Sağlığı tehdit eden bu 5 belirtiden 3'ü birlikte görülüyorsa dikkat! Metabolik sendrom nedir, risk kimlerde yüksektir? Dr. Jan Klod Kayuka yazdı...
Metabolik sendrom, kalp krizi, felç ve şeker hastalığı riskini artıran bazı risk faktörlerinin bir arada bulunduğu tehlikeli bir tablodur. Her biri sağlığı tehdit eden aşağıdaki beş durumdan en az üç tanesinin bir arada bulunması metabolik sendrom olarak adlandırılır.
Artmış bel çevresi: Göbek üzerinden ölçülen bel çevresinin erkeklerde 102 cm., kadınlarda 88 cm.’den fazla olması metabolik sendromun ölçütlerinden birisidir. Kalp hastalığına sebep olma açısından göbek etrafında birikmiş yağlar vücudun başka yerlerinde birikmiş olanlara göre daha tehlikelidir.
Yüksek trigliserid düzeyi: Kandaki trigliserid (serbest kan yağları) düzeyinin 150 mg/dl’ den yüksek olması (veya trigliserid düşüren ilaç kullanıyor olmak) metabolik sendromu tetikler. Trigliserid yüksekliği damar sertliği ve şeker riskini artırır.
Düşük HDL düzeyi: HDL kolesterol ‘iyi huylu’ kolesterol olarak bilinen bir kolesterol molekülü çeşididir ve damar sertliğine karşı koruyucu özelliği vardır. HDL kolesterol düzeyinin kadınlarda 50, erkeklerde 40 mg/dl’ nin altında olması metabolik sendromu tetikler.
Yüksek kan basıncı: Kan basıncının 135/90 mmHg’ dan yüksek olması (veya tansiyon düşürücü ilaç kullanıyor olmak) metabolik sendromu tetikler.
Bozulmuş açlık kan şekeri: Açlık kan şekerinin 100-125 mg/ dl arasında olması (açlık kan şekerinin 126 mg/dl ve üzerinde olması şeker (diyabet) hastalığı demektir. Metabolik sendrom ile insülin direnci arasında çok yakın bir ilişki vardır. İnsülin direnci, kalp sağlığını tehdit eden ve tedavi edilmesi gereken benzer bir sağlık sorunudur.
Metabolik sendromlu kişilerde metabolik sendromu olmayanlara göre gelecekte tip 2 diyabet gelişme riski beş kat, kalp damar hastalığı gelişme riski ise iki kat daha fazladır.
Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması, polikistik over sendromu, uyku apne sendromu, safra taşı, gastroözofageal reflü, depresyon ve astım da metabolik sendromla ilişkili tablolar arasında sayılmaktadır.
Kan şekeri yüksekliği, yüksek trigliserid seviyesi, HDL kolesterol düşüklüğü, karaciğer enzimleri yüksekliği, ürik asit yüksekliği gibi klasik bulgular yanında CRP yüksekliği de metabolik sendromun laboratuvar bulguları arasında yer alır. Metabolik sendrom birçok ülkede erişkin populasyonun yüzde 20 ile yüzde 30’nu etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur.
