Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın, Yunanistan’ın anlaşmalara aykırı olarak Ege Denizi’nde 16 adayı silahlandırdığını söylemesi Ege Denizi’ndeki adalar sorununu tekrar gündeme getirdi. (Milliyet/Seyfettin Ersöz)

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

1960’lı yıllardan itibaren adalarda ağır silahlandırmaya giden Yunanistan, bazı adalara savaş uçaklarının kullanabileceği hava üslerinin yanı sıra deniz üsleri inşa etti. Kimi adalarda tümen kimi adalarda ise tugay seviyesinde birlik bulunduran Yunanistan’ın, adalardaki toplam asker mevcudunun 50 ila 100 bin arasında olduğu değerlendiriliyor. Uzmanlar, Türkiye’nin bu sorunu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne taşıması gerektiğini söylüyor.

Ege Adaları’nın silahlandırılması, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ve 1947 yılında imzalanan Paris Antlaşması’na göre kısıtlandı. Pek çok adada kolluk kuvveti dışında silahlı kuvvet bulundurulmaması ve tahkimat yapılmaması hükme bağlandı. Paris Antlaşması ile “12 ada” olarak anılan 14 ada İtalya’dan alınıp Yunanistan’a verildi. Antlaşmanın 14. maddesine göre bu adaların üzerinde ancak asayişi sağlayacak kadar kuvvet bulundurulabiliyor. Ancak Yunanistan Ege’deki adaları 1960’lı yıllardan itibaren silahlandırmaya başladı. Ege Denizi’ndeki sorunu uzmanlar Milliyet’e değerlendirdi. Akar’ın açıklamalarını önemli, ama geç kalmış bir açıklama olarak değerlendiren Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, “Bu açıklamanın 1964’ten bu yana yapılması gerektiğini düşünüyorum.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Türkiye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne bu sorunu, taşımalıdır” dedi. Yunanistan’ın, Ege Denizi’nde gayri askeri statüde 3 ada grubuna sahip olduğunu belirten Gürdeniz, şöyle devam etti:  “Bu üç ayrı kategoride 23 ada bulunmaktadır. Bu 23 ada askersizleştirilmiş olma koşuluyla, yani Anadolu’ya bir tehdit riski oluşturmayacak şekilde egemenliği Yunanistan’a devredilmiştir. Bilindiği üzere adalar Kıbrıs sorununun başladığı 1960’lı yılların başından bu yana silahlandırılıyor. Türkiye 1964 yılında bu ihlaller için ilk notasını vermiş, aynı yıl Ege’deki karasularını 3 milden 6 mile çıkarmış ve kıta sahanlığı krizinin çıktığı 1975’te söz konusu ihlalleri BM’ye bildirmiştir.”

Kademeli olarak bu adaların ağır bir şekilde silahlandırıldığını belirten Gürdeniz, “Yunanistan, her üç adalar grubunda ancak asayişi sağlayacak polis veya jandarma bulundurabilir. Askeri birlik, deniz üssü veya hava üssü bulunduramayacağı gibi, savaş gemileri liman veya karasularını; askeri uçaklar hava sahasını veya meydanlarını kullanamaz.

Yunanistan özellikle Kıbrıs Barış Harekatından sonra her üç grup adanın çoğunluğunu kara, deniz ve hava birlikleri/üsleri ile silahlandırmış ve silahlandırmaya devam etmektedir. ASDEN Komutanlığı adı altında Midilli ve Rodos’ta tümenler; Limni Sakız Sisam ve İstanköy’de tugay seviyesinde birlikleri vardır. Limni Midilli, İstanköy ve Rodos’ta jet harekatına uygun hava üsleri vardır” dedi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Prof. Dr. Sezai Enis Tulça da “Kuzeydeki Saruhan Adaları, silahsız kalması kaydıyla Lozan ile Yunanistan’a devredilmiştir. Güneydeki adalar yani 12 Adalar olarak tabir ettiğimiz ama kabaca 14 ada ise 1912-1947 arasında İtalya’daydı. Savaş sonunda İtalyanlar çekilirken, 1947 Paris Anlatlaşması ile bu adaları silahsız kalması koşuluyla Yunanistan’a bıraktı.1964’ten itibaren Yunanistan bu adaları ciddi boyutta silahlandırmaya başladı. Ayrıca bunların dışında Ege’de aidiyeti belirsizlik olan adalar var. Lozan’da bu ‘gri adala’ için ilerde taraflar arasında bu adaların aidiyetinin belirlenmesi gerektiği belirtiliyor” dedi. Tulça, atılması gereken adımları şöyle özetledi:

“Uluslararası Divan’a götürülebilir. Ancak tek taraflı gitmenin sakıncaları var. Bir mutabakat yapıp, iki ülke anlaşamadığını tespit ettiği konularda gider Adalet Divanı’na. Bu yapılamıyor. Çünkü Yunanistan, ‘Benim yaptığım ihlal değil. Kendi egemenlik alanımdaki bir adayı silahlandırıyorum’ diyor. Ama ortada bir anlaşma var. Bu sorunu ya diplomatik yolla çözeceksiniz ya hukuka başvuracaksınız. Bunu barışçıl bir yolla halletmeye çalışıyoruz ama maalesef AB’yi arkasına alan Yunan tarafının bu konudaki tutumu hasmane.”

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İşte 23 ada

Akar’ın 16’sının silahlandırıldığına dikkat çektiği 23 adanın isimleri şöyle:

1 Boğazönü Adaları (Kuzey Ege Adaları): Semadirek, Limni, Taşoz, Bozbaba (4)

2 Saruhan Adaları  (Doğu Ege Adaları): Midilli, Sakız, Sisam, Ahikerya, İpsara (5)

3 Menteşe Adaları: İstanbulya, Rodos, Herke, Kerpe, Kaşot, İlyaki, İncirli, Kelemez, Leryos, Batnaz, İlipsi, Sömbeki, İstanköy, ve Meis