5 evrede Terörsüz Türkiye! Adım adım detaylar... Hande Fırat yazdı

"Terörsüz Türkiye" hedefine ulaşmak için yürütülen çalışmalar, terör örgütü PKK'nın fesih ve silah bırakma kararı almasını sağladı. Hande Fırat, Hürriyet Gazetesi'ndeki köşesinde 5 evrede Terörsüz Türkiye süreciyle ilgili detayları yazdı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Terörsüz Türkiye süreci 5 evre olarak planlandı, uygulamaya konuldu. Şu an 3’üncü evreye geçildi. İşte o evreler ve detayları... “Elbette asıl olan uygulamadır. Sözlerin tutulup tutulmadığının takibini Milli İstihbarat Teşkilatımız titizlikle yapacaktır.” Bu sözleri PKK’nın fesih kongresi ve silah bırakma kararının ardından, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan çarşamba günü AK Parti grup toplantısında söyledi. Sürecin takibinin bizzat Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın ve ekibi tarafından yapılacağını duyurdu. Yaklaşık 8 aydır çalışan teşkilat bir yandan sürecin alt yapısını hazırlarken, bir yandan da bundan sonraki adımları dikkatle takip ve kontrol edecek.

SÜRECİN 3. EVRESİ BAŞLADI

Terörsüz Türkiye süreci 5 evre olarak planlandı, uygulamaya konuldu. Şu an 3’üncü evreye geçildi. Sizlerle önce bu evreleri paylaşacağım.

1- AHLAT’TAN BAHÇELİ’NİN ÇAĞRISINA...

Birinci evre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ahlat’taki iç cepheyi güçlendirme çağrısıyla başladı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin hem buradan hem de Türkiye’nin içinde bulunduğu bölgedeki gelişmelerden yola çıkarak TBMM’de 1 Ekim günü DEM Partililerle tokalaşmasıyla devam etti. Bahçeli’nin ardından o gün hem MHP’li vekiller hem de AK Partili vekiller el sıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan Meclis Genel Kurulu’ndaki konuşmasında, “Şunun artık idrak edilmesi ihtiyaçtan öte bir zarurettir; bugün, İsrail saldırganlığı karşısında, içeride ve dışarıda çatışma alanlarının değil, uzlaşma alanlarının öne çıkması gerekiyor” diyerek, yine birliktelik vurgusu yaptı. Birinci evre tarihler 22 Ekim 2024’ü gösterdiğinde MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin tarihi çağrısı ile son buldu. Bahçeli, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın tecridinin kaldırılması önerisinde bulunarak, “Şayet terörist başının tecridi kaldırılırsa, gelsin TBMM’de DEM Parti grup toplantısında konuşsun, terörün tamamen bittiği, örgütün lağvedildiğini haykırsın” dedi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

2- ÖCALAN’IN ÇAĞRISININ HAZIRLANMASI

Süreçte ikinci evre ağırlıklı olarak Abdullah Öcalan’ın çağrısının hazırlanması üzerinde yoğunlaştı. 27 Şubat-12 Mayıs tarihleri arasındaki bu evrede DEM Partililerin siyasi partiler, liderler, aktörlerle yaptıkları temaslar ön plandaydı. Ancak tüm alt yapı çalışmalarını MİT Başkanı İbrahim Kalın başta olmak üzere İstihbarat Teşkilatı yürüttü. İstihbarat Teşkilatı ve İmralı görüşmelerini de kapsayan süreç Öcalan’ın açıklaması, açıklama sonrası kongrenin toplanması ve nihayetinde 12 Mayıs tarihindeki fesih kararı ile tamamlandı. Burada altının çizilmesi gereken husus, devlet bu evrenin sonuna kadar terörle mücadele ile silah bırakma arasındaki dengeyi korumayı sürdürdü. Nedeni ise hem sürecin hem örgütün içeriden ya da dış aktörlerden provokasyona açık olmasıydı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

