamlanmasının kendilerini sevindirdiğini belirterek, "Bir rüya gerçek oldu" dedi.
İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, yıllardır bekledikleri özelleştirmenin nihayet gerçekleşmiş olmasından dolayı mutlu olduklarını belirtti.
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Taşkın ise ihalenin bekledikleri fiyat seviyesinde tamamlandığını belirtti.