Karadeniz’den Gabar’a uzanan yazılmamış hikaye… Her arayan bulamaz, bulanlar arayanlardır…

Türkiye’de petrol arama faaliyetlerinin tarihi resmi kaynaklara göre 1933 yıllara dayanmakta olup ilk kez petrolün çıkarıldığı yer ise Batman’da bulunan Raman-8 kuyusu olmuştu. Değişen dünya düzeni konjektürel gelişmeler ve savaşlar enerji ithalatı maaliyetini artırıp birçok ülke gibi Türkiye ekonomisi üzerinde de büyük bir kambur olmaya devam etmekte. Tüm bu gelişmeler yaşanırken Türkiye enerji alanında birtakım adımlar atsa da sonuçlar istenilen seviyeye ulaşamadı. Takvim yapraklarında tarih 2020 yılını gösterdiğinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Daha önce uluslararası enerji firmalarıyla Karadeniz'de birçok arama faaliyetinin gerçekleştirildi ancak bunlardan sonuç alınamadı. Elimize birkaç sayfa rapordan başka bir şey geçmedi” sözleri Türkiye’nin enerji alanında atacağı adımların ilk işaret fişeği oldu...

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Her alanda olduğu gibi enerji alanında da Türkiye’nin yeni bir yol haritasına ihtiyacı vardı. Uluslararası enerji firmalarıyla yol alınamaması kritik adımı beraberinde getirdi. 2017 yılında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından satın alınan ve İstanbul'u fethederek bir çağ açıp bir çağ kapatan Fatih Sultan Mehmet'ten de esinlenilerek Fatih adı verilen sondaj gemisinden çok zaman geçmeden enerji alanında yeni çağın ilk müjdesini vermesi uzun sürmeyecekti.

FATİH SONDAJ GEMİSİ’NİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ:

Fatih Sondaj Gemisi, 6. nesil ultra-derin su sondaj gemisi olarak sınıflandırılıyor ve dünyanın en gelişmiş sondaj teknolojilerine sahip.

Sondaj Derinliği: 12.200 metre (dünyanın en derin noktalarında bile çalışabilir)

Su Derinliği Kapasitesi: 3.658 metre (derin denizlerde operasyon yapabilir)

Boyutlar: 229 metre uzunluk, 36 metre genişlik

Ağırlık: 51.283 gros ton

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Manevra Kabiliyeti: Dinamik Pozisyonlama Sistemi (DP3) sayesinde dalga ve akıntıya karşı sabit kalabilir

Mürettebat Kapasitesi: 200 kişi

Sondaj Kulesi Yüksekliği: 68 metre

Çevre Dostu Teknoloji: Düşük emisyonlu motorlar ve atık yönetim sistemi

“Her arayan bulamaz, bulanlar arayanlardır…” sözünün haklılığı Türkiye bir kez daha yaşayarak test etti. Türkiye'nin enerji bağımsızlığı yolunda dönüm noktası olan Tuna-1 kuyusundaki doğal gaz keşfi, 21 Ağustos 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. Fatih Sondaj Gemisi tarafından Karadeniz'de tespit edilen bu devasa rezerv, Türkiye'nin en büyük doğal gaz keşfi olarak tarihe geçti.

KEŞFİN DETAYLARI

Yer: Sakarya Gaz Sahası, Karadeniz (Türkiye'nin kıta sahanlığı içinde)

Derinlik: Deniz seviyesinden 2.100 metre derinlikte, su tabakasının 145 metre altında

Rezerv Büyüklüğü: 405 milyar metreküp (sonraki açıklamalarla toplam rezerv 540 milyar metreküpe çıktı)

İlk keşfin heyecanı ve ekonomiye katkısı oldukça büyük oldu. Yıllık 50-60 milyar metreküp doğal gaz tüketiminin büyük kısmını ithal ediyordu. Bu keşif, yerli kaynaklarla enerji arz güvenliğini artırdı. Aynı zaman rezerv, Türkiye'nin 7-8 yıllık doğal gaz ihtiyacını karşılayabilecek büyüklükte.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Sakarya Gaz Sahası'ndan Nisan 2023'te ilk doğal gaz çıkarılarak şebekeye verildi.