3- FESİH VE SİLAH BIRAKMA SÜRECİ

Terörsüz Türkiye süreci şu an fesih ve silah bırakmayı içeren üçüncü evreye girdi. Dört ülkede yaklaşık 8-10 bin civarında silahlı örgüt mensubu bulunduğu belirtiliyor. Herkesin aklındaki soru tüm gruplar silah bırakacak mı, süreç nasıl işleyecek? Bu sorunun yanıtını genel bir çerçeve çizerek verebiliriz:

HER COĞRAFYADA AYRI MEKANİZMA

- Silah bırakma süreci her coğrafyaya göre ayrı ayrı oluşturuluyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

- Türkiye, Irak, Suriye ve İran’daki dörtlü yapı düşünülünce; her coğrafyanın yapısı, lojistiği ve unsurları farklı. Kısacası her birinin mekanizması, temposu farklı çalışacak.

IRAK’TA HÜKÜMETLE BİRLİKTE YÜRÜTÜLECEK

- Irak hükümetiyle de yapılan güvenlik anlaşması çerçevesinde, Irak’taki mekanizma Iraklı yetkililerle yürütülecek. Örgütün konuşlandığı merkezler boşaltılacak. Silahlar teslim alınacak.

SURİYE’DE YENİ HÜKÜMETE ENTEGRASYON

- Suriye’deki beklenti örgüt dahil tüm Kürtlerin yasal bir şekilde Şam hükümetine entegre olması. Bunun için de örgüt üyelerinin bireysel bir şekilde silahlarını bırakarak, Suriye ordusuna katılımları gerekiyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

- Suriye’de SDG ve Şam hükümeti arasında imzalanan 8 maddelik anlaşmanın bir an önce hayata geçmesi bekleniyor.

- Suriye sahasında bunun dışındaki formüller kabul görmeyecek. Özerklik ya da farklı talepler Türkiye tarafından da Suriye hükümeti tarafından da kabul edilmiyor.

- Suriye açısından coğrafi ve demografik yapı, özerklik gibi farklı formüllere uygun değil. Hem Kürtlerin yerleştikleri bölge bir bütünlük taşımıyor hem de Suriye’deki farklı etnik yapıların benzer taleplerde bulunması Suriye’nin istikrarını ortadan kaldırır. Bu nedenle bu konudan taviz verilmesi söz konusu değil.

- Suriye sahasında ABD’nin askerlerini çekme kararını da unutmamak gerekiyor. Az sayıda asker bulunduracak olsa da, Başkan Trump yaptırımların kaldırılması ve Suriye Devlet Başkanı ile bir araya gelmesiyle net bir mesaj vermiş oldu.

- Ayrıca ABD bu süreçte terör örgütüne net bir biçimde; “Çekiliyoruz, Türkiye ve Suriye hükümeti ile anlaşın” mesajını verdi.

- Beklenti bir anlamda güven artırıcı adımların bir an önce başlaması. Bunun için de 8 maddelik anlaşmanın “Sınır güvenliği ve gümrük kapılarının Şam hükümetine devredilmesi” maddesiyle başlanabileceği belirtiliyor. Bu bir normalleşme adımı olarak kabul edilecek. İkinci olarak da örgüt Arap bölgelerinden çekilebilir.

TÜRKİYE’DEKİ SAYI AZ

- Türkiye sınırları içindeki sayı yaklaşık 50-100 civarında değişiyor.

- Her baharda hareketlilik yaşanırken, bu sefer bir hareketlilik gözlenmedi. Türkiye ayağında TSK ile koordinasyon halinde sorunun hızla çözülmesi bekleniyor.

PJAK İÇİN GÖZLER İRAN HÜKÜMETİNDE

- İran’daki PJAK yapılanması Türkiye’ye doğrudan bir tehdit yaratmasa da, süreçte bölgenin istikrarı açısından tasfiyesi önem taşıyor.

- Bu noktada İran hükümetinin de samimi ve yapıcı adımlar atması gerekiyor.

- Üçüncü evrenin ne kadar süreceğine tam bir süre vermek doğru değil. Ancak hedef dört ay içinde tamamlamak.

