SON DAKİKA
Bağırsaklara 3 Ay Boyunca Yapışıp Ayrılmıyor! Bir Çok Hastalığı Tetikliyor, Hayatı Kabusa Çeviriyor! Çare Bu Besinlerde...
İnsanlar, sağlık konusunda giderek daha fazla farkındalık kazandıkça, doktorlar da glutenin potansiyel zararları hakkında daha sık uyarılarda bulunuyor. Gluten yalnızca sindirim sistemini değil, aynı zamanda birçok kronik rahatsızlığı da tetikliyor. Bu nedenle, glutensiz beslenmek giderek daha önemli hale geliyor. Peki, glutensiz besinler neler? Hangi glutensiz alternatiflerle yiyeceklerimizi değiştirebiliriz?
Gluten, tahıl ürünlerinde, özellikle ekmekte yumuşak ve çiğnenebilir bir doku sağlar. Isındığında esnek bir ağ oluşturur ve hamurun kabarmasına yardımcı olur. Bu özellikleri sayesinde işlenmiş gıdalara katkı maddesi olarak eklenir ve ürünlerin nemini korumasını sağlar.
Glutenin etkileri hâlâ tartışma konusu olsa da herkes için sağlıklı bir seçenek olmadığı ve bazı bireylerde olumsuz sağlık sonuçlarına yol açabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak çölyak hastalığı olanlar, glutenin vücutlarında olumsuz reaksiyonlara yol açmasına neden olur, bu yüzden glutenli gıdalardan kaçınmaları gerekir.
Gluten hassasiyetinin tam nedeni bilinmemekle birlikte, bazı araştırmalar, glutenin içerdiği bir karbonhidratın sindirim sorunlarına yol açtığını öne sürmekte.
Gluten intoleransı, bağırsak duvarını etkileyebilir ve bu da vücudun iltihaplanmasına yol açabilir. Uzmanlar, özellikle vücutta inflamasyona (iltihap) yol açabilecek olan glutenin, Fibromiyalji, MS, Parkinson ve Otizm Spektrum gibi sağlık sorunları üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği konusunda uyarıyor.
Prof. Dr. Canan Karatay, glutenin mikrobiyom dengesini bozduğunu belirterek, "Gluten vücuda girdiği zaman bağırsaklardaki dost bakterileri öldürüyor ve mikrobiyom dengesini alt üst ediyor, bu da çeşitli hastalıklara yol açıyor" dedi. Ayrıca, Türkiye'de yaygın olarak tüketilen ekmek ve unlu mamullerin sağlık üzerinde olumsuz etkileri olduğuna dikkat çeken Karatay, fabrikalardan gelen unlarda bulunan kimyasalların zararlı etkilerini de vurguladı.
Karatay, "Gluten beyinde bağımlılık ve bulanıklık yapar, ayrıca fabrikalardan gelen unlarda bulunan bromür, iyodun kullanılmasını engeller ve kanserlere neden olabilir" şeklinde konuştu.
Glutenin neden olduğu 20 hastalığı tek tek açıklayan Prof. Dr. Canan Karatay, "Bunlar; ALS, dikkat dağınıklığı, otizm, diyabet, osteopeni, beyin bulanıklığı, kanser, sık sık hastalanma, süt ürünlerinde intolerans, büyüme geriliği, depresyon, mide bağırsak gazı, kısırlık, migren, sık sık düşük yapma, Alzheimer, sık acıkma, Parkinson, burun tıkanıklığıdır" diye konuştu.
Günümüzde, glutenin olumsuz etkilerinden korunmak amacıyla glutensiz beslenme giderek daha yaygın hale geliyor. Bu tür bir beslenme, sindirim sistemini desteklemekle kalmayıp, aynı zamanda enerji seviyelerini artırarak genel sağlığı iyileştiriyor. İşte glutensiz ve besleyici alternatif gıdalar...
1. Glutensiz Tahıllar
• Kinoa: Protein ve lif bakımından zengin olan kinoa, glutensiz bir alternatiftir. Salatalarda, çorbalarda ve pilavlarda rahatlıkla kullanılabilir. • Yulaf: Yulaf, gluten içermez ancak çapraz bulaşma riski taşıyabileceği için organik ve glutensiz etiketli olanları tercih edilmelidir.
• Pirinç: Beyaz ve kahverengi pirinç, glutensizdir ve birçok yemekte kullanılabilir.
