Türkiye ihracatta 2008'i 131.5 milyar dolarla bitirdi

Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, TÜİK ve TİM verilerine göre 2008 yılında Türkiye'nin ihracatının 131.5 milyar dolar, ithalatının da 201.4 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Haberin Devamı

Tüzmen, 2008 Dış Ticaret Gerçekleşmeleri ve 2009 Beklentileri hakkında Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi ile birlikte bir basın toplantısı düzenledi.

Küresel krizin Türkiye ekonomisine olan etkilerinin ilk ihracatta hissedildiğine işaret eden Tüzmen, "Küresel kriz baş göstermeseydi yıllık ihracatımız 136 milyar dolara ulaşabilirdi" dedi.

Tüzmen, 2008 yılı için TİM'in 127,5 milyar dolar olarak açıkladığı ihracat rakamı ile kendi açıkladığı 131,5 milyar dolarlık rakam arasındaki fark ile ilgili soru üzerine, bunun ihracatçı birliklerinin kayıtlarına girmeyen ihracat kalemlerinden kaynaklandığını söyledi.

Verilen bilgiye göre, işlenmemiş altın ihracatı, gemilere ve uçaklara verilen akaryakıt ile kumanya satışlarında, ihracatçı birliklerine kayıt yaptırılmıyor. Bu nedenle, ihracatçı birlikleri kayıt rakamları, TÜİK'in açıklamasına göre daha düşük olabiliyor.

Ancak, ihracatçı birlikleri rakamları da gerçekleşmeyi değil, kaydı gösterdiği, ihracat ilerleyen aşamalarda yapıldığı için, kayıt rakamları, aylık ihracat gerçekleşmesinin seyri hakkında önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor.

Bakan Tüzmen, toplantıda 2009 yılı için ihracat hedefini 109 milyar dolar, ithalat öngörüsünü ise 151 milyar dolar olarak açıklarken, ekonomideki daralma nedeniyle, fiili gerçekleşmelere bağlı olarak revizyonların gündeme gelebileceğini, dış ticaret verilerinin daha düşük düzeylerde kalmasının ciddi bir olasılık olduğunu belirtti ve 2010'da artış trendinin ortaya çıkabileceğini, 2011'de esaslı düzelmenin yaşanabileceğini söyledi.

Bu yıl ihracata 13 milyar dolar destek sağlanmasının öngörüldüğünü bildiren Bakan Tüzmen, Merkez Bankası'nın senet reeskont imkanlarından yararlanılarak, ihracatçılara sevk öncesi ve sevk sonrası aşamalarda 1,8 milyar dolar tutarında kısa vadeli kredi kullandırılacağını kaydetti.

Türk Eximbank'ın geçen yıl 4,3 milyar doları nakdi ihracat kredisi, 5,1 milyar doları kredi sigortası olmak üzere toplam 4,9 milyar dolar ihracata destek sağladığını hatırlatan Bakan Kürşad Tüzmen, ayrıca bankanın sermaye artışı ve reeskont kredisi imkanı ile ilgili çalışmaların son aşamaya geldiğini, özellikle ihracatçılara, reeskont kredisinin kullanımı hakkında bazı kolaylıklar getirileceğini söyledi.

"İhracatın 6 altın yılı"

Toplantıda Türkiye'nin dış ticaretinde gelinen noktayı değerlendiren Bakan Tüzmen, 2003-2008 dönemini "ihracatın 6 altın yılı" olarak nitelendirdi.

Bu dönemin, "Türk girişimcisinin ihracatı keşfettiği, içselleştirdiği, bünyeleştirdiği" yıllar olduğunu, ihracatçının desteklendiğini, geliştirildiğini ve hazırlandığını belirten Tüzmen, "Türk girişimcisi, artık ihracatı, küresel pazarları öğrendi. Rekabeti anlamakla kalmadı, ustalaştı. Rekabete uyum sağlamakla kalmadı rekabeti biçimlendiren unsur haline geldi" dedi.

Türkiye'nin 2002'de 36,1 milyar dolar olan ihracatının geçen yıl 131,5 milyar dolara ulaştığını vurgulayan Tüzmen, 2003-2008 döneminde yıllık ortalama ihracat artışı dünyada yüzde 14,6, AB'de yüzde 13,1 iken, Türkiye'de yüzde 24,2 olarak gerçekleştiğine dikkati çekti.

İhracatçının, bu başarıyı TL'deki aşıra değerlenmenin olumsuz etkisine karşın elde ettiğini belirten Tüzmen, TL'nin normal seyrini sürdürmesi halinde, Türkiye'nin cari açık değil, cari fazla veren bir ülke olabileceğini kaydetti.

