SON DAKİKA
Şekerin fazlası bellek düşmanı! Prof. Dr. Osman Müftüoğlu yazdı...
BELLEĞİMİZ kan şekerimizdeki dengeye en hassas organizasyonlardan biri. Beynimiz de belleğimiz de kan şekerinin özellikle aşırı yükselmelerinden ve düşmelerinden hiç hoşlanmıyor. Ve zaten bu nedenle de özellikle şeker hastalarında kan şekeri oynamalarına bağlı olarak belleğin beklenenden daha erken bozulabileceği/yaşlanabileceği biliniyor. Araştırmalar bize önemli bir şeyi daha hatırlatıyor: Kan şekerinin seviyesi ile bellek arasındaki bu önemli ilişkide sorun yaşayanlar sadece diyabetliler/şeker hastaları değil. Kan şekerindeki hafif yükselmeler/düşmeler, insülin seviyelerindeki sınırlı artışlar bile (hiperinsülinemi/insülin direnci) bellek kapasitemizi olumsuz etkileyebiliyor.
Bedenimizdeki bütün hücrelerin (özellikle de beyin hücrelerinin) verimli çalışması için glikoza gereksinimi var. Ne var ki glikoz ve insülinin fazlası beyin dokusunda zamanla ciddi tahribatlar da yapabiliyor.
Tahribatın nedeni ise henüz tam olarak bilinmiyor. Kan şekeri yüksekliğinin proteinlerle etkileşime girerek beyne hasar verebilen toksik maddeler oluşturabileceğini, aşırı insülin birikiminin Alzheimer hastalığına yol açan beta amiloid maddesinin beyin dokusundan temizlenmesini aksatabileceğini ileri sürenler var.
Ayrıca kan şekeri yüksekliği uzun sürerse beyin damar hastalığına yol açabiliyor, sertleşen ve daralan beyin damarları beynin beslenme ihtiyacını karşılayamayınca da belleğimiz bozulabiliyor.
ÖZETİ ŞUDUR: Kan, şeker ve insülin rakamlarımızı dikkatle izleyelim!
BİR UYARI
BU köşede sık tekrarladığım bir cümle var: HER HAPI YUTMAYIN!
Hemen ardından eklediğim diğer cümle de şu: HAP YUTARKEN HAPI DA YUTABİLİRSİNİZ!
İlaçlar bazen gerçekten şifa... İlaçlar birçok derde deva... İlaçlar kimi zaman yangın söndüren bir itfaiye... İlaçlar kimi zaman da acil servis doktorları kadar yetenekli ve hızlı moleküller. Ama unutmayalım ki aynı ilaçlar bazen iki ucu keskin birer bıçak da olabiliyor. Kısacası her ilacın hem gülü hem dikeni var. Bu nedenle ilaç kullanırken dikkatle düşünmek, her soruna ilaçla çare aramamak lazım.
TARÇIN deyip geçmeyin, son dönemin en gözde baharatlarından biridir o. Ona neredeyse ilaç muamelesi yapanlarımız bile var ama bilgi eksikliği nedeniyle yanlış, etkisiz veya riskli kullananların sayısı da oldukça fazla. Peki, doğru kullanım için neler yapılmalı?
VARAN 1: İKİ TÜR TARÇIN VAR: Seylan ve Çin tarçınları farklı. Kaliteli, faydalı ve yan etkisi az olanı Seylan tarçını. Ne var ki daha ucuz olduğundan Çin tarçını daha yaygın olarak satılıyor, alınıyor ve kullanılıyor.
VARAN2: MİKTAR MESELESİ ÖNEMLİ: Tarçında miktar meselesi de mühim. Fazlası zararlı. Kullandığınız Seylan tarçını da olsa günde 1 çay kaşığından fazla tarçın pek tavsiye edilmiyor.
VARAN 3: ŞEKERE FAYDALI: Tarçın içindeki sinnamaldehidler sayesinde kan şekerini dengelemede oldukça yetenekli bir baharat. 1 çay kaşığı tarçın bile kan şekerini ciddi ölçüde azaltabiliyor. Bu dozun daha çok diyabetlilerce tercih edilmesi lazım. Genelde yarım çay kaşığı bile yeterli oluyor.
VARAN 4: SÜTLÜ TATLILARA EKLEYİN: Tarçının en doğru kullanımı toz halinde sütlü tatlılara eklemek. Bunlara tarçın eklemek hem lezzeti artırıyor hem de kan şekerindeki ani fırlamaları frenliyor.
VARAN 5: GÜÇLÜ BİR ANTİOKSİDAN: Tarçını yalnızca kan şekerinizi dengelemekte kullanmayın. İnsülin direnciniz varsa, kilo sorunu yaşıyorsanız ve bedeninize daha çok antioksidan eklemeyi arzuluyorsanız tarçın daima elinizin altında olsun.
AKLINIZDA OLSUN
DOKTORUNUZUN size önerdiği herhangi bir ilacı kullanmadan önce -doktora ayıp olur düşüncesinden uzaklaşarak- aşağıdaki sorulara yanıt aramanızda fayda var.
VARAN 1: Sorunumu ilaç yutmadan çözebilir miyim?
VARAN 2: Yaşadığım problemi çözmeme yardım edecek ilaç dışında başka bir doğal yöntem var mı?
VARAN 3: Problemimi denetimden geçmiş, etkinliği kanıtlanmış -ama çöp olmayan- doğal bir takviye ile çözme imkânım yok mu?
VARAN 4: İlaç kullanmaya mecbursam daha düşük dozda alsam olmaz mı?
VARAN 5: Kullanabileceğim en kısa süre nedir?
VARAN 6: Bu ilacın etki tarzını, beni nasıl iyileştireceğini öğrenebilir miyim?
VARAN 7: Hangi işaretler olduğunda ilacın bana zarar verdiğini düşünmeliyim?
VARAN 8: Kullandığım diğer ilaçlar ile bu yeni ilacın etkileşime girme olasılığı var mı?
VARAN 9: Aç mı tok mu kullanmalıyım?
VARAN 10: Bilinen ve katlanmam gereken yan etkiler neler?