• Mısır ve Mısır Unu: Mısır, gluten içermez ve birçok farklı tarifte kullanılabilir. Mısır unu da ekmek ve kek yapımında yaygın olarak tercih edilir.
Glutenin en büyük kaynağı tahıllar ve işlenmiş gıdalardır. Ancak tüm sebzeler ve meyveler doğal olarak glutensizdir.
Karpuz, muz, elma, brokoli, ıspanak gibi taze meyve ve sebzeler her türlü diyette rahatlıkla yer alabilir.
• Badem Unu: Glutensiz un seçeneklerinden biri olan badem unu, özellikle tatlı tariflerinde kullanılır. Ekmek veya kek yapımında da ideal bir alternatiftir.
• Hindistancevizi Unu: Bu un, düşük karbonhidratlı ve gluten içermeyen bir alternatiftir. Hamur işleri, kekler ve kurabiyeler için kullanılabilir.
• Glutensiz Un Karışımları: Piyasada, birden fazla glutensiz unun karışımıyla üretilmiş unlar mevcuttur. Bu unlar, geleneksel un yerine kullanılabilir ve ekmek, kek gibi çeşitli tariflerde yer alabilir.
Paketlenmiş atıştırmalıklar genellikle gluten içerir. Ancak glutensiz atıştırmalık seçenekleri de oldukça fazladır:
• Mısır cipsleri: Glutensiz mısır cipsleri, geleneksel cipslere sağlıklı bir alternatiftir.
• Kuruyemişler: Fındık, ceviz, badem gibi kuruyemişler, hem besleyici hem de glutensizdir.
• Glutensiz barlar: Sağlıklı, tatlı ihtiyacını karşılayacak ve glutensiz barlar da atıştırmalıklar arasında yer alır.
5. Bitkisel Sütler
Süt ve süt ürünleri de bazı kişilere rahatsızlık verebilir. Özellikle laktaz intoleransı veya süt alerjisi olan kişiler için bitkisel sütler iyi bir alternatiftir. Badem sütü, soya sütü ve yulaf sütü glutensizdir ve beslenme düzenine eklenebilir.
6. Kırmızı Et ve Beyaz Et Seçenekleri
Kırmızı et (sığır eti, kuzu eti) ve beyaz et (tavuk, hindi) glutensiz diyetinize dahil edilebilecek mükemmel protein kaynaklarıdır. Her ikisi de vücudun ihtiyacı olan demir, çinko, B12 vitamini gibi besin öğelerini sağlar. Bunun yanı sıra, balık ve deniz ürünleri de glutensiz bir diyette önerilen besinler arasındadır. Bu seçenekler hem sağlıklı hem de glutensiz bir beslenme düzenine uygun olacaktır.
Glutenin kanser üzerindeki etkisine dair bilimsel verilerin henüz kesinleşmediğini belirten Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, gluten duyarlılığı olan kişilerin, gluten tüketimini sınırlamaları gerektiğini vurguladı. Ancak bu durumun toplumda oldukça nadir görüldüğünü ifade eden Özdoğan, günümüzde gluten intoleransının abartıldığını ve bu konuda yayılan negatif inançların kişileri olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Prof. Dr. Özdoğan, gluten duyarlılığı olmayan bireylerin gereksiz yere gluten tüketiminden kaçınmasının sağlık açısından faydalı olmayabileceğini söyledi.
Glutensiz Beslenme ile Sağlıklı Bir Yaşam
Gluten, ne kadar yaygın bir protein kaynağı olsa da bazı kişilerde ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Çölyak hastalığı, gluten intoleransı, sindirim bozuklukları ve otoimmün hastalıklar gibi durumlar, glutenin vücutta oluşturduğu olumsuz etkiler nedeniyle daha da karmaşık hale gelebiliyor. Bu nedenle, glutenin zararlı etkilerinden korunmak oldukça önemlidir.
Glutensiz bir beslenme düzeni, yalnızca sağlık sorunları olan kişiler için değil, aynı zamanda sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen herkes için faydalı bir tercih olacaktır. Kinoa, pirinç, badem unu gibi sağlıklı tahıllar, sebzeler, meyveler ve bitkisel sütler, glutensiz beslenmenin temel taşlarıdır. Doğru glutensiz besinlerle vücudunuzu dengede tutabilirsiniz.