"Bu başarı, vizyon, strateji ve politikaların neticesidir. Küresel krizin etkileri de seçimlerimizin isabetli olduğunu göstermektedir" diyen Bakan Tüzmen, ihracatta yapısal zayıflıkları ortadan kaldırmaya yönelik izlenen politikaların en başarılılarının ekonomi diplomasisi alanında görüldüğünü, DTM tarafından ortaya konan "komşu ve çevre ülkeler stratejisi"nin şimdi "devlet politikası" haline geldiğine dikkati çekti.

Tüzmen, komşu ve çevre ülkelere ihracatın geçen yıl itibariyle 56 milyar dolara ulaştığını belirtirken, ülke ve bölgelere yönelik uygulanan özel stratejiler, imzalanan serbest ticaret anlaşmaları sayesinde pazar çeşitlenmeleri sağlandığını, ihracatçının rekabet gücünde, ihraç edilen ürünlerin niteliğinde ve çeşidinde artış olduğunu, marka ihracatının geliştiğini anlattı.

Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde de önemli başarılar elde edildiğine işaret eden Bakan Tüzmen, sektörün bugüne kadar 130 milyar dolardan fazla iş üstlendiğini, 2003-2008 döneminde üstlenilen 83,7 milyar dolarlık projenin yarısından fazlasını, tutarı 150 milyon doların üzerindeki nitelikli, entegre projeler oluşturduğunu, geçen yıl ise 23,6 milyar dolar tutarında iş alındığını kaydetti.

"2009'a durgunluk damgasını vuracak"

"Bu yıl dünya ekonomisine durgunluğun damgasını vuracağını" ifade eden Bakan Tüzmen, bu çevresel koşullarda, ihracatta daralan talep karşısında ayakta kalabilmek, alternatif açılımlar gerçekleştirmenin firmaların önceliği olacağını söyledi.

Daralan piyasalarda pazar payını korumanın ihracatçılar için çok önemli olduğuna işaret eden Tüzmen, bu nedenle bu yıl, ekonominin daha dinamik, talebin daha canlı olduğu gelişmekte olan pazarlara yoğunlaşacaklarını belirtti.

"İhracatı krizin ötesine taşımayı" hedeflediklerini vurgulayan Tüzmen 2009 yılı ihracat hedefini 109 milyar dolar, ithalat öngörüsünü ise 151 milyar dolar olarak açıklarken, ekonomik durgunluk nedeniyle, fiili gerçekleşmelere göre bu rakamların revize edilebileceğini hatırlattı.

Dolar / euro paritesindeki değişmelerin dış ticaretteki etkisine de işaret eden Tüzmen, dolar - euro paritesindeki yüzde 1'lik euro aleyhine değer kaybının, ihracatı yaklaşık yüzde 1 düşürdüğünü, bunun etkisinin özellikle son dönemde Euro Bölgesi'ne ihracat yapan sektörlerde görüldüğünü anlattı.

Alternatif ödeme ve mübadele biçimleri devreye sokulacak

Bu yıl özel ihracatta özel strateji uygulayacakları ülkeler ve bölgeler hakkında da bilgi veren Bakan Tüzmen, küresel krizin bankacılık üzerindeki etkilerini dikkate alarak, belirli ülkelerde, gerektiğinde alternatif ödeme ve mübadele mekanizmaları üzerinde çalışacaklarını, ticari işlemlerde TL dahil yerel para birimleri üzerinde durduklarını açıkladı.

Tüzmen, ihracatçılara daha entegre hizmet verebilmek amacıyla, ilk etapta Pekin, Sofya ve Suudi Arabistan'da "ticaret takımlarını-Tic-Tak'ları" faaliyete geçireceklerini, yurtiçinde lojistik altyapının güçlendirileceğini, Mersin, Marmara, Gaziantep, İzmir, Samsun, Zonguldak, Trabzon lojistik merkezlerinin kurulmasının destekleneceğini açıkladı.

"Döviz politikasını tekrar düşünmeliyiz"

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi de, ihracatın, 2008 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına oranla yüzde 25 azaldığını belirterek, 7 milyar 110 milyon dolar düzeyinde gerçekleştiğini söyledi.

Büyükekşi, yılın tamamına bakıldığında ise 2007'ye göre yüzde 20,32 artış sağlandığını ve ihracatın 127 milyar 498 milyon dolara çıktığını kaydetti.

