SON DAKİKA
Yüzün Bir Tarafına Aniden Gelen Uyuşukluk Hissi, Ağız Köşesinde Sarkma... Aman Dikkat! Meğer Bu Hastalığın İlk Belirtisiymiş
Yüzde uyuşukluk hissi, tat alma duygusunda yaşanan kayıp ya da ağız köşesinde sarkma varsa yüz felci geçiriyorsunuz demektir. Türkiye’de sayısı tam olarak bilinmese de her yıl yaklaşık olarak 25 bin kişi yüz felci geçiriyor. Özellikle hamileliğinin son üç ayında olan kadınların yüz felci geçirme oranı ise 3 kat artıyor. Şeker hastalarının yüz felci geçirme olasılığı da daha yüksek. Yüz felci ile ilgili bilinmesi gerekenleri Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayhan Öztürk anlattı.
Yüz felci, yüz kaslarını kontrol eden sinirlerin işlevini kaybetmesi sonucunda, yüzün bir tarafında ya da nadiren her iki tarafında kasların hareket edememesi durumudur.
Yüz hareketlerini sağlamak amacıyla beyinden gelen komutları kaslara ileten yüz sinirindeki sorunlar bu hastalığa neden olmaktadır.
Sinirin beyinde olan kısmı etkilenirse santral yüz felci, sinirin beyin sonrası kısmı etkilenirse periferik yüz felci olur. Bunların ikisinde de farklı klinik görünüm olur. Santral olanda sadece bir ağız köşesi etkilenirken pariferik yüz felcinde yüzün bir yarısı etkilenir.
Beyinden çıktıktan sonra vücuttaki sinirler içinde en uzun kemik kanala sahip sinir olan yüz siniri, en sık felç görülen sinirlerden biridir. Bu felçlerin yaklaşık yüzde 90’ı sinirin kanalın içinden geçtiği kulak kemiğindeki hastalıklara bağlı olarak meydana gelen periferik olan formdur. Yüz siniri beyinden çıktıktan sonra işitme ve denge siniri ile beraber seyrederek kulak kemiği içerisine girer. İç kulak kanalı denilen bu bölgedeki problemlerde yüz felcine işitme ve denge şikâyetleri eşlik edebilmektedir.
Yüz felci oldukça sık olarak izlenen bir hastalıktır. Türkiye’deki sıklığı tam olarak bilinmemekle birlikte her yıl 100 bin kişilik bir nüfusta 20-40 kişinin yüz felci geçirdiği düşünülmektedir. Bu rakamdan Türkiye’de yılda yaklaşık 25 bin kişinin yüz felci olduğu hesap edilebilir. Bunların da çoğu periferik tip olan ve Bell felci denilen durumdur. Yüz felcinin ilk belirtileri nelerdir? Genellikle yüz kaslarının kullanımının azalması veya hiç hareket edememesi durumu bazen hızlı bir şekilde gelişirken bazen de hastalığa bağlı olarak yavaş gelişir. Yüz felcinin en sık görülen belirtisi yüzün bir tarafında ani güçsüzlük ya da hareketsizliktir. Gülme ve konuşma sırasında ağız köşesinde sarkma, göz kapağını kapatamama, alın kısmındaki kırışıklıkların kaybolması, yüzde uyuşukluk ve hissizlik, tat alma duygusunun azalması, Kulakta ağrı veya seslere karşı aşırı hassasiyet, Yemek yerken ya da içerken zorlanma, sıvıların ağzın kenarından akması, Konuşma bozukluğu görülen diğer belirtilerdir. Bu belirtiler genellikle ani başlar ve ilk 48 saat içinde en üst düzeye ulaşır.
Yüz felci türleri olarak, nedeni binmeyen Bell paralizisi, Herpes Zoster virüz enfeksiyonu, Guillain-Barré sendromu, otoimmün yüz felçleri, Lyme hastalığı, AIDS ve Kawasaki hastalığını hızlı gelişen felçler olarak sayabiliriz. Kulak kemiği kırıkları, Basınç travması, Doğum travması ise travmaya bağlı felçler olarak bilinmektedir. Yüz felcine ayrıca orta kulak iltihapları da neden olmaktadır.