AMASRA-1 KUYUSU (EKİM 2020)

Fatih Sondaj gemisinin müjdeleri Tuna-1 kuyusu ile sınırlı kalmayacaktı. Bulanlar arayanlardı, Türkiye de bu alanda aradıkça bulmaya devam etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Tuna-1 keşfinin ardından Amasra -1 kuyusunda bulunan doğal gazın müjdesini, "Fatih Sondaj Gemimiz, Sakarya gaz sahasındaki Amasra-1 kuyusunda 135 milyar metreküplük yeni bir doğal gaz keşfi daha yaptı. Karadeniz'deki toplam gaz keşfimiz 540 milyar metreküpe ulaştı." İfadeleriyle duyurdu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

FATİH İLE BAŞLAYAN SONDAJ GEMİ FLOSU…

2017 yılında Fatih ile başlayan serüvene 2018 yılında Yavuz Sondaj Gemisi,  2020 yılında Kanuni Sondaj Gemisi ve 2022 yılında Abdülhamid Han Sondaj Gemisi katılarak Türkiye adeta küresel enerji alanında gövde gösteri yaparak bu alanda ben de varım mesajını en güçlü şekilde verdi.

YAVUZ SONDAJ GEMİSİ İLE MAVİ VATAN’DA DEĞİŞEN HARİTA

Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon kaynakları üzerinde Türkiye, GKRY (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi) ve Yunanistan arasında deniz yetki alanları paylaşımı gerilimi tırmandırdı. GKRY ve Yunanistan'ın Türkiye'yi ve KKTC'yi dışlayarak yaptığı bazı anlaşmalar karşısında Türkiye’nin tutumu sahada ve masada tokat etkisi yarattı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

 Türkiye'nin bu anlaşmalara karşı atak olarak:

Türkiye, bu anlaşmaları "geçersiz" ilan etti.

Oruç Reis, Barbaros Hayreddin Paşa, Yavuz ve Fatih gemileriyle bölgede sondaj faaliyetlerini başlattı.

KKTC ile 2011'de Deniz Yetki Alanları Anlaşması imzalayarak Rum kesiminin tek taraflı adımlarını dengelemiş oldu.

KKTC ile Ortak Petrol ve Doğal Gaz Arama Anlaşmaları

Türkiye, KKTC'nin haklarını korumak için:

2019'da KKTC ile "Doğu Akdeniz'de Ortak Hidrokarbon Arama" anlaşması imzaladı.

Yavuz ve Barbaros gemileri, KKTC'nin yetki alanlarında sondaj yapmaya başladı.

Libya ile Tarihi Deniz Yetki Alanı Anlaşması (2019)

27 Kasım 2019'da, Türkiye ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), deniz sınırlarını belirleyen bir anlaşma imzaladı.

Bu anlaşma:

Yunanistan ve GKRY'nin tek taraflı iddialarını hukuken çürüttü.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki MEB alanını güvence altına aldı.

Atılan bu adımlar dünya kamuoyunda oldukça büyük ses getirdi. Türkiye artık enerji alanında kurulan oyunda oyuncu değil, oyun kuran ülkeler klasmanına yükselmesinin ilk emarelerini vermeye başlamış oldu.

BİR MÜJDE DE ÇAYCUMA-1 KUYUSUNDAN GELDİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 26 Aralık 2022’de yaptığı konuşmasında, Fatih sondaj gemisinin Karadeniz'deki Sakarya Gaz Sahası çevresinde arama ve sondaj çalışmaları neticesinde Çaycuma-1 Kuyusu’nda 58 milyar metreküp doğalgaz keşfettiğini duyurdu. Böylece Karadeniz keşfedilen doğal gaz rezervi, toplamda 710 milyar metreküpe çıktı

TARİHE DAMGA VURAN GABAR DAĞI PETROL KEŞFİ

Karadeniz art arda gelen gaz müjdelerinin ardından bu kez Türkiye’nin yüzü Şırnak’ın Gabar Dağı’ndan gelen petrol müjdesiyle güldü. 2021 yılında TPAO ve yerli mühendisler tarafından başlatıldı sondaj çalışmaları neticesinde 2022 yılının Mayıs ayında 150 milyon varil keşfi yapıldı.

Mart 2023’te açılan kuyuya Şehit Aybüke Yalçın-1 adı verildi.

Gabar Dağı rezervi, Türkiye’nin yıllık petrol ithalatını azaltacak önemli bir kaynak olmakla birlikte üretim kapasitesi, Türkiye’nin toplam petrol ihtiyacının yaklaşık %10’unu karşılama potansiyeline sahip.

