Yüksek faizi tuş edecek finansman modeli: Sat-geri kirala

Yüksek faiz ve yüksek enflasyonla mücadele için bu döneme uygun silahların kullanılması gerektiğine dikkat çeken Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Mehmet Gürbüz, belediyelerin marka şehir olabilmek için marka projelere ihtiyacı olduğunu, marka projeleri gerçekleştirebilecek finansman modeli olarak ise sat-geri kirala modelinin kullanılması gerektiğini savundu.

Haberin Devamı

Rahip Brunson davasının ardından ABD Başkanı Trump’ın Türkiye’ye yönelik açıkladığı yaptırımlar, finansal savaş işaretleri ve bununla birlikte Türk Lirası karşısında hızla yükselen dolar kuru yükselen enflasyon ve faizin de fitilini ateşleyen sebep oldu. Ekonomi yönetiminin aldığı önlemler, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Enflasyonla Topyekün Mücadele” çağrısının 2500’den fazla şirketin katılımıyla bir seferberlik fırtınasına dönüşmesi, ABD ile hafifleyen gerilim sonrası Türk Lirası’nda güçlenme dönemi başlamış görünüyor.

Şehir ve Bölge Planlama Uzmanı, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Mehmet Gürbüz’ün, sunduğu hizmetlerin sürekliliğini sağlamak durumunda olan belediyeler için oldukça çarpıcı bir önerisi var. Belediyelerin bu dönemde öz kaynaklarını, özellikle de duran varlık şeklinde olanları bir finansman modeliyle kullanabileceğinin altını çiziyor. Gürbüz’ün önerisi ise ‘sat-geri kirala’ formülü.

Yüksek faiz dönemlerinin gayrimenkul satın almayı ve var olan gayrimenkulü elde tutmayı maliyetli hale getirdiğine vurgu yapan Gürbüz, özellikle Avrupa ülkelerinde çok yüksek hacimlere ulaşmış olan ‘sat-geri kirala’ yöntemine hızla geçilmesinin zorunlu olduğunu savunuyor.

"Sat-geri kirala" modeli nedir?

Haberin Devamı

Aslında bir finansal kiralama metodu olan ‘sat-geri kirala’ modeli, özellikle 6361 sayılı yasayla altyapısı Türkiye’de de oluşturulmuş olan ve aslında şirketlerin halihazırda kullandıkları ticari gayrimenkullerini satıp, aynı gayrimenkulü satın alan yatırımcıdan kiralamaya dayanan bir finansman modeli. Böylece şirketler eldeki gayrimenkulü yüklü bir nakde dönüştürüp, faizsiz, uzun vadeli finansman elde edebiliyor.

Milyarlarca dolarlık işlem hacmi

Clifford Chance’in verdiği bilgiye göre sadece Londra’da bu yılın Ağustos ayında 800 milyon pound (1 milyar 40 milyon dolar) ‘sat-geri kirala’ işlemi gerçekleşti. 2004 yılında ‘sat-geri kirala’ işlem hacmi Avrupa piyasasında 6.7 milyar dolardı. Sadece 3 yıl sonra (2007) 46 milyar dolara ulaştı. Şimdi ise hacmin 100 milyar doların üzerine çıktığı tahmin ediliyor. Dünyanın en büyük şirketleri bu formülü keşfettiğinden beri bu yöntemi finansman modeli olarak kullanıyor. Örneğin KarstadtQuelle, Almanya sınırlarındaki tüm süpermarketlerini 4.5 milyar dolara sattı ve geri kiraladı. HSBC Londra’daki genel müdürlük binasını 1.6 milyar dolara sattı ve geri kiraladı. KPMG, Goldman Sachs gibi şirketlerin hepsi bu modeli kullananlar arasında.

Türkiye’de ise 2016 yılında 1.5 milyar dolarlık hacmi bulunan “sat-geri kirala” modelinin 2017 sonu itibariyle 2 milyar dolara yaklaştığı tahmin ediliyor.

Haberin Devamı

"Kamunun 172 bin 648 binası finansman yaratabilir"

Artık belediyelerin de merkezi yönetime yük olan değil, merkezi yönetimin yükünü alan operasyonlar yapması gerektiğine dikkat çeken Mehmet Gürbüz, “Milli Emlak envanterine göre, Türkiye’de toplam 81 belediyenin yani kamunun elinde 172 bin 648 adet bina var. Ve bunların toplam metrekaresi 728 milyon 487 bin 145. Bugüne kadar bu binalara sadece kamu operasyonlarının yürütüldüğü birer merkez gözüyle bakılırken bakılıyordu. Fakat artık bu binaları özellikle de yüksek faiz dönemi için birebir finansman kaynağı olarak değerlendirmek gerekiyor. Sadece Balıkesir’de 3 bin 578 kamu binası var bunların toplam metrekaresi 22 milyon 904 bin. Örneğin Türkiye’de metrekare bazında en yüksek kamu binasına sahip şehir, 40 milyon 83 bin 390 metrekare ile Kahramanmaraş. Kahramanmaraş’taki gayrimenkullerin büyüklüğü Ankara, İstanbul gibi şehirlerden bile daha fazla, İzmir’le ise neredeyse başa baş seviyede" dedi.