SİLAH BIRAKILACAK MİT RAPORLAYACAK

- Silah bırakma noktaları ve sürecinde hiçbir şekilde üçüncü bir ülke ya da uluslararası bir kuruluş bulunmayacak.

- Süreçte örgüt silah bırakacak, envanter çıkarılacak, MİT sahada doğrulayacak. Cumhurbaşkanı’na rapor verecek.

- Atılan her olumlu adım yeni bir adımın önünü açacak.

YASAL DÜZENLEMELER GÜNDEMDE

Üçüncü evre olumlu bir şekilde devam ederse, eş zamanlı olarak bazı yasal düzenlemeler de gündeme gelecek.

- Hasta ve yaşlı mahkûmların cezaevinden çıkarılması,

- Kayyum meselesinin istisnai bir duruma kavuşturulması,

- Abdullah Öcalan’ın infaz koşullarında değişiklik. Yani ada ziyaretlerinin izinle normalleştirilmesi.

ÖRGÜTÜN TEPE KADROSU NE OLACAK

- 30 ila 50 kişi arasında değişiklik gösterebilecek olan örgüt yöneticilerine bazı alternatifler tanınacak.

- Irak’ta kalmak isteyen kalacak, üçüncü bir ülkeye gitmek isteyene de karışılmayacak.

4- YASAL DÜZENLEME VE DEMOKRATİKLEŞME EVRESİ

Örgüt tarafından atılan her olumlu adımın hem Türkiye’de hem de bölge ülkelerinde yeni olumlu bir adıma yol açacağını ifade etmiştik. Yasal düzenleme ve demokratikleşme evresi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yürütülecek. Siyasi partilerin bir araya gelerek demokratikleşme yönünde adım atılması için üzerinde uzlaştıkları yasaların hayata geçirilmesi planlanıyor. Bu bölümde geçmişi de tarih tarih hatırlatarak, bugün Kürt sorununun değil terör örgütü sorununun çözülmekte olduğunu da aktarmak gerekiyor:

- 12 Ağustos 2005’te Erdoğan Diyarbakır ziyaretinde “Kürt sorunu, benim de sorunum. Çözüm adresi de benim. Etnik milliyetçiliğe, ayrımcılığa, bölgesel milliyetçiliğe, dinsel ve mezhepsel milliyetçiliğe izin vermeyiz” demişti.

- 27 Mayıs 2008’de Diyarbakır’da GAP Eylem Planı’nı açıklayan Erdoğan “Ortak paydamız Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığıdır. Bu anayasal vatandaşlık bizi birleştiren bir anlayıştır. Bunu hep birlikte yakalamak ve bunu hep birlikte güçlü kılmak durumundayız” ifadesini kullanmıştı.

- Süreçte Kürtçenin seçmeli ders olarak okutulmasından Kürtçe isimlerin kullanılmasına, yer isimlerin iadesine kadar birçok adım atıldığını da hatırlatalım.

5- SOSYOLOJİ VE PSİKOLOJİ İLE BÜTÜNLEŞME EVRESİ

- Bir yanda 40 yıllık bir terör sorunu çözülürken, geri dönenlerin topluma entegrasyonu, diğer yanda şehitlerin önemi ve şehit ailelerinin rencide edilmemesi önem taşıyor. Kanlarının yerde kalmadığının ve bu topraklarla, bu ülke için verdikleri mücadelenin hiçbir zaman unutulmayacağının, her zaman minnetle, şükranla anılacaklarının bilinmesi hayati önem taşıyor. 

- Sorunun çözümüyle hem ölümlerin son bulacağını hem Türkiye’nin güvenliğinin sağlanacağını hem de terörle mücadeleye ayrılan dev kaynağın artık sadece Türkiye Cumhuriyeti ve vatandaşları için harcanabileceğini de unutmamak gerekiyor.

- Bu nedenle beşinci evre sorumluluğu yüksek, hassasiyetle takibi yapılması gereken bir süreç.