SON DAKİKA
12/8’e aman dikkat!
Sinsi düşman 'hipertansiyon'a dikkat! Hipertansiyon yaş ve cinsiyet farketmeksizin herkes için risk teşkil eden sağlık sorunu! Prof. Dr. Osman Müftüoğlu "Yaşınız ve cinsiyetiniz ne olursa olsun kan basıncınızı her daim dikkatle izleyin. Tansiyon yükselmelerinin geçici ya da kalıcı sağlık sorunlarına yol açabileceğini aklınızdan hiç çıkarmayın." diyor. Peki tansiyon değerleri ne olmalı? Hipertansiyon işaretleri neler? Hipertansiyondan korunmak için nelere dikkat etmeli? Uzman isim tek tek anlattı.
12/8 ya da 120/80 mmHg ideal tansiyon değerlerini gösteren son derece önemli ve hayati bir rakam ikilisidir. Her yaş ve her cins için mutlaka ama mutlaka büyük tansiyon 12’nin küçük tansiyon 8’in altında olmalıdır. Diğer taraftan hipertansiyon tedavi edilebilen veya yönetilebilen bir sağlık problemidir. Bilelim ve unutmayalım ki son yıllarda halkımız içinde giderek büyüyen bir sağlık sorunudur ve asla ihmal edilmemelidir. Detaylar için buyurun...
Geçtiğimiz çeyrek yüzyılda muazzam bir “hipertansiyon patlaması” oldu. Bunun başlıca nedenlerinin ise “sağlıksız beslenme, kilo fazlalığı ve obezite, hareketsiz yaşam tarzı ve stres faktörü” olduğu net ve açık olarak anlaşıldı. Problem çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmesine rağmen genelde herhangi bir şikâyete de neden olmuyor. Bu açıdan bakıldığında hipertansiyon da sağlıklı yaşamın öncelikle de damar sağlığının en önemli ve en sinsi düşmanlarından biri kabul ediliyor. Ama yine de -seyrek de olsa- bazı belirtilerin hipertansiyona işaret edebileceğini bilmemizde fayda var. “Peki, o işaretler neler?” diyorsanız bir sonraki kutuyu biraz daha dikkatle incelemenizi tavsiye ederim.
İLK BEŞ
- Baş ağrısı, baş, boyun bölgesinde rahatsız edici bir basınç, dolgunluk veya ağırlık duygusu.
- Çarpıntı atakları, kalp atımlarında hissedilen daha güçlü vurular, hızlanmalar veya düzensizlikler.
- Yürümekle gelen nefes zorlanmaları, çabuk yorulmalar.
- Burun kanamaları.
- Baş dönmesi atakları. 12/8’e dikkat
İKİNCİ BEŞ
- Göğüs ağrısı.
- Genel yorgunluk hali.
- Görmede bozulma, gözde kanlanma, sinek uçuşmaları.
- Ayak/ayak bileğinde şişme.
- Sersemlik hali.
Muhakkak ki genetik yatkınlık, doğal yaşlanma, kötü beslenme, obezite düzeyini zorlayan kilo almalar, tekrarlayan stres atakları, kronik uykusuzluk, uyku apnesi gibi problemler ve hareketsiz bir yaşam hipertansiyonu tetikleyebilen ya da davet eden en önemli faktörlerdir ama bilelim ki bazı yaşam tarzı yanlışları da hipertansiyon davetçisi olabiliyor. O yanlışların en başında ise AŞIRI TUZ kazanımı, ALKOL kullanımı ve SİGARA içmek geliyor.
Hangi yaşta, kimde ve ne zaman, hangi nedenle ortaya çıkarsa çıksın hipertansiyonun temel hedefi ve başlıca zararlı etkileri damarlarda ortaya çıkıyor. İster büyük tansiyon (sistolik basınç) ister küçük tansiyon (diyastolik basınç) isterse de ikisi birden yükselsin damar için basınçta uzun süreli ve tekrarlayan artışlar zamanla damar yatağına kalıcı ve ilerleyici zararlar veriyor.
Neticede de hasarlanan damarlar hangi organı ya da organları besliyorsa o organ ya da organlarda kalıcı ve ciddi hasarlar oluşmaya başlıyor.
Tabii ki bu arada en çok zararı da damarlardan zengin olan yaşamsal organlar, öncelikle de kalp, beyin, gözler ve böbrekler görüyor. Peki, o hasarlar nasıl oluşuyor? Kısa yanıt için bir sonraki kutuya geçebiliriz.
Atardamarlar son derece elastik yapıya sahip çok özel sistemlerdir. İç yüzeylerini/kanla temas eden kısımlarını döşeyen ve “endotel” olarak bilinen en iç tabaka ise sadece bir statik döşeme görevinin çok üzerinde mühim işlevlere sahiptir. Bu incecik ve hassas tabaka ürettiği mükemmel ve önemli moleküllerle -mesela nitrik oksit/NO- adeta bir endokrin organ gibi görev yapar, damar elastikiyetini yöneten bir merkez görevi üstlenir. Ne var ki bu ince ve hassas iç yüzey döşemesini oluşturan muazzam yapılanmalar ve hücreler kan basıncı yükseldikçe hasar görmeye başlar. Bu hasar zaman içinde önce damar sertliği bir sonraki aşamada ise damar duvarında oluşan tortu benzeri pıhtılarla/plaklarla sonlanır. Neticede de damarlar sertleşip kalınlaşmaya, pıhtılarla dolmaya, tıkanmaya hatta çatlayıp kanamaya hazır hale gelir. Hipertansiyonlularda kalp krizleri, börek yetmezlikleri, beyin ve göz kanamalarının neden daha sık görüldüğünü sanırım şimdi daha kolay anlayabiliriz.
Yaşınız ve cinsiyetiniz ne olursa olsun kan basıncınızı her daim dikkatle izleyin. Tansiyon yükselmelerinin geçici ya da kalıcı sağlık sorunlarına yol açabileceğini aklınızdan hiç çıkarmayın. Son zamanlarda yaşadığımız hipertansiyon salgınının esas sorumlularının ise yaşam tarzı yanlışlarımız olduğundan en ufak bir şüphe duymayın.
TUZ tüketiminizi azaltın. Sofranızdaki tuzlukları çöpe atın.
Eğer varsa KİLO probleminizi, UYKU sorunlarınızı çözmeye çalışın.
AKTİF bir yaşam sürün ve düzenli EGZERSİZ yapın.
TÜTÜN ürünleri ve ALKOLÜ kullanmayın.
STRES yönetimi konusunda daha çok bilgilenmeye çalışın.
Eğer doktorunuz kan basıncınızı ayarlayan bir İLAÇ vermişse dikkatle ve düzenli olarak kullanın.
Hipertansiyonun oluşturabileceği gizli hasarları daha erken tespit etmek için de SAĞLIK KONTROLLERİNİZİ düzenli olarak yaptırmayı ise lütfen unutmayın.