Büyükekşi, kayda alınmayan 4 milyar 215 milyonluk bölüm dahil edildiğinde, toplam ihracatın 131.7 milyar doları bulduğunu kaydetti.

2008 yılının bir takım sıkıntılara rağmen olumlu geçtiğini ifade ederek, bundan sonraki süreç için ihracatçıların "moralini korumasının" büyük önem taşıdığını söyledi.

Büyükekşi, "Bu kadar sıkıntının içinde ihracatçı rekorlar kıracak şekilde ihracatını artırabiliyorsa, bir kriz ortamında da ihracatçımızın yoluna devam etmemesi için bir sebep yoktur" dedi.

Büyükekşi, döviz kuru rejiminde reform yapmak için gerekli altyapının dünyadaki kriz koşullarında oluştuğuna inandıklarını belirterek, "Geldiğimiz noktada döviz kuru politikasını tekrar düşünmemiz gerekiyor" dedi.

TİM verilerine göre ihracat

Öte yandan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, ocak - aralık itibarıyla 2007 yılında 105 milyar 964 milyon dolar olan ihracat da 2008'de yüzde 20,32 artışla 127 milyar 498 milyon dolara çıktı.

127.5 milyar dolarlık ihracatın 110,6 milyar dolarını sanayi ürünleri, 13.5 milyar dolarını tarım ürünleri, 3,2 milyar dolarını madencilik ürünleri oluşturdu.

Geçen ay ihracat yüzde 25 oranında gerileyerek, 7 milyar 110 milyon 306 bin dolar olarak gerçekleşti.

Türkiye'nin aralık ayındaki toplam ihracatının yüzde 81,50'sini gerçekleştiren sanayi grubunda, yüzde 28,95 düşüşle 5 milyar 795 milyon 20 bin dolarlık, yüzde 2,17'sini oluşturan madencilikte yüzde 27,96 düşüşle 154 milyon 386 bin dolarlık ihracat yapıldı.

İhracatın yüzde 16,33'ünü oluşturan tarım alanında ise yüzde 4,57'lik artışla 1 milyar 160 milyon 900 bin dolarlık ihracat rakamı elde edildi.

Sanayi sektörü alt başlığı altında yüzde 65,28 payla ilk sırada yer alan sanayi mamulleri içinde en büyük payı, yüzde 15,04 ile taşıt araçları ve yan sanayi alırken, onu yüzde 13,89 ile hazır giyim ve konfeksiyon ürünleri, yüzde 12,20 ile demir çelik ürünleri takip etti.

Aynı dönemde en yüksek ihracat artışı yüzde 50,42 ile hayvansal ürünlerde oldu. Hayvansal ürünleri yüzde 39,07 oranıyla tütün, yüzde 23,99 ile yaş meyve ve sebze izledi.

Aralık ayında ihracatında en fazla gerileme yaşanan ürünler yüzde 49,13 ile fındık ve mamulleri, yüzde 47,49 ile taşıt araçları ve yan sanayisi, yüzde 44,14 ile kimyevi maddeler ve mamulleri olarak gerçekleşti.

Miktar olarak bakıldığında, 1 milyar dolar ve üzerinde aylık ihracat gerçekleştiren tek alt sektör, 1 milyar 69 milyon 351 bin dolar ile taşıt araçları ve yan sanayisi oldu.

En fazla ihracat Almanya'ya...

Geçen ay Türkiye ihracatında ilk 10 ülke ise Almanya, Irak, İngiltere, İtalya, Rusya, Fransa, ABD, İspanya, Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri şeklinde sıralandı. Yıllık bazda aynı sıralamada Almanya yine birinci sırayı alırken, onu İngiltere, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya, Fransa, İspanya, ABD, Romanya ve Irak takip etti.

Aralık ayında gerçekleştirdikleri ihracata göre en fazla ihracat yapan birlikler ise İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri (İMMİB), Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB), İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB), Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri (OAİB), Ege İhracatçı Birlikleri (EİB), Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB), İstanbul İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği (İİB), Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB), Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği (DAİB), Denizli Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (DETKİB), Karadeniz İhracatçı Birlikleri (KİB), Antalya İhracatçı Birlikleri (AİB) ve Doğu Karadeniz İhracatçıları Birliği (DKİB) olarak sıralandı.

1 milyar doların üzerinde ihracat yapan genel sekreterlikler, 2 milyar 145 milyon 246 bin dolarla İMMİB, 1 milyar 116 milyon 793 bin dolarla UİB ve 1 milyar 51 milyon 538 bin dolarla İTKİB oldu.