Yüz felci tedavisi ve iyileşme süreci nasıldır?
Yüz felçlerinin tedavisi neden olan faktöre göre değişiklik gösterir. Tedavideki amaç; normal yüz görünümünün, istemli hareket esnasında yüz simetrisinin, duygusal hareketlerin ve ağız, burun ve göz çevresi kas fonksiyonlarının sağlanmasıdır. Nedeni kesin olarak bilinmeyen, travma, tümör, enfeksiyon gibi bariz bir neden saptanamayan akut yüz felçleri Bell Paralizisi olarak tanımlanır. Nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber viral iltihaba bağlı, immün bir mekanizmaya bağlı olarak oluştuğu kabul edilmektedir. Hastaların yüzde 80-90’ında felç tamamen düzelmekte, tam hareket kaybı oluşmamış hastalarda bu oran yüzde 95-100’e çıkmaktadır. Ancak felcin tam olduğu ve erken dönemde yapılan testlerde yüzde 90’ın üzerinde sinir lifi kaybı saptanan hastalarda tam iyileşme oranı yüzde 50 ye düşmektedir.
Bell paralizisinin tedavisinde felçten sonraki ilk 3 gün içerisinde başvuran hastalara, engel oluşturacak bir durum yoksa damar yoluyla uygun dozda kortizon verilir. Yüz siniri fonksiyonlarının tamamen kaybolduğu durumlarda iyileşme döneminde yüz kaslarında incelme oluşumunun önlenmesi amacıyla sıcak tatbiki, masaj ve yüz egzersizleri uygulanır.
Gözde açık kalmaya bağlı kuruma nedeni ile oluşan keratit gibi komplikasyonların önlenmesi için koruyucu tedaviler uygulanmaktadır. Erken dönmede ileri klinik bulguları ve tam felç durumu olan hastalarda uygun cerrahi teknikle sinirin kanal içinde serbestleştirilmesine yönelik cerrahi uygulanabilir. Travmaya bağlı felçler ikinci sırada Travmaya bağlı gelişen felçler yüz felci nedenleri içinde sıklık olarak ikinci sıradadır. Kulak kemiği kırıkları, cerrahi işlem sırasında kaçınılmaz olarak oluşan zedelenmeler ya da istem dışı cerrahi travma olabilir. Akut orta kulak iltihabı sırasında görülen yüz felçlerinin tedavisinde damardan antibiyotik başlanmalı ve kulak zarına delik açılarak orta kulakta biriken iltihabın boşalması sağlanmalıdır. Ek olarak kortizon tedavisi uygulanabilir. Herpes Zoster Otikus (Ramsey Hunt Sendromu), Varisella Zoster virüsüne bağlı olarak oluşur. Genellikle beraberinde kulak kepçesinde, saçlı deride, yüzde veya dudaklarda uçuk benzeri kabarcıklı lezyonlar bulunur. Bell paralizisinden farkı olarak daha ağır klinik bulgular olması ile karakterizedir.
Yaş aralığı var mı?
Bell paralizisi genellikle 15-45 yaş arasındaki kişilerde yüz binde 10 ile 40 arasında kişide görülür. Kadın ve erkeklerde görülme sıklığı eşit olmasına karşın, hamilelikte özellikle de son üç ayda ya da doğum sonrası ilk haftada risk üç kat daha artmaktadır. Hastaların yüzde 5-10’u şeker hastalığı tanısı almış hastalardır. Yüz felci geçirenlerden bazıları; influenza, nezle gibi üst solunum yolu infeksiyonları, diş çekimi, klimalı ya da rüzgarlı ortamda bulunanlarda da yüz felci geçirme ihtimali yüksektir. muş olma hikayeleri de hastalar tarafından bildirilmiştir.
