SON DAKİKA
"Sürekli bir şeyler unutuyorum" diyenlerden misiniz? Sebebine inanamayacaksınız…
Hafıza, oldukça değişkendir. Örneğin; on yıl önce olan önemli bir şeyi hatırlarken, daha dün yaptığınız şeyi unutabilirsiniz. Birçok şeyi yanlış yere koymak, yapacağınız bir şeyi atlamak gibi birçok hafıza değişkenliğini hemen herkes hayatında sıklıkla yaşar. Fakat sebepleri oldukça ilginç. İşte cevabı… (Sabah)
Uyku, hafızayı geliştirmek de dahil olmak üzere bedeniniz için en sağlıklı rutinlerden biridir. Yeterince uyuyamamak, yeni şeyler öğrenme yeteneğini, %40'a kadar düşürebilir ve beynin yeni anıları oluşturacak olan bölümü hipokampusu etkileyebilir. Uyku, beynin yenilenmesini sağlar. REM uykusu da dahil olmak üzere uykuda geçirilen belirli aşamalar, yeni öğrenilen bilgilerin uzun süreli belleğe dönüştürülmesi sürecini destekler.
Uyku Vakfı, yetişkinlerin bir gecede yaklaşık yedi ila dokuz saat kaliteli uyku almasını tavsiye ediyor. Goldman, yeterince uyumamak veya kalitesiz uyku bizi daha unutkan hale getirebilir çünkü "öğrendiğimiz yeni bilgiler uzun süreli belleğimizde saklanmaz ve unutulma veya kaybolma olasılığı daha yüksektir" diyor. Florida'da bir sağlık psikoloğu ve Master Stress Method'un yaratıcısı olan Julia Kogan ise, hafıza söz konusu olduğunda kritik olan iki şey olarak, uykunun dikkat ve odaklanma ile ilgili olduğunu dile getiriyor.
Uykuyu atlıyorsak, dikkatli, odaklanmış ve enerjik olma olasılığımız daha düşüktür. Dikkat eksikliği varsa, bilgiyi iyi bir şekilde tutabilmemiz pek olası değildir. Bu nedenle, özellikle prefrontal kortekste olmak üzere beyinlerinin dikkat bölümleri o kadar keskin olmayacağından, düzenli olarak uykuyu atlayanların unutkan olma olasılığı daha yüksektir.
Kogan, unutkanlığın genellikle bir "dikkat sorunu" olduğunu dile getiriyor. Dikkatli ve odaklanmış bilgiyi hatırlamanın önemli bir parçası olduğunu söyleyen uzmanlar, eğer tam olarak dikkat edilmemişse veya dikkat dağınıklığı ortaya çıktıysa bilgiyi akılda tutacak bir zihinsel durumdan uzaklaşabilirsiniz. Kogan, "Eğer tam olarak dikkat etmemişsek, dikkatimiz dağılmışsa veya bilgiyi akılda tutacak bir zihinsel durumda değilsek, o zaman bilgiye tam olarak katılmayacağız, bu da unutkanlık gibi görünen bir şeye yol açacaktır" diyerek odaklanmanın önemine vurgu yaptı.
HAREKETSİZ BİR YAŞAM
Psikoterapist Valentina Dragomir egzersizin, hafızanız da dahil olmak üzere genel sağlığınız için öneminden bahsetti. Egzersiz beyne giden kan akışını arttırır ve beyin hücrelerinin korunmasına yardımcı olur. Ayrıca, hareketsiz alışkanlıkların hafıza için önemli olan bazı beyin bölgelerindeki incelme ile bağlantılı olduğunu gösteren araştırmaların olduğunu belirtti.
