SON DAKİKA
Hipertansiyonun damarlar üzerindeki etkisi! Kalp, beyin, böbrekler... Zarar vermediği organ yok! Dr. Demet Erciyes yazdı
Son günlerde özellikle aort damarı yırtılmasıyla gündeme gelen hipertansiyon genel olarak damarlara neler yapıyor gelin birlikte bir göz atalım.
Normalde: Damarlarımızın iç yüzeyi esnektir. Kan akışı oldukça düzenlidir.
Hipertansiyonda: Kan, damar duvarlarına sürekli ve gereğinden fazla bir basınçla çarpar. Bu durum, zamanla damarların esnekliğini kaybetmesine neden olur. Damarlar sertleşmeye ve kalınlaşmaya başlar. (Bu sürece ateroskleroz da denir.)
2.Damarların iç yüzeyi (endotel) zarar görür
*Damarların iç yüzeyi endotel denilen çok hassas bir tabakayla kaplıdır.
*Yüksek tansiyon, bu tabakayı mikroskobik yırtıklar oluşturarak tahriş eder.
*Bu hasarlar, damarların içinde iltihabi bir süreç başlatır.
*Zarar gören damar yüzeyi, kolesterol parçacıklarını daha kolay tutar.
*Vücut bu hasarı “tamir etmek” isterken, damar duvarlarında yağ, kolesterol, kalsiyum ve hücre atıklarından oluşan plaklar birikmeye başlar.
*Bu plaklar, damarları daraltır ve kan akışını zorlaştırır.
4.Damar sertliği (ateroskleroz) gelişir
*Yıllar içinde bu plaklar damarları hem sertleştirir hem de daraltır.
*Damarlar artık esnekliğini kaybetmiş, sertleşmiş “borulara” dönüşür.
*Kanın geçmesi zorlaşır, kalp daha çok çalışmak zorunda kalır.
*Bazı damar bölgeleri bu basınca dayanamayarak zayıflar.
*Zayıflayan yerlerde damar duvarı balon gibi dışa doğru şişer - buna anevrizma denir.
*Anevrizmalar, özellikle beyin ve ana atardamar (aort) gibi yerlerde patlayarak hayati tehlike yaratabilir.
6.Organlara giden kan azalır
Hipertansiyonun damarları etkilemesi, tüm organları etkiler çünkü her organ kana ihtiyaç duyar:
*Daralmış damarlar nedeniyle inme (felç) riski artar.
*Beyne giden kan azalınca hafıza problemleri, bunama gibi sorunlar çıkabilir.
Kalp:
*Kalp daha çok çalışır kalp kası kalınlaşır kalp yetmezliği gelişebilir.
*Kalbi besleyen koroner damarlar daralır kalp krizi riski artar.
*Göz damarları hassastır. Yüksek tansiyon, göz kanamalarına ve görme kaybına yol açabilir.
Böbrekler:
*Böbrek damarları zarar görürse, böbrek fonksiyonları bozulur, hatta böbrek yetmezliği oluşabilir.
Hipertansiyon, damarları sürekli yüksek basınca maruz bırakır. Bu:
1.Damarların iç yüzeyini bozar,
2.Kolesterol birikimini kolaylaştırır,
3.Damarları daraltır ve sertleştirir,
4.Kan akışını engeller,
5.Hayati organlara zarar verir.
Neden erken teşhis ve tedavi önemli?
Hipertansiyon çoğu zaman “sessiz katil” olarak adlandırılır. Çünkü belirti vermeden yıllarca damarları yıpratabilir. Bu yüzden:
*Düzenli tansiyon ölçümü,
*Sağlıklı beslenme (tuz kısıtlaması),
*Egzersiz, *İlaç tedavisi önemlidir.