Açıklanan güncel verilere göre ise günde 78 bin varile kadar çıkan Gabar Dağı petrolünde hedef 100 bin varil.

2025 İLK MÜJDESİ ABDÜLHAMİD HAN SONDAJ GEMİSİNDEN GELDİ

7. nesil sondaj gemisi Abdülhamid Han ile Göktepe-3 Kuyusu'nda 27 Mart'ta başlayan çalışmaların sonucunu Cumhurbaşkanı Erdoğan duyurdu.

Karadeniz’in derin sularında, Türkiye enerji tarihine yeni bir sayfa daha ekledi. Göktepe-3 kuyusunda 2 bin 154 metre derinlikte başlatılan sondaj çalışmaları, tam 49 gün süren log ve test operasyonlarının ardından başarıyla tamamlandı. 3 bin 500 metre derinliğe ulaşılan bu kuyudan, sevindirici bir haber geldi.

Titiz ve dikkatli çalışmalar sonucunda, sahada 75 milyar metreküp yeni doğal gaz rezervi keşfedildi. Bu yeni keşif, Türkiye’nin konutlarının doğal gaz ihtiyacını yaklaşık 3,5 yıl boyunca tek başına karşılayacak kapasiteye sahip. Üstelik bu rezervin ekonomik değeri yaklaşık 30 milyar dolar civarında.

TÜRKİYE DİĞER ALANLAR OLDUĞU GİBİ ENERJİ ALANINDA DA HEM SAHADA HEM DE MASADA

2000 Yılından Sonra Türkiye’nin Petrol ve Doğalgaz Anlaşmaları

Azerbaycan ile Anlaşmalar

Anlaşma: Türkiye, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’nde çıkardığı petrol ve doğalgazın taşınması için Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı (2006) ve Bakü-Tiflis-Erzurum (BTE) Doğalgaz Boru Hattı (2007) projelerine imza attı.

Amaç: Türkiye, doğrudan petrol ve doğalgaz üretimine katılmadı, ancak altyapı ve transit haklarını elde etti.

Kuzey Irak (Irak Kürt Bölgesel Yönetimi) ile Anlaşmalar

Anlaşma: 2009-2013 yılları arasında TPAO ve özel Türk şirketleri, Kuzey Irak’ta petrol çıkarma lisansları aldı.

Detay: Erbil ve Duhok civarında arama ve üretim anlaşmaları yapıldı. Ancak 2017’deki bağımsızlık referandumu sonrası anlaşmalar askıya alındı.
Libya ile Anlaşmalar

Anlaşma: 2020’de Türkiye ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) arasında Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması yapıldı.

Detay: Bu anlaşma doğrudan petrol/doğalgaz çıkarmayı kapsamasa da Türkiye’nin Libya açıklarında arama yapmasının önünü açtı. TPAO, 2021’den itibaren Libya açıklarında sismik arama ve sondaj başvuruları yaptı.

Somali ile Anlaşma (2024)

Anlaşma: 2024’te Türkiye, Somali ile Deniz Yetki Alanları ve Ortak Doğal Kaynak Arama ve İşletme Anlaşması yaptı.

Detay: Türkiye, Somali’nin karasularında doğalgaz ve petrol arama, çıkartma ve işletme hakları elde etti. Projelerin TPAO tarafından yürütülmesi planlanıyor.

Katar, Rusya ve Diğerleri

Katar: Türkiye ile Katar arasında LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ticareti ve ortak yatırımlar anlaşmaları yapıldı. Ancak Türkiye’nin Katar’da doğrudan üretim hakkı bulunmuyor.

Rusya: Türkiye, Rusya ile doğalgaz tedarik ve boru hattı (TürkAkım) projelerinde anlaştı. Ancak Rusya’daki üretime doğrudan katılım sağlanmadı.

SONUÇ: TÜRKİYE'NİN ENERJİ DİPLOMASİSİ

Transit ülke olmaktan üretici konumuna geçiş: 

Karadeniz gazı ve Gabar petrolüyle Türkiye, enerji arz güvenliğini artırıyor.

Jeopolitik Manevra Kabiliyeti: 

Libya, Somali ve Azerbaycan anlaşmalarıyla küresel enerji oyununda söz sahibi oluyor.