Her anı film karesi gibi beyinlerine kazınıyor! Hipertimezi, 'Taş Kağıt Makas' ile gündemde

Dünyada yaklaşık 30 kişide görülen ve Kanal D'nin yeni dizisi 'Taş Kağıt Makas'ta Ekin Koç'un hayat verdiği Umut karakterinin de sahip olduğu bu hastalık hakkındaki detaylar büyük merak konusu. Uzman Klinik Psikolog Derya Yalçınkaya, hastalık hakkında merak edilen tüm detayları açıkladı. (Posta)

Haberin Devamı

Hipertimezi yani bilinen ismi ile 'unutamama sendromu' dünyada son derece nadir görülen nöropsikolojik bir rahatsızlık olarak literatüre girmiş durumda. Sendrom, kişinin kendi yaşantısına dair tüm detayları en ince ayrıntısına kadar hatırladığı bir düzlemde ilerliyor. Bu psikolojik durum, kişinin geçmişteki olay ve deneyimlerine dair tüm ayrıntıları yüzde yüze varan bir doğruluk payıyla hatırlamasını sağlıyor.�

"Obsesif kompulsif bozukluğu olanlarda alzheimer riski daha yüksek"

Unutamamak bir ceza mı lütuf mu bilmesek de hipertimezi, insan beyninin ve psikolojisinin karanlık kısımlarına dikkat çeken nadir hastalıklar arasında yer alıyor. Nöroloji ve psikoloji arasında ortak bir inceleme gerektiren bu hastalığa dair önemli açıklamalarda bulunan Uzman Klinik Psikolog Derya Yalçınkaya, hipertimezinin genel açıklaması ve bu hastalığa kimlerin baktığı sorulduğunda, "Hipertimezi hastalığına sadece nörologlar bakmaz aynı zamanda psikologlar da bakar. Bu dala nöropsikoloji denir. Beynin psikolojik etkilerle beraber yaşadığı durumları inceler. Bu hastalarda yaşadıkları her anı fotoğraf karesi gibi beynin hafıza alanına kaydederler" diyor.

Haberin Devamı

Yunan kökenli bir isme sahip olan hipertimezinin kelime anlamı 'aşırı hatırlama' şeklinde açıklanıyor. İnsanların hayatlarındaki her olayı en ince detayına kadar hatırlamasına neden olan bu sendromun temel nedeni ise bilimsel olarak henüz açıklanmış değil. Genetik, çevre, psikolojik travmalar gibi etkenlerle tetiklendiği düşünülen hipertimezi, dünyada son derece nadir rastlanan nöropsikolojik sorunlar arasında yer alıyor. Pek çok kişi için ilk duyulduğunda olumlu algılanabilse de zaman içerisinde bu hastalığa sahip kişilerin sosyallikten uzaklaşma, psikoloji bozuklukları gibi durumlarla karşı karşıya kaldığı görülebiliyor.

Hipertimezi hakkındaki en merak edilen konu bu sendromun hangi faktörlere bağlı olarak geliştiği oluyor. Uzman Klinik Psikolog Derya Yalçınkaya, konu hakkında “Hipertimezi terimi, bilimsel literatürde spesifik bir tanım veya bozukluk olarak bulunmamaktadır. Dolayısıyla, hipertimezi sendromu üzerinde genetik veya çevresel etkenlerle ilgili kesin bilgiler mevcut değildir. Eğer bilişsel veya hafıza sorunları yaşanıyorsa, bunun altında yatan nedenler geniş bir yelpazede olabilir. Genetik, çevresel faktörler, yaş, travma, stres gibi birçok etken bu tür sorunları etkileyebilir. Bu nedenle, bireyin durumunu değerlendirmek ve gerektiğinde uzman bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir

Haberin Devamı

Beyin fonksiyonlarındaki temel farklılıklar genellikle karmaşık ve çok faktörlüdür, bu nedenle her bireyin durumu benzersizdir. Çoğu durumda, bireyin genel sağlık durumu, genetik yatkınlıkları ve yaşam tarzı faktörleri, bilişsel fonksiyonları etkileyebilir” açıklamasını yapıyor. Hastalığın temel sebebinin beynin korteks yapısındaki farklılıklar olabileceği de düşünülenler arasında yer alıyor. Temporal lobdaki orantısız gelişmelere bağlı olarak gelişebildiği düşünülen bu rahatsızlıkta amigdala etkisi de araştırılıyor. Gizemli ve büyüleyici bir dünyaya sahip olan beynin içerisinde yer alan kimyasal değişimler ve psikolojik etkenler kişilerin hipertimezi yeteneğini geliştirmesine neden olabiliyor.

Uzman Klinik Psikolog Derya Yalçınkaya, hipertimezinin tedavisi ile ilgili olarak ise, “Hipertimezi, bilimsel veya tıbbi bir tanım değildir ve bu nedenle resmi bir tanısı bulunmamaktadır. Anıları normalden daha net ve ayrıntılı hatırlama durumu genellikle bireysel deneyimlere dayalıdır. Eğer anılarınızda sıra dışı bir durum olduğunu düşünüyorsanız, bir nörolog veya uzman hekimle görüşmek, detaylı bir değerlendirme yapılmasına yardımcı olabilir. Hipertimezi için özel bir tedavi planı yoktur, çünkü bu terim, tıbbi literatürde tanımlanmış bir bozukluk değildir. Eğer bilişsel veya hafıza sorunları yaşıyorsanız, bir sağlık profesyoneliyle görüşmek ve genel bir değerlendirme yapmak önemlidir. Uygun tedavi ve destek, spesifik belirtilere bağlı olarak belirlenir.” diyor. Bu noktada psikolojik duruma ve seviyeye bağlı olarak hipertimezi tedavisinde farklı yaklaşımlar sergilenebiliyor.

