SON DAKİKA
SEN DE Mİ DOKTOR! Rakam tam: 15 milyar TL! Eşlerinin sekreterlerini de kullanmışlar!
Son dönemde vergi kaçakçılığını tespit etmeye yönelik çalışmalar hız kesmeden sürüyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, yapay zekâ desteğiyle doktorları incelemeye aldı ve 33 bin doktorun gelirlerinde şüpheli durumlar tespit etti. Yapılan incelemelerde, 3 bin 500 doktorun kazançlarını eski eş, sekreter gibi üçüncü kişilerin hesaplarına yönlendirerek gizlediği belirlendi. Vergi denetiminden kaçırılan tutarın yaklaşık 15 milyar TL olduğu tahmin ediliyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiyle mücadelede yapay zekâdan faydalanmaya devam ediyor. GİB’in veri seti, bankalar ve noterliklerdeki verilerle karşılaştırılarak analiz ediliyor. Bu süreçte çeşitli senaryolar oluşturuluyor ve riskli gruplar belirleniyor. Doktorlara yönelik yapılan çalışmada, ilk senaryoda GİB’in veri seti temel alındı. Beyanname verilip verilmediği, ödeme alışkanlıkları ve bildirimleri içeren kapsamlı bir analiz yapıldı. Hürriyet'ten Neşe Karanfil'in haberine göre; yaklaşık 33 bin doktorun riskli grupta yer aldığı tespit edildi.
İlk senaryonun ardından ikinci aşamaya geçildi. Riskli görülen mükelleflerin harici verileri, örneğin banka hesap bilgileri ve hesaplarındaki hareketlilikler incelendi. Ayrıca, birinci derecedeki aile üyeleri (anne, baba, kardeş, çocuk), eski eşler ve çalışanlar da senaryoya dahil edildi. Yapılan incelemeler sonucunda, yaklaşık 3 bin 500 riskli mükellef tespit edildiği belirtildi.
Yapay zekâyla senaryo oluşturulurken, borsa, faiz ve kira gelirlerinin filtrelendiği ifade edildi. Örneğin, 20 milyon liralık bir ev satışının verisi noterlik kaydında yer aldığı için bu tür işlemler tarama dışı bırakıldı. Ayrıca bir doktorun muayene ücretinin 5 bin lira olduğu varsayımıyla, sürekli aynı tutarda para girişi olması durumunun riskli mükelleflerin tespit edilmesinde etkili olduğu vurgulandı.
Doktorların çalışanlarının da taramaya dahil edildiği ve bu kapsamda sekreter hesaplarının incelendiği belirtildi. Örneğin, bir doktorun yanında çalışan sekreterin asgari ücret aldığı, ancak hesabında 5 milyon liralık hareketlilik tespit edildiği kaydedildi. Ayrıca, eski eş hesaplarındaki hareketlilikten de hasılat tespiti yapıldığı ifade edildi.
Tespitlerin yapılmasının ardından önce sekretere "Para size mi ait?" sorusunun yöneltildiği, kendine ait değilse ispatının istenildiği bildirildi. Hesaptaki paranın doktora ait olması halinde, "Sizin şu kadar şüpheli işleminiz var" denildiği ve gönüllü uyuma davet edildiği öğrenildi. Hasılat çıkarılırken mükellefin sattığı ev ya da arabadan hesaba yatan kısmın ayıklandığı, hasılatın bu gelirler dışında oluşturulduğu da vurgulandı.
Ev ya da taşıt satışının bile hasılat tespiti sırasında dışarıda bırakıldığı görüldüğünde, mükellefin genellikle uzlaşmaya gittiği belirtildi. Hesaptaki hareketliliklere dayanarak bir hasılat belirlendiği ve bu hasılatın mükellefin takdir komisyonuna gönderildiği ifade edildi.
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın doktorlarla ilgili çalışmasında yaklaşık 15 milyar liralık matrah farkı tespit edildiği öğrenildi. Şimdiye kadar riskli gruptaki doktorların büyük bir kısmı ile görüşüldü ve yaklaşık yarıya yakınının gönüllü uyuma girdiği ifade edildi. Gönüllü uyum kapsamında, mükelleflerin elde ettiği hasılat için beyanname verdikleri ve ödeme şartının yerine getirilip getirilmediğinin kontrol edildiği belirtildi. Gönüllü uyum gösteren mükellefler için vergi zıyai cezası uygulanmadığı vurgulandı. Eğer gönüllü uyum olmasaydı, mükellefe vergi zıyai cezası kesilecekti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, şahsi mesaiye dayanarak kişinin kendi nam ve hesabına verdiği fal ve astroloji gibi hizmetlerin serbest meslek faaliyeti kapsamında vergilendirilmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Hedefimiz, vergide adaleti sağlamak, bunun için istisnasız tüm kazançlarda kayıt dışılıkla mücadelemiz sürecek. Çalışma, 2024 yılında elde edilen gelirlere yönelik de yapılacak. İzaha davete uyum göstererek yükümlülüklerini yerine getiren mükellefler ağır cezalarla karşılaşmayacak. Beyan dönemi geçmeden mükellefler gerçek kazançlarını beyan etmeli."