Gürbüz, "Bu gayrimenkullerin bazılarının satılıp 20-25 yıllığına geri kiralanması yöntemiyle hem gayrimenkul-yüksek faiz ikileminin aşılması mümkün. Hem de belediyelerin küresel bir vizyona geçebilmek için kendi kaynağını kendisinin yaratması mümkün. Bu sistemde yerel idareler ellerindeki gayrimenkulleri bir yatırımcıya ya da leasing firmasına sunuyor. Belirlenen ekspertiz değeri üzerinden satın aldığı gayrimenkulünden elde ettiği gelirle hizmet için kendine kaynak yaratıyor.Böylece hayata geçireceği proje ve hizmetler için yüksek faizli krediye ihtiyaç duymadan yani borçlanmadan ve merkezi yönetime yük olmadan kendi kaynağını sağlamış oluyor. ‘Sat-geri kirala yöntemi belediyelere ve kamuya düşük maliyetli borçlanma, faizsiz borçlanma, kamu borcunu azaltma imkanı, yabancı yatırımı çekme imkanı gibi avantajlar sağlayacaktır. Yatırımcıya sağladığı imkanlarsa garantili gelir imkanı, faizsiz kira geliri, varlığa dayalı menkul kıymet, vergi avantajı olacaktır” şeklinde konuştu.

Haberin Devamı

Bu yöntemin özellikle İngiltere ve Almanya piyasalarında yoğun bir şekilde kullanıldığına dikkat çeken Gürbüz, bu nedenle belediyelerin kendi kaynağını kendisinin yaratacağı bir modelin zorunlu olduğunu savunuyor.

Haberin Devamı

Milli emlak envanterinde kayıtlı kamuya ait bina adetleri ve bu binaların metrekare toplamı

Kamu binası sayısı / Metrekaresi

Eskişehir 3.042 / 93.551.295
İzmir 8.297 / 44.348.664
Kahramanmaraş 3.251 / 40.083.390
Ankara 9.050 / 30.043.905
Konya 6.482 / 26.826.689
İstanbul 9.531 / 25.487.469
Balıkesir 3.578 / 22.904.744
Malatya 2.377 / 19.960.855
Erzurum 5.077 / 19.800.345
Erzurum 5.077 / 19.800.345
Ağrı 1.285 / 17.216.172
Denizli 3.635 / 15.665.372
Antalya 2.623 / 14.650.082
Van 3.184 / 14.578.167
Kayseri 3.682 / 12.200.620
Kütahya 1.932 / 12.082.512
Hatay 3.370 / 12.062.177
Samsun 4.103 / 11.967.584
Adana 5.466 / 11.935.502
Mersin 4.201 / 11.475.050
Diyarbakır 3.723 / 11.332.189
Kars 2.090 / 10.904.024
Sivas 1.859 / 10.551.830
Afyonkarahisar 2.795 / 9.238.667
Şanlıurfa 4.735 / 8.522.833
Manisa 3.734 / 8.468.060
Mardin 2.269 / 8.465.706
Kocaeli 1.701 / 7.405.188
Muğla 2.617 / 7.285.742
Bursa 3.628 / 6.980.361
Sakarya 1.290 / 6.869.672
Kırklareli 1.032 / 6.865.120
Gaziantep 2.360 / 6.765.109
Aydın 2.748 / 6.658.977
Isparta 839 / 6.583.442
Çanakkale 1.285 / 6.520.956
Erzincan 1.444 / 6.345.595
Tekirdağ 1.362 / 6.340.757
Muş 3.427 / 5.934.923
Şırnak 2.400 / 5.525.983
Ordu 3.548 / 5.520.285
Çorum 1.283 / 4.969.412
Bitlis 1.800 / 4.955.005
Kastamonu 1.247 / 4.774.779
Nevşehir 1.034 / 4.648.211
Amasya 734 / 4.639.397
Niğde 867 / 4.395.943
Tunceli 789 / 4.261.054
Tokat 981 / 4.233.625
Edirne 1.512 / 3.973.290