Haberin Devamı

Dünya üzerinde bugüne kadar kaydedilmiş yaklaşık 30 vaka bulunması da bu hastalığın gizem kazanmasına neden olanlar arasında yer alıyor. Hipertimezi, en hassas ve merak edilen rahatsızlıkların başında geliyor. Zihnin geliştirdiği bir korunma mekanizması mı yoksa da bir travma tepkisi mi olduğu henüz bilinmeyen hipertimezi, MRI taraması ile tespit edilebiliyor. Hipertimezinin farklı rahatsızlıklara neden olabileceği de düşünülüyor. Bu durumu önlemek ve daha büyük psikolojik sorunların önüne geçmek için Yalçınkaya'nın yanı sıra Prof. Dr. Sedat Özkan da, "Kişide bipolar bozukluk, frontal sendrom araştırılmalıdır" uyarısında bulunuyor. Hipertimezi hastalarının yaşam kalitelerini korumak ve diğer psikolojik sıkıntılardan korunmasını sağlamak için neler yapabileceği de merak ediliyor. Bu konuda uzman isim "Hipertimezi, tıbbi bir tanım değildir, bu nedenle bu konuda spesifik bir günlük yaşam veya öneri sunmak zordur. Ancak, eğer bireylerin anılarını çok ayrıntılı ve net bir şekilde hatırlama eğiliminde olduklarına dair bir durum varsa, bu duruma nasıl yaklaşılacağı bireysel ve kişiseldir.

Böyle bir durumda, bireylerin genel zihinsel sağlıklarını korumak adına stresle başa çıkma tekniklerine odaklanmaları, düzenli bir yaşam tarzı sürdürmeleri ve gerekirse profesyonel yardım alarak bilişsel sağlıklarını desteklemeleri önemlidir. Düzenli doktor kontrolü, bireysel sağlık durumunu değerlendirmek için önemlidir. Hipertimezi gibi durumlarla başa çıkarken, kişisel ihtiyaçlar ve bireysel deneyimler göz önüne alınmalıdır. Uzman sağlık profesyonelleri bireyin durumunu değerlendirerek uygun yönlendirmelerde bulunabilir.” diyor.

Haberin Devamı

Sözlerini son olarak "Anıları olağanın üzerinde detaylı ve net hatırlama eğiliminde bir durum söz konusuysa, bireyin psikolojisini etkileyebilir. Bu durum, özellikle sürekli olarak çok ayrıntılı anılar yaşamak, duygusal veya zihinsel yükleri artırabilir. Psikolojik destek, bu tür durumlarla başa çıkmada önemli olabilir. Profesyonel terapistler, psikologlar veya psikiyatristler, bireyin deneyimlerini anlamak ve başa çıkma stratejileri geliştirmelerine yardımcı olabilirler. Bu destek, duygusal dengeyi korumak, stresle başa çıkmak ve bireyin yaşam kalitesini artırmak için önemlidir. Hipertimezi benzeri durumlarla başa çıkmak, sadece bireysel deneyimlere bağlı olarak değil, aynı zamanda profesyonel rehberlik ve destekle daha etkili olabilir." diyerek noktalıyor.

Kanal D'nin yeni yayınlanan 'Taş Kağıt Makas' dizisinde Ekin Koç tarafından hayat verilen Umut karakteri de hipertimezi hastalığının ektilerini taşıyan bir birey olarak karşımıza çıkıyor. Yaşam öyküsü ve muazzam hafızası ile dikkat çeken bu karakterin kişisel gelişimi ve nihai gayesi ise izleyenleri ekrana kilitliyor. Çevresini ve dünyayı olduğundan farklı algılayan, bilinmeyenleri bile hafızası ile aydınlığa kavuşturan Umut'un en büyük arzusu ise babasının masumiyetini ispat etmek. İşte Umut'un dikkat çeken yaşam öyküsü:"Çocuk yaşta anne ve abisini bir trafik kazasında kaybeden Umut; babası Rıza’yla birlikte, şehrin en büyük gökdelenlerinin arkasındaki dik yokuşa kurulmuş bir gecekondu mahallesinde, yoksul bir hayat sürmektedir. Hipertimezi hastalığına sahip olan Umut’un sıra dışı bir hafıza yeteneği vardır. Yaşadığı her anı en küçük ayrıntılarına kadar hatırlar, çevresindeki dünyayı farklı bir şekilde algılar. Babası bir cinayet soruşturması kapsamında tutuklanınca tüm hayatı değişir. Babasının masum olduğunu ispatlamak ve adaleti sağlamak için bu yeteneğiyle birlikte kazanmaya odaklı, özgüvenli ve güçlü bir avukata dönüşür. Alev’le tanışmalarını ve ilişkilerinin ilerlemesini sağlayan en önemli etken, yine bu hatırlama yeteneği olacaktır."