Yakın zamanda yeni bir ilaç almaya başladıysanız, hafızanız bu durumdan etkilenebilir. Nöropsikolog Columbia Üniversitesi öğretim üyesi yöneticisi Sanam Hafeez, antidepresanların, alerji ilaçlarının, kan basıncı dengeleyiciler ve daha fazlası gibi ilaçların, yatıştırıcı özelliklerinden dolayı hafızayı etkileyebilir. Sizi daha unutkan hale getirebilecek diğer ilaçlar arasında benzodiazepinler, kolesterol düşürücü ilaçlar, antiepileptik ajanlar, narkotik ağrı kesiciler, antihipertansif ilaçlar, inkontinans ilaçları, antihistaminikler ve daha fazlası bulunur. Bazı ilaçlar sadece onları aldığınızda hafızanızı etkileyebilir ve diğerleri daha uzun süreli etkilere sahip olabilir. Doktorunuzla konuşmak ve sizin ve yaşam tarzınız için en iyi ilacı bulmak yardımcı olacaktır.
YİYECEK SEÇİMİ
Yiyecekler, beyninizi etkileyen şeylerin başında gelir. Goldman, yenilen şeylerin fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak nasıl hissettiğinizi etkilediğini de dile getiriyor. Beyin işlevini artıracak yiyecekler arıyorsanız, Harvard Tıp Okulu, yeşil yapraklı sebzeleri, yağlı balıkları, meyveleri, çay ve kahveyi ve sağlıklı kuruyemişleri tüketmenizi öneriyor. Hafeez, ayrıca anti-inflamatuar gıdalar açısından zengin bir diyet tüketmeyi tavsiye ediyor. Bunlar arasında meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar, baklagiller ve sağlıklı yağlar bulunur.
Goldman, Hem kaygı hem de depresyonun, konsantrasyonu bozarak küçük ayrıntılara dikkat etmeyi zorlaştırabileceğini belirtti. Organize olmak zor olabilir; kolayca bunalabilir ve odak noktasını kaybedebilirsiniz. Goldman'a göre, özellikle travma yaşayanlar, "hafıza bozukluğuna sahip olma eğilimindedir". Sinir sistemi, güvenlik ve koruma sağlamaya çalışırken aşırı hızlanıyor, bu da yaşamı tehdit etmeyen ayrıntıların unutulma olasılığının daha yüksek olduğu anlamına geliyor. Kogan, stres, kaygı ve depresyon dikkati, öğrenmeyi ve hafızayı etkileyebileceğinden, hafızamızı keskinleştirmek için bu endişeleri gidermek çok önemli olduğunu dile getiriyor.
ZİHNİ KESKİNLEŞTİREN EGZERSİZLERİ UYGULAMAMAK
Unutkanlıkla mücadele etmek için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri beyninizi uyarmaktır. Goldman, "Yeni şeyler öğrenerek, oyun oynayarak, okuyarak veya diğer uyarıcı faaliyetlerle beyninizi aktif tutmak, beyninizin 'kaslarını' formda tutmanın bir yoludur" diyor. Amerikan Psikoloji Derneği , unutkanlık yaşadığınızda beyninizi keskinleştirmek için, arabanızı park ettiğiniz yer gibi hayattaki bazı şeylerin, "zihinsel anlık görüntülerini" zihninizde canlandırmanızı öneriyor. Ayrıca beyninizi anımsatıcı cihazlar ve kaybolan ipuçları aracılığıyla veya bir şeyleri hatırlamanıza yardımcı olacak teknolojiyi kullanarak eğitmenize dair tavsiyelerde bulunuyor. Hafeez, beynin ve hafızanın, vücudun herhangi bir kısmı gibi kullanılması ve kullanılması gereken bir şey olarak düşünülmesi gerektiğini, aksi takdirde köreleceğini dile getiriyor.
NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?
Bu değişikliklerden sonra unutkanlığınız düzelmezse veya aşağıdaki belirtilere sahipseniz, sağlık uzmanına danışmanızda fayda bulunuyor. Aynı soruları tekrar tekrar sormak İyi bildiğin yerlerde kaybolmak Tarifleri veya yönergeleri takip etmekte sorun yaşıyorsanız Zaman, insanlar ve yerler hakkında kafa karıştırmak Kendine bakmamak, kötü yemek yemek veya güvensiz davranmamak Unutkan olmak can sıkıcı olabilir, ancak hayatınızı tanımlaması gerekmez. Birkaç yaşam tarzı değişikliği ve bazı zihinsel egzersizlerle hafızanızı kısa sürede geliştirebilirsiniz.